Thực trạng này kéo dài lâu nay là vì chất lượng phục vụ cũng như những tiện ích của cả hệ thống xe buýt chưa đáp ứng được nhu cầu người dân.
Hành khách quay lưng
Nhìn nhận về những hạn chế của hệ thống xe buýt hiện nay, Ông Lê Hoàng Minh, Phó Giám đốc Sở GTVT TP Hồ Chí Minh cho biết, năm 2015, lượng người sử dụng xe buýt không đạt con số 323,89 triệu lượt người như dự kiến mà chỉ đạt 87,1% kế hoạch, và giảm 11,7% so với năm 2014. Trong đó, các tuyến có trợ giá bị khách chê nhiều nhất và chỉ đạt 70% kế hoạch và giảm 14,4% so với cùng kỳ 2014. Nếu như năm 2013 có 5.761 khách hàng bị lỡ chuyến, năm 2014 xảy ra 5.724 trường hợp, thì riêng 11 tháng năm 2015 đã có đến 7.925 trường hợp bị lỡ chuyến, mà nguyên nhân chủ yếu do ùn tắc giao thông, xe buýt về bến trễ hơn so với dự kiến. Việc xe buýt chạy không đúng giờ khiến chất lượng phục vụ kém là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng hành khách quay lưng với xe buýt.
 Cải thiện chất lượng xe buýt đang là một nhu cầu bức thiết. Ảnh: QC. Thăng |
Nâng cao chất lượng dịch vụ
Nỗ lực được xem là mới nhất, nhằm cải thiện chất lượng phục vụ trên xe buýt của TP Hồ Chí Minh là việc thí điểm thuê lực lượng thanh niên xung phong (TNXP) thành phố làm nhân viên bán vé, phục vụ trên xe buýt tuyến 152 (Khu dân cư Trung Sơn - Sân bay Tân Sơn Nhất). Theo Sở GTVT Thành phố, chương trình này được hi vọng sẽ góp phần nâng cao chất lượng phục vụ, thu hút thêm người dân lựa chọn xe buýt.
Ghi nhận trên tuyến xe buýt thí điểm này, ngoài việc bán vé, những nhân viên áo xanh còn ân cần giúp đỡ, các hành khách lên xuống, sắp xếp ghế ngồi cho người già, phụ nữ mang thai, trẻ em…
Chị Hương, một hành khách cho biết, hình ảnh TNXP xuất hiện trên xe buýt, với thái độ phục vụ ân cần cũng trở thành một nét riêng, lạ. Lâu nay, hành khách sợ nhất là các đối tượng móc túi, quấy rối trên xe buýt. Thậm chí nhìn thấy cảnh móc túi ngay trước mắt thì nhân viên trên xe cũng như hành khách không ai dám lên tiếng vì sợ trả thù. Rõ ràng, khi bước lên xe, nhìn thấy lực lượng TNXP phục vụ, hành khách cũng cảm thấy yên tâm hơn. Hy vọng là ngoài thái độ phục vụ ân cần, lịch sự, lực lượng TNXP sẽ chấn chỉnh được tình trạng mất an ninh trật tự, cũng như ngăn chặn nạn trộm cắp, móc túi, quấy rối trên các tuyến xe buýt.
Nhận xét về mô hình này, anh Hưng, một người dân chia sẻ: “Việc phối hợp với lực lượng TNXP phục vụ trên các tuyến xe buýt là sáng kiến hay của Sở GTVT thành phố. Dù mới triển khai thí điểm trên một tuyến đường, nhưng qua những ngày đầu hoạt động, mô hình này đã nhận được sự đồng tình của khá đông hành khách đi xe buýt. Thành phố nên mở rộng sang các tuyến đường khác, cùng với việc mở các lớp tập huấn nghiệp vụ phục vụ trên xe buýt cho lực lượng TNXP”.
Cần giải pháp đồng bộ
TS Phạm Sanh cho rằng, nâng cao chất lượng xe buýt, Thành phố cần phải chú trọng các yếu tố như phát triển đô thị và quy hoạch giao thông, các phương thức vận tải công cộng. Bên cạnh đó, cần phải tư nhân hóa để nâng cao chất lượng phục vụ, giảm trợ giá từ ngân sách để giảm sức ì đối với xe buýt. Một trong những sai lầm trong việc đầu tư cho hệ thống giao thông công cộng lâu nay là khi phát triển hệ thống đường sá, chúng ta không nghĩ đến việc thiết kế đường dành cho xe buýt. Ngay cả những đại lộ mới xây dựng, rộng rãi, hiện đại như đại lộ Phạm Văn Đồng cũng không có đường dành cho xe buýt. Tình trạng này khiến xe buýt luôn kẹt cứng và cũng là nguyên nhân chính gây kẹt xe trong giờ cao điểm trên đường phố. TS Phạm Sanh cũng nhấn mạnh: “Để giải quyết bài toán xe buýt cần lấy dân làm gốc. Thành phố cũng không được duy ý chí trong việc hạn chế phương tiện giao thông cá nhân vì rằng khi giao thông công cộng chưa có lực hút, chưa đáp ứng được yêu cầu đi lại của người dân thì không thể yêu cầu dẹp ngay xe cá nhân được”.
PGS-TS Phạm Xuân Mai, Đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh: Hệ thống xe buýt đến nay chỉ đáp ứng 6,5% nhu cầu đi lại. Từ nay đến năm 2020 mới chỉ có 1 tuyến metro hoạt động, năng lực vận chuyển của giao thông công cộng chỉ tăng thêm nhiều nhất 1,5%. Vì vậy, việc xây dựng hệ thống xe buýt nhanh khối lượng lớn (BRT) là giải pháp linh hoạt, tạo hình ảnh mới về xe buýt, hỗ trợ xe buýt thường phát triển và góp phần giảm ùn tắc giao thông, hạn chế xe cá nhân hiệu quả nhất. Đây chính là giải pháp mềm trong khi hệ thống tàu điện ngầm triển khai quá chậm. |
TS Du phân tích: Điều kiện tiên quyết để thay đổi thói quen sinh hoạt và cách thức đi lại của đa phần công chúng là cần phải có một hệ thống vận tải công cộng tiện lợi gắn với sự thay đổi về hình thái đô thị trong tương lai. Khi có được điều này thì có thể áp dụng các chính sách làm cho chi phí sử dụng xe máy cao hơn hẳn ở những nơi có hệ thống vận tải công cộng với chất lượng và độ tiện dụng đảm bảo.
Ông Minh cho biết thêm: “Để thu hút người dân sử dụng xe buýt, Sở đang nghiên cứu mở tuyến xe buýt nhanh trên các tuyến đường Phạm Văn Đồng, xa lộ Hà Nội, Võ Văn Kiệt… Các xe này chỉ chạy riêng một làn đường ưu tiên nhằm rút ngắn thời gian chuyến đi. Đồng thời, tiếp tục rà soát, điều chỉnh lộ trình các tuyến xe buýt gắn với quy hoạch, bố trí phương tiện phù hợp nhu cầu thực tế và điều chỉnh số chuyến xe hoạt động trong ngày đối với các tuyến đông người đi. Nhằm nâng cao chất lượng phục vụ. Sở cũng sẽ nghiên cứu xây thêm trạm có mái che mưa nắng, thiết kế đường lên xe dành cho người khuyết tật ngồi xe lăn, thí điểm giữ xe 2 bánh phục vụ hành khách đi xe buýt...”.
Theo Tin tức/TTXVN
