Ở nước ta, quy định về tự chủ ĐH đã được luật hóa cách đây tròn 20 năm trong Luật Giáo dục 1998. Từ đó đến nay, các quy định này vẫn tiếp tục được chỉnh lý, hoàn thiện, tuy nhiên, từ tự chủ trên văn bản đến tự chủ trên thực tế vẫn là một khoảng cách lớn.
Nhấn mạnh điều này, TSKH Phạm Đỗ Nhật Tiến – nguyên trợ lý Bộ trưởng Bộ GD&ĐT – cho rằng, đó là vì ngoài những bất cập về thể chế còn có những bất cập trong tổ chức thực hiện.
Điều này liên quan đến 2 yếu tố chính là: chúng ta vẫn chưa có một lộ trình cụ thể, phù hợp với các điều kiện cần có để một nhà trường được giao quyền tự chủ. Và, chúng ta chưa quan tâm làm rõ thế nào là quản trị tốt, cùng các nguyên tắc và tiêu chuẩn của quản trị tốt, làm cơ sở cho việc tập huấn, bồi dưỡng cán bộ ở cấp quản lý ở cả cấp hệ thống và cấp trường để họ có năng lực phù hợp với các yêu cầu mới trong đổi mới quản lý nhà nước và quản trị cơ sở giáo dục đại học.
Theo PGS.TS Đặng Bá Lãm – Hiệp hội các trường ĐH, CĐ Việt Nam - để đảm bảo tự chủ đại học về các mặt đi đôi với trách nhiệm giải trình trong cơ cấu tổ chức của các trường ĐH cần đề cao vai trò của Hội đồng trường. Dù là trường công hay tư thì Hội đồng trường đều có vai trò là cơ quan quyền lực cao nhất của trường, có quyền quyết định về đường lối, chiến lược, chính sách phát triển cũng như cơ cấu tổ chức và nhân sự của trường.
Cùng ý này, GS Lâm Quang Thiệp, nguyên Vụ trưởng Vụ giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) cho rằng: Cặp khái niệm “quyền tự chủ” và “trách nhiệm giải trình” phản ánh một cách hàm xúc nội dung cốt lõi của hệ thống quản trị và quản lý giáo dục đại học trong nền kinh tế thị trường.
Để thực hiện quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học, cần thành lập Hội đồng trường với ý nghĩa là cơ quan quản trị có quyền lực cao nhất nhà trường, đảm bảo triển khai hoạt động của Hội đồng trường thực sự có hiệu quả. Đồng thời, tháo gỡ vưỡng mắc về cơ chế bộ chủ quản và trường trực thuộc.
Khi thực thi quyền tự chủ, trường đại học phải tuân thủ trách nhiệm giải trình đầy đủ, trong đó có việc xây dựng hệ thống đảm bảo chất lượng toàn diện bao gồm việc nghiêm túc tuân thủ quy chế 3 công khai...
Các ý kiến của chuyên gia, nhà khoa học tại hội thảo sẽ được tổng hợp, góp phần hoàn thiện dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học. Sắp tới, một diễn đàn về dự thảo Luật Giáo dục sửa đổi cũng sẽ được Liên hiệp các Hội khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức.
