Các cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm bán rẻ sức khỏe người dân thế nào?

Cơ quan điều tra Bộ Công an vừa có kết luận, đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố các bị can Nguyễn Thanh Phong, Trần Việt Nga (cùng là cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế) về tội “Nhận hối lộ”. Lần đầu việc “ăn bẩn”, vì tiền mà những cựu cán bộ này bán rẻ sức khỏe người tiêu dùng được phơi bày chi tiết nhất.

Chiêu trò móc tiền của quan tham

Cùng bị đề nghị truy tố với Nguyễn Thanh Phong và Trần Việt Nga còn có 53 bị can khác chịu cáo buộc Nhận hối lộ hoặc Đưa hối lộ. Nhiều người trong số đó là cựu cán bộ, lãnh đạo thuộc Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế như Nguyễn Hùng Long, Đỗ Hữu Tuấn, cựu Phó Cục trưởng hoặc Lê Hoàng, cựu Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế... bị cáo buộc có hành vi Nhận hối lộ, khi cấp các loại giấy phép tại Cục An toàn thực phẩm trong giai đoạn từ năm 2018 - 2024.

Tại Cơ quan điều tra, bị can Nguyễn Thanh Phong, cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế thừa nhận chiếm đoạt 44 tỷ đồng khi cấp phép hồ sơ công bố sản phẩm. Cựu Cục trưởng Trần Việt Nga bị cáo buộc cố ý “ngâm hồ sơ” để buộc người xin cấp phép phải chung chi tiền, chiếm đoạt tổng cộng hơn 8 tỷ đồng.

Với Nguyễn Thanh Phong, kết quả điều tra xác định: Sau khi Nghị định số 15/2018 có hiệu lực, các quy định về đăng ký, công bố sản phẩm đối với nhóm thực phẩm bảo vệ sức khỏe vẫn mang tính chất chung chung, chưa cụ thể, chưa kèm theo hướng dẫn chi tiết về quy trình, tiêu chí kỹ thuật và thành phần hồ sơ.

Điều này dẫn đến việc các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, lúng túng khi thực hiện thủ tục công bố sản phẩm. Cơ quan thẩm quyền cũng gặp vướng mắc trong quá trình tiếp nhận, kiểm tra và đánh giá hồ sơ.

Trên cương vị là Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, tháng 9/2018, Nguyễn Thanh Phong đã chủ trì họp cấp ủy, lãnh đạo cục và thống nhất giao Trung tâm và Phòng Quản lý Tiêu chuẩn và Kiểm nghiệm thuộc Cục An toàn thực phẩm thực hiện nhiệm vụ của Phòng Quản lý sản phẩm thực phẩm trong việc thẩm xét hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm (các đơn vị này không có chức năng, nhiệm vụ thẩm xét hồ sơ công bố đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe).

Sau khi trao đổi với lãnh đạo các đơn vị, Nguyễn Thanh Phong còn thống nhất chủ trương cho các chuyên viên nhận tiền ngoài lệ phí quy định, từ 5 - 10 triệu đồng/bộ hồ sơ, của các cá nhân trong quá trình thẩm xét đăng ký hồ sơ công bố sản phẩm.

Thực hiện theo chủ trương trên, từ năm 2018 đến 2024, các chuyên viên Cục An toàn thực phẩm đã nhận tổng số tiền 94,6 tỷ đồng của các cá nhân để tạo điều kiện sớm cấp Giấy tiếp nhận và Giấy chứng nhận nhà máy đạt tiêu chuẩn GMP.

Trong đó, Nguyễn Thanh Phong chiếm đoạt gần 44 tỷ đồng (hơn 43,5 tỷ liên quan đến hồ sơ công bố và 330 triệu đồng liên quan đến cấp GMP).

Quá trình điều tra, Nguyễn Thanh Phong thành khẩn khai báo, thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội, ăn năn hối cải, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra trong quá trình giải quyết vụ án, chủ động giao tài sản để kê biên...

Hồ sơ quảng cáo phải được… bôi trơn

Với bị can Trần Việt Nga, điều tra cáo buộc từ tháng 7/2018 đến tháng 9/2024, bị can là Phó Cục trưởng và từ tháng 9/2024 là Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm nên được phân công ký giấy xác nhận nội dung quảng cáo đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Quá trình này, Trần Việt Nga thường để hồ sơ quá hạn mà không ký duyệt hoặc trả lại hồ sơ với lý do không rõ ràng. Trần Việt Nga yêu cầu Trần Thị Thu Liễu - Phó Trưởng phòng phụ trách lĩnh vực thông tin, giáo dục truyền thông quán triệt các chuyên viên thu tiền của các cá nhân để đưa cho Nga ít nhất 2 triệu đồng/hồ sơ cấp Giấy xác nhận nội dung quảng cáo.

Trần Việt Nga cũng nói thêm, các phòng đều thực hiện như vậy và phải quán triệt “tế nhị, kín đáo” cho chuyên viên biết. Đồng thời, Nga chỉ đạo Liễu làm đầu mối quản lý tiền thu của các cá nhân làm dịch vụ xin cấp Giấy xác nhận nội dung quảng cáo.

Sau khi nhận chỉ đạo từ Nga, bị can Liễu truyền đạt lại cho các chuyên viên nội dung trên nhưng yêu cầu họ cần chủ động đưa tiền “cảm ơn” cho Nga. Liễu không làm đầu mối.

Từ đó các chuyên viên Phòng Giám sát ngộ độc và Thông tin truyền thông đã trao đổi với các cá nhân, doanh nghiệp làm hồ sơ đăng ký nội dung quảng cáo muốn được cấp giấy xác nhận đúng hạn phải chi tiền ngoài lệ phí, từ 2 - 8 triệu đồng/hồ sơ.

Cụ thể, họ sẽ lấy thêm 4 triệu đồng/hồ sơ đối với market đơn giản; 5 triệu đồng nếu market có thêm nội dung dẫn dắt, hoa mỹ hoặc với video quảng cáo dưới 30s; từ 5,5 - 6 triệu đồng với video quảng cáo dài hơn; 6 - 7 triệu đồng với maket muốn được cấp phép nhanh và từ 7 - 8 triệu đồng với các video muốn được cấp phép nhanh.

Số tiền thu được, các chuyên viên thống nhất ăn chia theo cơ chế cho Trần Việt Nga từ 2 - 3,5 triệu đồng/hồ sơ; Cho Trần Thị Thu Liễu từ 500 - 750 nghìn đồng/hồ sơ. Các chuyên viên hưởng từ 200 - 300 nghìn đồng/hồ sơ.

Cơ quan điều tra xác định, với cách thức trên, từ năm 2018 đến 2024, nhóm 6 chuyên viên Phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm và Thông tin truyền thông đã nhận hơn 12,7 tỷ đồng từ các cá nhân muốn có giấy phép quảng cáo thực phẩm.

Trong số này, Trần Việt Nga hưởng lợi hơn 8 tỷ đồng và hiện đã giao nộp lại 1,5 tỷ đồng. Bị can Nga được cơ quan điều tra ghi nhận nhiều tình tiết giảm nhẹ khác như ăn năn hối cải, có nhiều thành tích trong công tác, gia đình có công với cách mạng…