Đề nghị bổ sung sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá
Liên quan đến sách giáo khoa, Bộ trưởng thông tin: Ngày 28/11/2014, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Theo Nghị quyết, công việc biên soạn sách giáo khoa được thực hiện theo hướng xã hội hóa. Các doanh nghiệp thực hiện kê khai giá với Bộ Tài chính trước khi xuất bản và phát hành. Với mong muốn học sinh luôn được mua sách giáo khoa với giá thấp nhất, từ góc độ quản lý Nhà nước và góc độ chuyên môn, Bộ GD&ĐT đã thực hiện một số việc:
Bộ đã chỉ đạo các nhà xuất bản thực hiện nghiêm biện pháp để làm sao sách xuất bản có thể dùng lại được nhiều lần và các bộ sách xuất bản mới theo chương trình phải phù hợp với tiêu chuẩn sách giáo khoa về xuất bản phẩm. Quá trình thẩm định sách, các Hội đồng thẩm định đã yêu cầu nhóm tác giả điều chỉnh những phần quá dài hay lạm dụng hình ảnh…
Bộ đang chỉ đạo chuẩn bị ban hành Thông tư quy định tiêu chí, quy chuẩn riêng về sách giáo khoa để điều tiết việc này một cách cụ thể và có hiệu quả hơn.
Bộ GD&ĐT đã nhiều lần ban hành văn bản chỉ đạo Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cần thực hiện tiết kiệm tối đa, cắt giảm các khoản chi phí trung gian để giảm chi phí quản lý, chi phí bán hàng cũng như các chi phí khác để đảm bảo giá sách giáo khoa được thấp nhất.
Bộ đã chỉ đạo Nhà xuất bản thực hiện đồng bộ và hiệu quả nhiều giải pháp về cung cấp sách giáo khoa cho đối tượng chính sách xã hội, học sinh các vùng. Đồng thời chỉ đạo Nhà xuất bản cung cấp các bản sách dạng PDF miễn phí để học sinh tiếp cận được ngay từ khi sách bắt đầu phát hành.
Bộ trưởng cho biết, một trong những giải pháp quan trọng, căn cơ mà Bộ GD&ĐT đã và đang kiến nghị là: Bộ có công văn gửi Bộ Tài chính, đề nghị báo cáo Chính phủ, Quốc hội bổ sung sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá. Việc này Bộ đã đề xuất tại Công văn số 4146 ngày 22/9/2021 và có chính sách trợ giá. Cho đến thời điểm này, Bộ GD&ĐT tiếp tục kiên trì kiến nghị này.
Học phí thực hiện theo Nghị định 81/2021/NĐ-CP
Trước ý kiến của cử tri về việc học phí gia tăng, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho hay: Nội dung thu học phí từ trường phổ thông cho đến đại học được quy định theo Nghị định 81/2021/NĐ-CP về cơ chế thu, quản lý và chính sách miễn, giảm học phí (NĐ 81). Nghị định này có hiệu lực từ tháng 10/2021, nhưng chủ yếu được áp dụng cho năm học 2022-2023.
Đối với bậc học phổ thông, chính quyền cấp tỉnh, thành phố sẽ quyết định mức học phí. Trong NĐ 81 có quy định theo vùng miền, có mức trần, mức sàn và có lộ trình. Nghị định cũng nêu các địa phương căn cứ vào tình hình thực tế mà quyết định mức học phí cho phù hợp. Trong đó, có địa phương đã miễn hoàn toàn mức học phí; một số nơi cũng cân nhắc các mức theo quy định.
Đối với các trường đại học thì tùy theo mức độ tự chủ (theo NĐ 81). Nếu trường tự chủ một phần hoặc tự chủ chi thường xuyên, một phần chi đầu tư thì không được thu học phí quá mức trần theo quy định của Nghị định này. Đối với trường đạt chuẩn kiểm định quốc gia, quốc tế, được phép thu theo định mức kinh tế kỹ thuật do nhà trường tính toán. Đây là quyền tự chủ của trường đại học.
Tuy nhiên, căn cứ theo tình hình, ảnh hưởng của dịch bệnh đến kinh tế - xã hội, như năm 2021, Bộ GD&ĐT nhiều lần trao đổi và có công văn gửi các Bộ, ngành địa phương đề nghị giữ ổn định mức học phí.
Tháng 8/2021, Bộ tiếp tục có văn bản chỉ đạo về việc thực hiện chia sẻ khó khăn, hỗ trợ học sinh, sinh viên trong tình hình dịch bệnh. Gần đây nhất, ngày 24/5, Bộ có Công văn số 2153 gửi các địa phương, lãnh đạo trường đại học nhắc nhở, lưu ý về việc thực hiện khoản thu trong lĩnh vực trong lĩnh vực GD&ĐT.
Bộ lưu ý các địa phương, nhà trường căn cứ tình hình thực tế để có mức thu học phí và lộ trình tăng học phí phù hợp nhằm chia sẻ khó khăn với phụ huynh, học sinh, góp phần bình ổn giá, an sinh xã hội và các chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ sách giáo khoa cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, vùng sâu vùng xa, miền núi hải đảo để các em có đủ sách đến trường.
Tự chủ mang đến nhiều cơ hội phát triển
Liên quan đến tự chủ đại học, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, đây là chủ trương lớn theo Nghị quyết 29 của Trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học (Luật số 34).
Tự chủ đại học đang mang đến nhiều cơ hội và điều kiện phát triển cho các trường. Chủ trương này được cơ sở giáo dục đại học và xã hội đánh giá cao. Qua thời gian thực hiện, các trường có diện mạo và phát triển mới.
Bộ trưởng viện dẫn, chỉ số xếp hạng của giáo dục Việt Nam trên thế giới đã tăng nhanh. Theo kết quả xếp hạng các quốc gia tốt nhất về giáo dục 2021 của USNEWS, Việt Nam xếp thứ 59, tăng 6 bậc so với năm 2020 (dù vẫn xếp sau một số nước trong khu vực Đông Nam Á).
Đây là chuyển biến tích cực của ngành Giáo dục Việt Nam được tổ chức quốc tế công nhận và xếp hạng. Kết quả này có đóng góp của chỉ số phát triển xếp hạng giáo dục đại học.
Cùng với đó, nhiều ngành nghề mới được mở, cơ hội học tập của người học tăng lên. Các chỉ số của đại học được phát triển. Điều đó cho thấy, chủ trương về tự chủ đại học là đúng đắn, cần thiết, góp phần đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo nước nhà, đồng thời cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao.
Một trong những nội dung được mọi người quan tâm là thành lập Hội đồng trường. Về nội dung này, Bộ trưởng thông tin: Đến thời điểm này, trong số các trường đại học thuộc Bộ GD&ĐT quản lý, đã có 35/35 trường thành lập Hội đồng trường và đi vào hoạt động. Trong gần 200 trường thuộc các bộ, ngành quản lý thì còn 13 trường chưa thành lập Hội đồng trường. Bộ đang đốc thúc việc này.
Bộ trưởng nhìn nhận, trong quá trình triển khai tự chủ đại học, vẫn còn một số vướng mắc liên quan đến hoạt động Hội đồng trường, trong đó có trách nhiệm của người đứng đầu; phối kết hợp hoạt động giữa Hội đồng trường, Chủ tịch Hội đồng, Ban Giám hiệu; việc xử lý các vấn đề phát sinh liên quan đến hoạt động của Hội đồng, Ban giám hiệu; một số công việc tổ chức cán bộ, luân chuyển cán bộ.
Bộ trưởng cho biết: Bộ GD&ĐT đang phối hợp với Bộ Nội vụ để tham mưu Chính phủ sửa đổi Nghị định 99/2019/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật số 34 để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc trên phương diện tổ chức, giúp trường hoạt động tự chủ được tốt hơn…
