Theo một số chuyên gia đầu ngành, “thiến đào” là một trong các biện pháp ép cây ra hoa đúng thời điểm.
Hai cách ép đào ra hoa
Cây đào chỉ có giá trị và hiệu quả kinh tế khi nở hoa vào đúng dịp Tết. Để được như vậy, không phải chỉ tác động vào giai đoạn cuối mà phải tác động trong suốt quá trình sinh trưởng phát triển của cây.
Giai đoạn thúc cây bắt đầu từ khi trồng (khoảng tháng 1 - 7 âm lịch) cần phải tuân thủ các quy trình chăm sóc, tưới nước, bón phân, làm cỏ. Thời gian này cây phải trong tình trạng phát triển khỏe, lá xanh bóng, lộc ra nhiều, đã hình thành tán, thế theo ý muốn, không bị sâu bệnh. Khi cây đang trong tình trạng xanh tốt cần tiến hành khoanh vỏ (thiến đào) hoặc đảo cây để hãm quá trình sinh trưởng sinh dưỡng.
Có 2 biện pháp để ức chế cây phát triển và tạo sự phân hóa mầm hoa là khoanh vỏ và đảo cây. Biện pháp khoanh vỏ được áp dụng rộng rãi hơn biện pháp đảo cây. Sau khi khoanh vỏ khoảng 30 ngày cây xuất hiện mầm nụ ở nách lá, mầm nụ to dần, tuy nhiên nếu không vặt lá mà để tự nhiên thì hoa sẽ nở muộn và không tập trung.
Cũng giống như xác định cho thời điểm khoanh vỏ và đảo cây, phải căn cứ vào từng giống, tình trạng cây, dự báo thời tiết tháng còn lại mà quyết định ngày vặt lá.
Thông thường nên tiến hành việc vặt lá trước Tết Nguyên đán đối với đào Bích là 45- 50 ngày (tức 15/11 - 20/11 âm lịch). Đối với đào Phai là 50 - 60 ngày (tức 01/11-10/11 âm lịch). Đối với đào Thất Thốn là 85-90 ngày (tức 1/10 - 5/10 âm lịch). Đối với đào Mãn Thiên Hồng là 80 -85 ngày (tức ngày 05/10 – 10/10 âm lịch).
Thúc cây - cành đào ra hoa đúng Tết
Tuy nhiên, dù đã áp dụng đúng các quy trình kỹ thuật như trên nhưng do thời tiết bất thường, có thể đào vẫn không nở đúng thời điểm mong muốn. Trong trường hợp này, quan sát nếu thấy đào có khả năng nở muộn thì phải thúc. Ngược lại đào có khả năng nở hoa sớm thì phải hãm.
Một số biện pháp có thể thực hiện là thúc hoa. Vào đầu tháng 12 âm lịch hầu như nụ hoa không phát triển. Nếu trời rét đậm kéo dài, nhiệt độ <10 độ C quá 5 ngày thì phải thúc hoa nở bằng cách ngừng tưới khoảng 3 - 4 ngày. Sau đó tưới nước thật đẫm trở lại bằng nước ấm 40 -50 độ quanh gốc. Tưới 2 - 3 lần/ngày kết hợp quây ni lông, thắp điện vào ban đêm. Đồng thời phun phân bón lá Đầu Trâu 901, 902 kích thích cho hoa nhanh nở và một số chất kích thích nở hoa khác.
Đối với đào dùng để chơi cành, khi thu hoạch nên dùng cưa sắc. Nếu chặt bằng dao sẽ làm lay gỗ đứt rễ không tốt. Đem đi xa nên tẩm bông ướt cho vào túi nilon áp vào gốc rồi buộc chặt để tiếp tục cung cấp nước nuôi cành hoa.
Đối với đào thế, cần phải chú ý kỹ thuật đánh cây, tránh để cây bị đứt nhiều rễ hoặc vỡ bầu. Trong trường hợp mang đi xa nên đánh cây trồng vào chậu trước Tết 1 - 2 tháng, làm như vậy tỷ lệ cây sống hoa bền.
Nếu thời tiết nồm ấm kéo dài, hạ tuần tháng 11 đầu tháng 12 âm lịch nụ hoa sẽ phát triển rất nhanh. Thấy hoa có khả năng nở sớm thì phải hãm bằng các cách làm giàn lưới đen che cây kết hợp với pha phân ure nồng độ 1% vào nước lạnh phun lên thân lá hoặc tưới vào gốc.
Dùng dao khoanh 1 hay nhiều vòng xung quanh cành đào, thân đào để hạn chế vận chuyển dinh dưỡng nuôi cây, ức chế quá trình sinh trưởng như hãm đào lần 1. Chặt bớt từ 10 - 12% bộ rễ, rải rác quanh gốc cây. Sử dụng 1 số chế phẩm kìm hãm nở hoa (CCC, Mydrin, B9... phun theo nồng độ khuyến cáo ghi trên bao bì).
Sau khi mua cành đào mang về nhà nên đốt gốc, đốt cành hay nhúng ngay vào chậu nước nóng già 70 – 80 độ C để nhựa của cành đào không chảy và các chất dinh dưỡng dự trữ nuôi hoa trong cành không thẩm thấu được ra ngoài.
Khi cắm vào lọ nên thay nước sạch 2 - 3 ngày/lần. Mỗi lần thay nước cho 1 viên aspirin nhằm hạn chế vi khuẩn gây thối cành, tàn hoa. Nếu muốn đào nở nhanh hơn thì để trong phòng kín, thắp điện, đốt hương. Nếu muốn đào nở chậm lại cho nước đá vào bình, đặt ở chỗ thoáng khí, ban đêm mang ra ngoài ban công.
Đào trồng chậu thì cần thường xuyên tưới. Cứ khi nào thấy đất trên miệng chậu khô là phải tưới nước. Nhưng tưới quá nhiều cây sẽ bị úng, sinh ra khí độc thối rễ, nhanh bị chết. Không nên để chậu đào gần quạt hay chỗ có gió lùa vì sẽ làm đào mất nước nhiều dẫn đến rụng nụ và hoa.
Cũng không nên để đào chỗ quá tối vì sẽ không đủ ánh sáng cho đào quang hợp. Như vậy, mắt chồi sẽ bật, lá ra nhanh, màu sắc hoa bị nhạt, hoa nhanh tàn hoặc nụ hoa sớm rụng.
