Theo một bài viết mới đây trên tờ Eurasian Times, máy bay không người lái (UAV) vũ trang Bayraktar TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ từng được xem là vũ khí có thể “thay đổi cuộc chơi” ở giai đoạn đầu chiến sự Nga - Ukraine, nhưng trong giai đoạn hiện nay chúng lại khá im ắng trên chiến trường.
Ngay sau khi Moscow mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine từ ngày 24/2, loại máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ xuất hiện dày dặc trên truyền thông với những hình ảnh và tin tức về uy lực của dòng vũ khí này.
Các chuyên gia quân sự phương Tây và Ukraine trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột đã dự đoán Bayraktar TB2 có thể trở thành vũ khí chủ chốt làm “thay đổi cuộc chơi” trên bộ, khi có thể phá hủy các trang bị hạng nặng, tiêu diệt các nhóm quân, làm chậm đà tiến của Nga trên chiến trường.
Trên thực tế, loại máy bay tấn công không người lái này đã gây ra không ít thiệt hại cho Moscow trong những tháng đầu chiến sự khi liên tiếp tiêu diệt nhiều xe tăng, thiết giáp, pháo tự hành…, của Quân đội Nga.
Việc Ukraine giành lại đảo Rắn (Đảo Zmiinyi, Zmiinyi Island) ở Biển Đen được xem là có công lao đóng góp lớn nhất của TB2, sau các vụ tấn công gây thiệt hại nặng nề cho lực lượng Nga phòng thủ trên hòn đảo này hồi tháng 5-6 năm nay, buộc Moscow phải rút hết quân khỏi Zmiinyi Island.
Thế nhưng sau đó, loại UAV này dần dần trở nên “im hơi lặng tiếng”, không chỉ trên truyền thông mà ngay cả các kênh thông tin chính thống của Bộ Quốc phòng Ukraine cũng không thấy đăng tải thông tin về những chiến công của TB2 như thời gian trước đây.
 |
| Nga đã tăng cường các biện pháp phòng thủ chống UAV, triển khai hệ thống tác chiến điện tử Krasukha-S4 và các tổ hợp tên lửa phòng không sang Ukraine |
Theo Eurasian Times, sự biến mất bất ngờ của Bayraktar TB2 trên khắp các chiến trường nguyên nhân chính là do trong thời gian đầu Moscow chủ quan không lường trước được sự nguy hiểm của loại UAV Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng hiện nay Nga đã gia tăng sức mạnh của hệ thống phòng thủ UAV trên chiến trường Ukraine, kết hợp cả các biện pháp đánh chặn và gây nhiễu.
Với các hệ thống tác chiến điện tử tiên tiến như Krasukha-S4 có khả năng gây nhiễu và làm gián đoạn liên lạc của UAV và các lá chắn phòng không dày đặc gồm các loại súng máy, hệ thống phòng không tầm gần và tầm trung như: Pantsir-S, Tor…, các máy bay không người lái Ukraine đã hết đất diễn.
Ngoài ra, sự biến mất của UAV Bayraktar TB2 trên chiến trường Ukraine cũng có thể xuất phát từ có yếu tố ngoại giao khi Thổ Nhĩ Kỳ tuy là thành viên NATO nhưng vẫn duy trì quan hệ tương đối tốt với Nga. Theo giới phân tích, rất có thể là Moscow đã dùng con bài khí đốt và hợp tác năng lượng hạt nhân để buộc Ankara không được chuyển thêm các lô TB2 mới cho Ukraine.
Trong khi máy bay không người lái Ukraine im hơi lặng tiếng thì các loại UAV trinh sát và tấn công của Nga lại đang “làm mưa làm gió” trên khắp chiến trường. Tờ báo Mỹ The Washington Post (WP) cho rằng, tất cả binh sĩ Ukraine đều sợ máy bay không người lái trinh sát “Orlan” của Nga.
 |
| UAV Nga đang làm mưa làm gió trên chiến trường Ukraine |
Bài báo của WP hôm 10/12 đã viết rằng, mỗi binh sĩ Ukraine đã chạm trán với Orlan-10 đều kinh sợ loại máy bay không người lái trinh sát hàng đầu của Nga, bởi nó không chỉ có khả năng phát hiện mục tiêu rất nhanh nhạy mà còn có cả khả năng tác chiến điện tử.
The Washington Post cho biết rằng, quân đội Nga đang tích cực sử dụng máy bay không người lái trinh sát Orlan-10 để trinh sát, phát hiện, gửi các dữ liệu đo đạc về sở chỉ huy để điều chỉnh hỏa lực pháo binh, giúp hỏa lực Nga bắn trúng mục tiêu “chính xác và không thương tiếc”.
Một loại UAV khác của Nga cũng gây sợ hãi không kém cho binh sĩ Ukraine là máy bay không người lái cảm tử Geran-2. Trước đó, Bộ Quốc phòng Nga đã nhiều lần đăng tải các video Lực lượng vũ trang Nga sử dụng Geran-2 bổ nhào xuống tiêu diệt tăng, thiết giáp và pháo hạng nặng Ukraine.
Ngoài ra, theo dữ liệu mở, Lực lượng vũ trang Nga đang sử dụng máy bay không người lái cảm tử (kamikaze) “KUB BLA”, “Forpost-R”…, chống xe tăng, thiết giáp và các phương tiện tự hành khác, cùng với các loại pháo hạng nặng và đánh vào điểm tập kết các nhóm quân Ukraine.
 |
| Tổ hợp tác chiến điện tử “Bukovel-AD” của Quân đội Ukraine không có tác dụng với UAV Nga |
Một loại UAV khác thường được Lực lượng Vệ binh Nga sử dụng là ZALA 421-16Е2 do công ty ZALA AERO, thuộc tập đoàn “Kalashnikov” phát triển. Loại máy bay không người lái này được sử dụng để phát hiện vị trí của quân đội Ukraine và điều chỉnh hỏa lực pháo binh.
Theo giới chuyên gia, nhờ các đặc điểm kỹ thuật như động cơ điện, kết hợp với kích thước nhỏ, vật liệu composite và ngụy trang màu sáng, các UAV Nga trở nên “tàng hình” trước các hệ thống phòng không của đối phương. Do đó, Ukraine buộc phải sử dụng các biện pháp đánh chặn điện tử.
Theo nguồn tin này, Quân đội Ukraine đang tích cực tìm cách sử dụng các trạm tác chiến điện tử khác nhau để chống lại UAV của Nga, trong đó có mẫu nổi tiếng nhất của họ là “Bukovel-AD” - tổ hợp cho phép tác động đến hệ thống điện tử của máy bay không người lái.
Tuy nhiên, Ukraine không thể ngăn chặn được hoạt động của các UAV Nga, do chúng được Tập đoàn ZALA AERO thiết lập các kênh vô tuyến an toàn đặc biệt, giúp chúng vẫn có thể bay tự do trong các khu vực có các hệ thống tác chiến điện tử của Ukraine đang hoạt động.
