Tờ báo trên cho rằng điều này được phản ánh qua thành tích xuất sắc của học sinh trong các đánh giá của quốc tế về khả năng đọc, làm toán và khoa học.
Dữ liệu mới nhất từ Ngân hàng Thế giới cho thấy, xét về tổng điểm học tập, học sinh Việt Nam không chỉ vượt trội so với các bạn ở Malaysia và Thái Lan mà còn vượt cả Anh và Canada - những quốc gia có nền kinh tế phát triển hơn.
Ngay tại Việt Nam, điểm số của học sinh cũng thể hiện sự công bằng về giới và ở các khu vực khác nhau.
 |
Xu hướng học tập của một đứa trẻ được cấu thành từ nhiều yếu tố, từ gia đình và môi trường các em lớn lên. Tuy nhiên, điều đó không đủ để giải thích thành tích xuất sắc của giáo dục Việt Nam. Điều tạo nên sự khác biệt này nằm ở lớp học: trẻ em học nhiều hơn ở trường, đặc biệt là trong những năm đầu đời.
Trong một nghiên cứu năm 2020, ông Abhijeet Singh của Trường Kinh tế Stockholm (Thụy Điển) đã đánh giá hiệu quả của các trường học ở Việt Nam bằng cách kiểm tra dữ liệu từ các bài kiểm tra giống hệt nhau do học sinh ở Ethiopia, Ấn Độ, Peru và Việt Nam thực hiện.
Ông thấy trẻ em Việt Nam trong độ tuổi từ 5 đến 8 đang tiến nhanh về phía trước. Thêm một năm học ở Việt Nam giúp tăng khả năng giải một bài toán nhân đơn giản lên 21%, trong khi ở Ấn Độ, mức tăng này là 6%.
Không giống như ở các nước khác, trường học Việt Nam được cải thiện theo thời gian. Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Phát triển Toàn cầu có trụ sở tại Washington, D.C (Mỹ) đã công bố một nghiên cứu năm 2022.
Trong đó họ phát hiện ra rằng ở 56 trong số 87 quốc gia đang phát triển, chất lượng giáo dục đã xuống cấp kể từ những năm 1960 (xem biểu đồ). Tuy nhiên, Việt Nam là một trong số ít các quốc gia có các trường học luôn đi ngược lại xu hướng suy giảm này.
 |
Biểu đồ tỷ lệ phụ nữ biết đọc sau 5 năm học ở trường. Trong biểu đồ này, tỷ lệ phụ nữ Việt Nam độ tuổi 20-49 biết đọc một câu đầy đủ có xu hướng tăng, trong khi xu hướng này giảm ở một số nước khác. |
Lý do lớn nhất của việc “đi ngược xu hướng” trên là khả năng của giáo viên Việt Nam. Không nhất thiết họ phải có trình độ cao hơn, mà đơn giản là họ giảng dạy hiệu quả hơn. Một nghiên cứu so sánh học sinh Ấn Độ với học sinh Việt Nam cho thấy phần lớn sự khác biệt về điểm số trong các bài kiểm tra toán là do chất lượng giảng dạy.
Giáo viên Việt Nam làm tốt công việc của họ vì họ được quản lý tốt từ các cấp trên. Họ được đào tạo thường xuyên và có thể khiến các buổi học trở nên hấp dẫn hơn.
Để giải quyết sự bất bình đẳng trong khu vực, giáo viên được cử đến các vùng sâu vùng xa giảng dạy được trả lương cao hơn. Điều quan trọng nhất là việc đánh giá giáo viên được dựa trên kết quả học tập của học sinh. Giáo viên có nhiều học sinh giỏi sẽ được khen thưởng với danh hiệu danh giá là “giáo viên dạy giỏi”.
Bên cạnh đó, các tỉnh được yêu cầu dành 20% ngân sách cho giáo dục, điều này giúp ích cho sự công bằng trong khu vực. Việc chính quyền dành sự quan tâm sâu sắc và không ngừng cho giáo dục như vậy cũng đảm bảo rằng các chính sách được điều chỉnh để cập nhật chương trình và tiêu chuẩn giảng dạy.
Ông Ngô Quang Vinh từ Ngân hàng Phát triển Châu Á cho rằng các gia đình Việt Nam coi trọng giáo dục. Theo ông, thậm chí phụ huynh còn khó khăn cũng đầu tư cho con học thêm. Ở các thành phố, nhiều người tìm kiếm trường có giáo viên dạy giỏi cho con theo học.
Tất cả những yếu tố trên đã giúp giáo dục Việt Nam gặt hái được nhiều thành tựu. Khi các trường học được cải thiện, nền kinh tế Việt Nam cũng phát triển theo. Tuy nhiên, sự tăng trưởng cũng đang thử thách hệ thống giáo dục khi số người đến các thành phố đông hơn, gây quá tải cho các trường học. Bên cạnh đó, vấn đề nâng cao kỹ năng cho người lao động cũng cần được lưu ý hơn.
