Hiện nay trên thị trường đặc biệt là ở những nơi xa biển như vùng, nông thôn, miền núi để giữ cho cá và hải sản được tươi lâu hơn và đẹp mắt hơn người bán đã sử dụng phân đạm urê và hàn the để ướp cá. Việc làm này tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe.
Hàn the, tên hóa dược là borax, là một chất sát khuẩn, được dùng trong chăm sóc y tế để diệt khuẩn và nấm nhẹ. Urê là phân bón hóa học dùng trong nông nghiệp, có tác dụng kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn.
Vì giá thành rất rẻ nên không ít người kinh doanh thủy hải sản tươi sống đã dùng phân urê, hàn the nhằm giữ cho thực phẩm tươi lâu không bị ươn thối.
Những người bán hàng lâu năm cho biết, công nghệ “tráng đạm” rất đơn giản, cá đưa từ biển về được nhúng vào thùng nước đá có pha đạm urê, sau đó vớt ra sạp bán cho khách hàng.
Những loại cá vận chuyển lên các tỉnh xa, phải rắc thêm đạm urê vào trong đá cây, nhờ đó, 4-5 ngày sau, thậm chí cả tuần cá vẫn tươi.
Không chỉ có cá, các loại tôm, mực… sau khi trải qua giai đoạn tẩm ướp bằng các loại hóa chất như thuốc tẩy, hàn the, đạm urê sẽ có màu trắng, tươi ngon, nhìn rất bắt mắt.
Tuy nhiên, cả urê và hàn the đều nằm trong danh mục các loại hóa chất phụ gia không được Bộ Y tế cho phép sử dụng trong việc bảo quản và chế biến thực phẩm nên nếu lạm dụng sẽ gây nguy hại cho sức khỏe người ăn.
Khi ăn phải cá, mực, thịt… có dư lượng urê, hàn the cao thì người ăn có thể bị ngộ độc cấp tính với các biểu hiện đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, chóng mặt… thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Dù với hàm lượng ít, urê, hàn the khi vào cơ thể sẽ tích tụ về lâu dài, gây ngộ độc mạn tính, biểu hiện là thường đau đầu không rõ nguyên nhân, mất ngủ, giảm trí nhớ, ảnh hưởng đến gan, thận, biếng ăn, suy nhược cơ thể…
Về thần kinh, hàn the còn gây kích thích dẫn đến trầm cảm hoặc kích thích màng não, thay đổi nhiệt độ cơ thể. Với đường niệu, nó gây hư hại đặc biệt cho thận và toàn thân, rối loạn chức năng, yếu ớt, bất lực, rối loạn kinh nguyệt, rụng tóc…
Cách nhận biết cá bị ướp hàn the và đạm urê:
Mang cá: Mang cá còn đọng máu là cá tươi, ngược lại, mang không đỏ nhưng nhìn cá vẫn rất tươi, chắc chắn đã được ướp qua hàn the.
Xuất hiện bọt đen khi nấu cá: Cá đã qua ướp hàn the khi nấu nổi những bọt đen trên mặt nước, đồng thời xương cá cũng đen. Với cá tươi, khi nấu không xuất hiện bọt đen trên mặt nước, xương có màu trắng.
Thịt cá nhẽo, dễ tróc vẩy: Cá ướp hàn the, urê nhìn thấy rất tươi nhưng khi ấn tay vào thân cá thì thấy mềm, mình cá lõm xuống do độ đàn hồi thấp, ngửi cá có mùi lạ chứ không phải mùi tanh đặc trưng của cá. Cá dễ dàng bị tróc vẩy, thịt nhẽo và mắt lõm vào trong…
Tốt nhất, nên chọn mua hải sản ở những cửa hàng có uy tín và tin tưởng để tránh mua phải hải sản bị ướp hóa chất. Nên chọn mua loại thực phẩm được bảo quản tốt trong hệ thống cấp đông, tủ lạnh hoặc trong đá bào nhỏ phủ kín…
