Hành trình học chữ gian nan
Lớp học hiện có 19 học viên, độ tuổi từ 30 đến 60. Họ là những người dân tộc Mông quanh năm gắn bó với nương rẫy, chưa từng được cắp sách đến trường hoặc buộc phải nghỉ học sớm vì cuộc sống mưu sinh. Dẫu đã bước qua thời tuổi trẻ, đôi mắt đã mờ đi vì khói bếp, ánh nhìn vẫn sáng lên khi nói về giấc mơ biết đọc, biết viết.
Chị Sùng Thị Út (sinh năm 1980) học viên của lớp xoá mù chữ chia sẻ: “Ngày trước, thấy người ta đọc được giấy tờ, mình chỉ biết đứng nhìn. Nhiều lần muốn đi làm ăn xa hay đưa con đi viện cũng không hiểu bác sĩ nói gì. Mình buồn lắm. Giờ có lớp học, dù phải gùi con chữ lên dốc, mình vẫn vui mà đi.”
Cuộc sống ở Vằng Dọoc còn nhiều khó khăn. Nhà cách điểm học vài cây số, có người phải vượt dốc núi mất cả tiếng đồng hồ. Họ đến lớp vào buổi tối sau khi đã xong hết việc nhà, nương rẫy, dù trời mưa hay sương xuống lạnh buốt. Lớp học nhỏ được tổ chức trong một phòng sinh hoạt cộng đồng đơn sơ, ánh đèn điện yếu ớt cũng không ngăn được quyết tâm của các học viên.
Học viên Giàng Thị Lơ (sinh năm 1994) cho biết: “Mình chỉ học đến lớp 2 rồi phải nghỉ để đi làm nương, lấy chồng sớm. Giờ con mình đi học về đọc sách được, mình cũng muốn học để hiểu con học gì, để làm gương cho con.”
Không ít người từng e ngại, xấu hổ vì tuổi đã lớn mới học chữ, sợ bị cười chê. Nhưng sự kiên trì, động viên lẫn nhau đã giúp lớp học ngày càng gắn kết. Từ chỗ chỉ vài ba người đăng ký ban đầu, lớp học đã thu hút gần 20 học viên.
Người “gieo chữ” không ngại khó
Người đứng lớp là cô Nguyễn Thị Hải, giáo viên Trường Tiểu học Bình Trung, hằng ngày, sau giờ dạy chính khóa, cô lại vượt đường rừng để đến lớp xóa mù. Không chỉ là giáo viên, cô còn là người bạn đồng hành kiên nhẫn hướng dẫn từ cách cầm bút, viết từng nét chữ cho những người học trò đặc biệt.
“Ngày đầu tiên, có học viên không phân biệt được chữ cái với con số, chưa từng cầm bút. Có người tay run, viết mãi không được. Nhưng thấy ánh mắt của họ khi viết được tên mình, mình lại càng có thêm động lực”, cô Hải chia sẻ.
Lớp học không chỉ dạy chữ, mà còn giúp bà con hiểu hơn về pháp luật, chăm sóc sức khỏe, kỹ năng nuôi dạy con cái, bảo vệ môi trường… Đó chính là cách xóa mù chữ đi đôi với xóa mù kiến thức cuộc sống, điều kiện tiên quyết để đồng bào tự tin hòa nhập, phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc.
Xóa mù chữ không chỉ đơn thuần là giúp người dân biết đọc, biết viết, mà còn tạo nền tảng để họ tiếp cận kiến thức mới, tự tin hơn trong giao tiếp, sản xuất, kinh doanh. Những người phụ nữ Mông ở Vằng Dọoc, sau khi biết chữ, đã biết tính toán, ghi chép khi đi chợ bán rau, đi làm thuê hay gửi hàng cho con cái học xa.
Không những vậy, việc học chữ còn góp phần gìn giữ tiếng nói, chữ viết của dân tộc. Những buổi học xen lẫn cả tiếng phổ thông và tiếng Mông khiến lớp học trở nên sinh động và gần gũi hơn bao giờ hết.
Dẫu còn nhiều khó khăn, nhưng ánh sáng tri thức đã bắt đầu le lói nơi bản nghèo Vằng Dọoc. Những nét chữ đầu tiên trên tờ giấy trắng như những mầm cây nhỏ nhoi vươn lên từ đất đá, tuy chậm nhưng mạnh mẽ và đầy hy vọng.
Hành trình xóa mù chữ là một phần của quá trình xây dựng nông thôn mới, phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đó là một hành trình dài, cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị, từ chính quyền cơ sở đến các tổ chức xã hội, các thầy cô tâm huyết và quan trọng nhất là chính sự nỗ lực vươn lên của mỗi học viên.
Nhìn những đôi tay chai sần cầm bút nắn nót viết từng con chữ, nghe giọng đọc còn run nhưng đầy tự hào khi đọc được tên mình, mới thấy hết giá trị của sự học, dù đến muộn nhưng không bao giờ là quá trễ.
Từ lớp học nhỏ ở thôn heo hút, niềm tin và khát vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn đang nhen nhóm. Bởi tri thức không chỉ giúp con người hiểu biết, mà còn là chìa khóa mở ra cánh cửa thoát nghèo, giữ gìn văn hóa, và xây dựng một tương lai tươi sáng hơn cho thế hệ mai sau.
