Đây là kết quả nghiên cứu chung của các nhà khoa học tại Trường Y Vagelos (Vagelos College of Physicians and Surgeons - VP&S) thuộc Đại học Columbia (Mỹ).
Nghiên cứu cho thấy, ánh sáng tia cực tím xa (far-UVC light) từ đèn lắp trên trần nhà có thể là một công nghệ có hiệu quả cao nhằm giảm sự lây bệnh qua không khí như Covid-19 và cúm từ người sang người. Nó cũng giúp giảm nguy cơ về một đại dịch tiếp theo.
Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Phóng xạ tại Trường VP&S, Tiến sĩ David Brenner, là đồng tác giả của nghiên cứu trên. Ông cho rằng, ánh sáng tia cực tím xa nhanh chóng làm giảm số lượng vi khuẩn hoạt động trong không khí trong nhà xuống gần như bằng 0, khiến cho không khí về cơ bản an toàn như không khí ngoài trời.
Sử dụng công nghệ này ở những vị trí mà mọi người tụ tập trong nhà có thể ngăn chặn đại dịch tiềm ẩn tiếp theo.
Ánh sáng tia cực tím xa là gì?
Từ nhiều thập kỷ, các nhà khoa học đã biết một loại tia cực tím được gọi là UVC có thể tiêu diệt nhanh chóng các vi sinh vật, bao gồm cả vi khuẩn và virus. Tuy nhiên, nó thường không thể sử dụng trực tiếp để tiêu diệt virus trong không khí trong nhà vì có thể gây nguy hiểm cho da và mắt.
Khoảng một thập kỷ trước, các nhà khoa học tại Đại học Columbia đề xuất một loại ánh sáng UVC khác, được gọi là ánh sáng UVC xa, có hiệu quả tiêu diệt vi khuẩn và virus tương tự nhưng không gây lo ngại về sức khỏe như tia UVC diệt khuẩn thông thường.
Ánh sáng UVC xa an toàn cho con người vì nó có bước sóng ngắn hơn tia UVC, vì vậy nó không thể xâm nhập vào tế bào da hoặc tế bào mắt của con người. Tuy nhiên, nó cũng hiệu quả không kém trong việc tiêu diệt vi khuẩn và virus, vốn nhỏ hơn nhiều so với tế bào của người.
Làm sạch không khí hiệu quả
Trong thập kỷ qua, nhiều nghiên cứu trên thế giới chỉ ra tia UVC xa vừa hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn và virus trong không khí, vừa an toàn cho người xung quanh. Nhưng cho đến nay, những nghiên cứu này chỉ được thực hiện trong phòng thí nghiệm nhỏ, không phải trong các phòng lớn như trong điều kiện thực tế.
Các nhà khoa học tại Đại học St. Andrews, Đại học Dundee, Đại học Leeds và Đại học Columbia đã thử nghiệm hiệu quả ánh sáng UVC xa trong một căn phòng lớn với tốc độ thông gió tương đương với một ngôi nhà thông thường hoặc văn phòng (khoảng 3 lần thay đổi không khí mỗi giờ).
Trong quá trình thí nghiệm, một máy phun đã liên tục phát ra dạng sương mù chứa vi khuẩn S.aureus vào phòng. Vi khuẩn này được chọn vì nó hơi nhạy cảm với ánh sáng UVC xa hơn so với virus Corona, nhằm cung cấp cho các nhà nghiên cứu một mô hình bảo tồn phù hợp. Khi nồng độ vi khuẩn trong phòng ổn định, các nhà nghiên cứu bật đèn UVC xa treo trên trần.
Ở cường độ theo quy định hiện hành về tiếp xúc với ánh sáng UVC xa, do Hội nghị các nhà vệ sinh công nghiệp thuộc chính phủ Mỹ đặt ra, đèn UVC xa đã bất hoạt hơn 98% vi khuẩn trong không khí chỉ trong 5 phút. Mức độ vi sinh vật sống sót thấp được duy trì theo thời gian, ngay cả khi vi khuẩn tiếp tục được phun thêm vào phòng.
Hiệu quả của các phương pháp giảm mức độ virus trong nhà khác nhau thường được đo bằng sự thay đổi không khí tương đương mỗi giờ. Trong nghiên cứu này, đèn UVC xa tạo ra không khí sạch tương đương 184 lần trao đổi không khí mỗi giờ.
Điều này vượt trội hơn bất kỳ cách khử trùng không gian trong nhà khác vốn chỉ có khả năng tạo ra 5 - 20 lần thay đổi không khí tương đương mỗi giờ trong thực tế.
Tiến sĩ, giảng viên Kenneth Wood của Trường Vật lý và Thiên văn tại Đại học St. Andrews là tác giả cao cấp của nghiên cứu. Ông cho biết, các thử nghiệm đã tạo ra những kết quả ngoạn mục, vượt xa những gì có thể làm được chỉ với hệ thống thông gió.
“Về mặt ngăn ngừa lây truyền bệnh qua đường không khí, đèn UVC xa có thể làm cho những nơi trong nhà an toàn như ở ngoài sân golf vào một ngày gió mát tại Đại học St. Andrews”, ông nói.
Tiêu diệt được mọi biến thể của virus
Đặc biệt, ánh sáng của UVC xa có khả năng chống lại được các biến thể. Theo ông Brenner, các nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng, ánh sáng tia cực tím xa có thể tiêu diệt virus Corona, cúm và vi khuẩn kháng thuốc.
“Điều đặc biệt hấp dẫn về công nghệ UVC xa là nó có thể ngăn ngừa lây truyền bệnh trong nhà và vô hiệu hóa được tất cả các biến thể Covid-19 trong tương lai, cũng như các loại virus lây nhiễm mới chưa xuất hiện, trong khi vẫn chống lại hiệu quả các virus cũ như virus cúm và sởi” – ông nói.
Cuối cùng, do cách thức ánh sáng tia cực tím tiêu diệt vi trùng mà virus và vi khuẩn không thể phát triển khả năng kháng thuốc mà chúng từng làm như với vắc-xin và các phương pháp điều trị bằng thuốc khác.
