Nếu giữ vững được đà tăng này thì năm 2017, XK có khả năng sẽ vượt mục tiêu đề ra, tiếp tục khẳng định vai trò động lực chính của nền kinh tế. Số liệu trên cho thấy, chưa bao giờ bức tranh XK của Việt Nam lại trở nên sáng sủa như hiện nay, với kim ngạch tăng rất cao…
Những con số ấn tượng
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, kim ngạch hàng hoá XK tháng 10 ước tính đạt 19,4 tỷ USD, tăng 0,3% so với tháng trước, trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 5,2 tỷ USD, tăng 2,4%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 14,2 tỷ USD, giảm 0,4%.
Tính chung 10 tháng năm nay, kim ngạch hàng hoá XK ước tính đạt 173,7 tỷ USD, tăng 20,7% so với cùng kỳ năm trước, trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 48,2 tỷ USD, tăng 17,2%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 125,5 tỷ USD, tăng 22,1%.
Kim ngạch XK một số mặt hàng gia công, lắp ráp (với tỷ trọng lớn thuộc về các doanh nghiệp (DN) FDI) tăng cao so với cùng kỳ năm trước: Điện thoại và linh kiện đạt 36,5 tỷ USD, tăng 28,8%; dệt may đạt 21,5 tỷ USD, tăng 9,5%; điện tử, máy tính và linh kiện đạt 21 tỷ USD, tăng 38,8%; giày dép đạt 11,7 tỷ USD, tăng 11,9%; máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng đạt 10,4 tỷ USD, tăng 28%; thuỷ sản đạt 6,8 tỷ USD, tăng 18,7%; gỗ và sản phẩm gỗ đạt 6,2 tỷ USD, tăng 10,9%; phương tiện vận tải và phụ tùng đạt 5,7 tỷ USD, tăng 15,6%; hạt điều đạt 2,9 tỷ USD, tăng 24,4% (lượng tăng 0,7%); rau quả đạt 2,9 tỷ USD, tăng 42,7%...
Ở chiều ngược lại, kim ngạch hàng hoá nhập khẩu (NK) tháng 10/2017 đạt 18,5 tỷ USD, tăng 1,4% so với tháng trước và so với cùng kỳ năm trước tăng 16,6%.
Tính chung 10 tháng năm 2017, kim ngạch hàng hoá NK đạt 172,5 tỷ USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm trước, trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 64,6 tỷ USD, tăng 11,6%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 107,9 tỷ USD, tăng 29,2%. Tháng 10 ước xuất siêu khoảng 900 triệu USD.
XK của nhóm DN FDI vẫn áp đảo
Với đà tăng trưởng vượt bậc trong XK 10 tháng qua có thể thấy là rất ấn tượng. Tuy nhiên, theo nhận định của một số chuyên gia, mặc dù Việt Nam đang có lợi thế so sánh tốt hơn nhiều nước ở khu vực ASEAN và Trung Quốc, trong quan hệ thương mại và đầu tư quốc tế, nhưng hiện cơ cấu XK của chúng ta vẫn phụ thuộc quá nhiều vào khối DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).
Trên thực tế, kim ngạch XK của khu vực DN FDI vẫn luôn ở thế “áp đảo” và đang dần lấn lướt khu vực kinh tế trong nước khi có mức tăng trưởng cao hơn rất nhiều.
Điều này được chứng minh rất rõ thông qua báo cáo của Tổng cục Thống kê, trong 10 tháng năm 2017, trong khi XK của khu vực FDI đạt tới 125,5 tỷ USD thì XK của các DN khu vực kinh tế trong nước lại rất khiêm tốn 48,2 tỷ USD.
Đáng lưu ý hơn, mặc dù khu vực FDI vẫn luôn được coi là nguồn lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam và được hưởng nhiều ưu đãi, nhưng hầu như nền kinh tế trong nước hiện nay không khai thác được lợi thế của những DN này.
Hơn nữa, hàm lượng giá trị gia tăng của khu vực FDI đóng góp vào nền kinh tế chưa tương xứng. Mục tiêu quan trọng nhất của việc thu hút đầu tư FDI chính là chuyển giao công nghệ, thế nhưng đến nay, việc chuyển giao công nghệ giữa các DN FDI và DN trong nước còn rất hạn chế, nhất là đối với hình thức 100% FDI, thậm chí nếu có thì cũng chứa đựng những rủi ro khi tiếp nhận các công nghệ cũ do các nước dịch chuyển lên trình độ công nghệ mới.
Theo các chuyên gia, để không phải phụ thuộc quá nhiều vào các DN FDI, Chính phủ cần thực hiện chính sách đa dạng hoá các sản phẩm XK; thực hiện các chính sách chuyển dịch cơ cấu hàng hoá XK theo hướng nâng cao tỷ trọng các sản phẩm XK có giá trị gia tăng cao, hạn chế XK sản phẩm chưa qua chế biến như hiện nay…
Bộ Công Thương dự báo, nếu tốc độ tăng XK tiếp tục được giữ vững thì tổng kim ngạch XK cả năm 2017 có thể đạt khoảng 200 tỷ USD (cao hơn mục tiêu đặt ra từ đầu năm là 188 tỷ USD), tăng khoảng 13% so với mức thực hiện năm 2016.
Đây sẽ là năm đầu tiên Việt Nam đạt mức kỷ lục XK lớn nhất từ trước đến nay, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2017 đạt 6,7%. Hơn nữa, tiềm năng tăng kim ngạch XK thời gian tới dự kiến sẽ còn rất dồi dào. Bởi hiện nay, hàng hoá của Việt Nam đã có mặt tại gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ.
