Chỉ trong thời gian ngắn, một diện tích rừng thông khá lớn trên núi Linh Trường (huyện Hoằng Hóa, Thanh Hóa) được trồng từ khoảng 30 năm trước đã bị phá tan hoang để trồng cây ăn quả đang gây xôn xao dư luận địa phương.

“Hô biến” hàng chục ha rừng thông

Theo phản ánh của người dân, rừng thông trên núi Linh Trường không chỉ là “lá phổi xanh” điều hòa không khí cho cả vùng mà còn giữ nguồn nước ngầm cho người dân địa phương. Thế nhưng, từ đầu năm 2022 đến nay, hàng chục ha rừng thông trên núi Linh Trường bị đốn hạ tan hoang khiến họ vô cùng lo lắng.

“Khi mưa bão xảy ra, rừng không còn, nguy cơ sạt lở đất đá từ trên núi xuống rất lớn, trong khi xã Hoằng Trường có cả nghìn hộ dân sống bao quanh chân núi”, một người dân địa phương nói.

Cũng theo người dân, toàn bộ rừng thông trên núi Linh Trường (thuộc 2 xã Hoằng Yến và Hoằng Trường) có diện tích khoảng 400 ha, trước đây là rừng phòng hộ được trồng từ những năm 1989 - 1990 theo Dự án 661 và 327.

Tuy nhiên, từ năm 2017 toàn bộ diện tích rừng phòng hộ này lại được chuyển sang rừng sản xuất. Kể từ đó, rừng thông trên núi Linh Trường bắt đầu bị khai thác gỗ, chuyển đổi mục đích khiến diện tích ngày một teo tóp.

“Năm 2017, rừng thông bắt đầu được một người đàn ông không phải người địa phương về thu mua mủ, sau đó mua lại diện tích rừng của nhiều hộ dân rồi mở đường lên núi, chặt hạ thông để trồng cây ăn quả.

Việc chặt hạ rừng thông không rõ có được phép hay không, nhưng chúng tôi thấy rất xót xa. Để có được cánh rừng tốt như thế, phải mất hàng chục năm trồng, bảo vệ. Có thời điểm chính quyền xã huy động cả học sinh lên núi để trồng rừng”, một người dân khác cho biết.

Theo ghi nhận, diện tích rừng thông rộng lớn trên lưng chừng núi Linh Trường đã bị chặt hạ, đào bới nham nhở, để lộ ra những mảng đồi trọc lóc, trắng xóa. Trên triền núi, đường mở tới đâu, thông bị chặt hạ, đánh bật gốc tới đó. Những gốc thông có đường kính 10 - 35 cm, thậm chí có những gốc trên 40 cm đã bị đào lên, chất đống, chết khô ven những con đường mới mở.

Trên một số diện tích thông đã bị triệt hạ, nhiều cây trồng như bưởi, dừa, dứa, dổi… mới được trồng.

Theo tìm hiểu, núi Linh Trường có địa thế rất đặc biệt về an ninh quốc phòng, trên núi hiện có 1 trạm radar của Bộ Quốc phòng. Đây là dãy núi cao duy nhất nằm án ngữ phía Đông của huyện Hoằng Hóa với một bên giáp cửa Lạch Trường và một bên giáp biển, tạo nên hình cánh cung bao bọc làng mạc phía bên trong.

Linh Trường là dãy núi quan trọng không chỉ về an ninh quốc phòng mà còn về chức năng phòng hộ.

Có dấu hiệu buông lỏng quản lý

Được biết, đầu năm 2022 có 4 hộ dân xã Hoằng Trường có đơn gửi các cơ quan chức năng xin khai thác rừng thông (kèm theo đơn là phương án khai thác và trồng lại rừng) với tổng diện tích 68,4 ha.

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Thanh Hóa, Lê Đức Thuận sau đó đã ký văn bản đồng ý cho 4 hộ trên được khai thác gỗ rừng thông đã trồng theo như đơn đề nghị. Trong văn bản, Sở NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa khẳng định khu vực rừng mà người dân đề nghị khai thác có nguồn gốc được trồng bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước (Dự án 661 và 327).

Đồng thời, theo sở này việc các hộ gia đình xây dựng phương án khai thác theo băng là phù hợp với thực tế, tạo các đường băng cản lửa phục vụ phòng cháy chữa cháy rừng, vừa phát huy vai trò, chức năng phòng hộ của rừng ven biển trong việc bảo vệ môi trường, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân.

Từ đó, Sở NN&PTNT Thanh Hóa đề nghị các chủ rừng khai thác theo băng chặt, băng chừa (chiều rộng 20 m), phải đảm bảo mật độ cây thông còn lại ít nhất 600 cây/ha; yêu cầu chủ hộ không được tác động, làm biến dạng địa hình khu vực khai thác. Đồng thời, phải trồng ngay rừng trên các băng sau khi khai thác.

Chỉ đạo của Sở NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa là thế, nhưng trên thực tế, hàng chục ha rừng thông được khai thác gần như trơ trọi, các đường băng giữ lại nhiều nơi chẳng còn một cây thông nào, nếu có thì lưa thưa theo từng chòm nhỏ, không đảm bảo phải giữ lại 600 cây/ha như yêu cầu đề ra.

Trong khi, cây trồng mới thay thế trong phương án là cây dổi lấy hạt được trồng rất ít, chủ yếu là cây dừa, bưởi, mít… Đây đều không phải là cây thân gỗ và chức năng phòng hộ gần như không có.

Ông Lê Phạm Thảo, Phó Chủ tịch UBND xã Hoằng Trường, xác nhận việc chặt hạ rừng thông hàng chục năm tuổi trên núi Linh Trường là đúng thực tế và những hộ khai thác đã được Sở NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa cho phép.

Cũng theo ông Thảo, khu vực rừng thông đã bị đốn hạ thuộc đất Nhà nước giao khoán trồng rừng theo Dự án 327 và 661 từ những năm 1989, toàn bộ diện tích rừng phòng hộ của xã trên núi hiện đã chuyển thành rừng sản xuất. Năm 2022, có 4 hộ dân được Sở NN-PTNT Thanh Hóa cho phép chặt hạ thông để trồng cây ăn quả (cây dổi lấy hạt) với tổng diện tích 68,4 ha.

Về diện tích, số lượng cây thông bị đốn hạ, khối lượng gỗ sau khai thác có đúng theo kế hoạch, thiết kế được Sở NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa duyệt hay không, ông Thảo cho biết địa phương không nắm được, vì chỉ tham gia thành phần khi có đoàn kiểm tra.