Covid-19 là gì?
Virus Corona là một trong nhiều loại virus thường gây cảm lạnh. Ngoài chủng Coronavirus mới phát hiện này, đã có 6 chủng Coronavirus khác được biết tới ngày nay có khả năng lây nhiễm ở người, trong đó có Hội chứng Hô hấp cấp tính nặng (SARS), Hội chứng Hô hấp Trung Đông (MERS).
Giới chức Trung Quốc đã thông báo cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về một căn bệnh giống như viêm phổi ở 44 bệnh nhân vào ngày 31/12/2019. Các báo cáo ban đầu cho rằng, căn bệnh này bắt nguồn từ một chợ hải sản ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc.
Tuy nhiên, các trường hợp đầu tiên mắc Covid-19 được cho là không liên quan đến khu chợ này. “Khu chợ không phải là nguồn gốc của nCoV. Mọi người tại đó đã lây nhiễm virus cho nhau”, ông Anthony Fauci - Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm quốc gia Mỹ cho biết.
1. Covid-19 đến từ đâu?
Virus Corona là một betacoronavirus, giống như MERS và SARS, tất cả đều có nguồn gốc từ loài dơi. Virus Corona là một họ virus lớn, phổ biến ở nhiều loài động vật khác nhau bao gồm lạc đà, mèo và dơi.
Phân tích cây di truyền của virus này đang được tiếp tục để biết nguồn gốc cụ thể của virus. SARS, một loại Coronavirus khác xuất hiện lây nhiễm cho người, bắt nguồn từ cầy hương, trong khi MERS bắt nguồn từ lạc đà.
Dơi được coi là nguồn gốc của Coronavirus, nhưng trong hầu hết trường hợp, chúng không thể truyền trực tiếp virus vào người. Một bài báo xuất bản ngày 22/1 trên Tạp chí Virus học y tế cho thấy, Covid-19 có nguồn gốc từ dơi, nhưng rắn có thể đã truyền nó cho người.
Theo dữ liệu hiện tại, virus đã được truyền từ động vật sang người và lây nhiễm từ người này sang người khác. Theo ông Trevor Bedford (nhà sinh vật học về sự tiến hoá thuộc đại học Washington, Seattle, Mỹ), dựa trên mức độ liên quan chặt chẽ giữa các bệnh nhân nhiễm Covid-19, động vật từ khu chợ hải sản có lẽ đã không lây bệnh cho nhiều người như các nhà nghiên cứu nghĩ.
2. Covid-19 có thể lây nhiễm sang vật nuôi không?
 |
| Chữa trị cho bệnh nhân nhiễm virus Corona ở Vũ Hán. Ảnh: Reuters. |
Hiện tại, chưa có bất cứ báo cáo nào cho thấy, vật nuôi sẽ bị lây nhiễm virus Corona. Một số chủng Coronavirus có thể lây nhiễm cho động vật và khiến chúng bị bệnh. Vì vậy, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) khuyên người bệnh tránh tiếp xúc với vật nuôi và nên đeo khẩu trang.
3. Các triệu chứng khi nhiễm Covid-19 là gì?
Theo CDC, người nhiễm Covid-19 có thể bị sốt, ho và khó thở. Tuy nhiên, nhiều trường hợp có thể gặp các triệu chứng nhẹ, trong khi một số khác có thể bị biến chứng nghiêm trọng.
Dựa trên cách MERS hoạt động, CDC báo cáo rằng, các triệu chứng của Covid-19 có thể xuất hiện từ 2 - 14 ngày kể từ khi nhiễm bệnh. Trung bình, một người đã tiếp xúc với virus này sẽ mất khoảng 5 ngày để phát bệnh. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, con số này chỉ dựa trên 10 bệnh nhân và cần được nghiên cứu thêm.
Làm thế nào có thể phân biệt Covid-19 với các bệnh hô hấp khác?
Ông Alexander Greninger - chuyên gia về virus tại Đại học Washington ở Seattle (Mỹ) cho biết, dựa trên các triệu chứng ban đầu, không có cách nào để phân biệt Coronavirus mới với các bệnh hô hấp khác, ngoại trừ phương pháp xét nghiệm.
4. Mức độ lây nhiễm của Covid-19 là bao nhiêu?
Khả năng lây nhiễm của virus được mô tả bằng hệ số sinh sản của nó - R0. Bà Maimuna Majumder, nhà dịch tễ học tại Bệnh viện Nhi đồng Boston và Trường Y Harvard (Mỹ) cho biết, đó là một giới hạn lý thuyết mà các nhà nghiên cứu mong đợi sẽ thấy khi một sinh vật gây bệnh tấn công vào quần thể.
Con số R0 mô tả có bao nhiêu người khác có khả năng nhiễm virus từ người bị bệnh. Chẳng hạn, SARS có R0 từ 2.0 - 4.0, tức là mỗi người nhiễm virus có khả năng truyền nó cho 2 - 4 người khác. Nhìn chung, các virus có số sinh sản lớn hơn 1.0 có thể tiếp tục lây lan nếu không được ngăn chặn.
Theo các nhà nghiên cứu, R0 của Covid-19 có thể rơi vào khoảng 2.2.
5. Covid-19 có thể sống trên bề mặt bao lâu?
“Những virus này thường chỉ tồn tại trên một bề mặt trong vài giờ”, bà Nancy
Messonnier, Giám đốc Trung tâm Tiêm chủng và Bệnh hô hấp quốc gia của CDC ở Atlanta, cho biết.
Covid-19 được cho là lây lan chủ yếu qua nước bọt và dịch tiết khi người bệnh ho, hắt hơi. Theo CDC, chưa có bằng chứng nào cho thấy Covid-19 có thể được truyền từ những thứ như hàng nhập khẩu.
6. Covid-19 lây lan như thế nào?
Theo CDC, nước bọt và dịch khi người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi có thể truyền virus sang người khác - điều thường xảy ra giữa những người có tiếp xúc gần.
Stanley Perlman, nhà virus học tại Đại học Lowa (Mỹ) cho biết, do virus gây SARS lây nhiễm vào các phần sâu hơn của đường hô hấp, mọi người có xu hướng không truyền nhiễm cho đến khi họ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng.
Tuy nhiên, không giống như SARS và MERS, nhiều bằng chứng cho thấy Covid-19 có thể được truyền từ người sang người trong thời gian ủ bệnh. Theo bà Perlman, truyền bệnh không triệu chứng là điều phổ biến đối với các loại virus như cúm hoặc sởi, nhưng sẽ là một tính năng mới của Coronavirus.
7. Covid-19 đã lây lan tới những nơi nào?
Tới ngày 6/2, số người tử vong vì dịch viêm phổi cấp do Covid-19 gây ra là 565, số ca nhiễm bệnh trên toàn thế giới tăng lên 28.276 trường hợp. Riêng tại Trung Quốc, số người thiệt mạng do nhiễm chủng mới của virus Corona đã tăng lên 563 người.
Hầu hết, trong số hàng nghìn người được xác nhận dương tính với Covid-19 đều ở Trung Quốc.
Các nhà nghiên cứu nhận định, những triệu chứng của bệnh sẽ không xuất hiện ngay lập tức; đồng thời cho hay, nhiều người bị phơi nhiễm có thể không có triệu chứng hoặc chỉ gặp triệu chứng nhẹ.
