“Kẻ thù của tự tin là sự chán nản và sợ hãi. Vì vậy, nhiệm vụ của cha mẹ là khuyến khích và hỗ trợ con, khi trẻ cố gắng hoàn thành các nhiệm vụ khó khăn”, ông Carl Pickhardt - nhà tâm lý học người Mỹ và là tác giả của 15 cuốn sách về nuôi dạy con, chia sẻ.
Chuyên gia này đã gợi ý 17 cách giúp cha mẹ nuôi dạy một đứa trẻ tự tin:
1. Đánh giá cao nỗ lực của con
Theo ông Pickhardt, khi lớn lên, hành trình quan trọng hơn đích đến. Vì vậy, dù con đạt được mục tiêu hay không, cha mẹ cũng cần hoan nghênh nỗ lực của trẻ. Con sẽ không bao giờ cần cảm thấy xấu hổ vì đã cố gắng.
“Trong suốt chặng đường dài, cố gắng liên tục sẽ xây dựng sự tự tin hơn là làm tốt một cách ngắt quãng”, chuyên gia giải thích.
2. Khuyến khích thực hành
Cha mẹ được gợi ý hãy khuyến khích con thực hành bất cứ điều gì trẻ thích. Tuy nhiên, phụ huynh không nên tạo áp lực quá lớn lên con. Ông Pickhardt nhấn mạnh, thực hành sẽ mang lại tự tin rằng, khả năng của trẻ sẽ cải thiện.
3. Để con tự tìm ra vấn đề
Nếu phụ huynh làm thay con những công việc khó, trẻ sẽ không bao giờ phát triển khả năng hoặc có tự tin để tìm ra vấn đề.
Ông Pickhardt giải thích: “Sự giúp đỡ của cha mẹ có thể ngăn cản tự tin - thứ bắt nguồn từ tự lực và tự tìm hiểu của đứa trẻ. Tốt hơn hết, trẻ nên nhận được một vài điểm B và C hơn là A, miễn là chúng thực sự học cách giải quyết vấn đề và thực hiện công việc”.
4. Để con hành động đúng tuổi
Chuyên gia tâm lý này nhấn mạnh, phụ huynh không nên mong đợi con hành động như người trưởng thành. Bởi, khi một đứa trẻ cảm thấy đạt thành tích tốt như cha mẹ là đủ, tiêu chuẩn thiếu đó có thể không khuyến khích con nỗ lực. Trái lại, cố gắng đáp ứng kỳ vọng “quá tuổi” có thể làm giảm sự tự tin.
5. Khuyến khích sự tò mò
Đôi khi một loạt câu hỏi bất tận của trẻ có thể gây mệt mỏi, nhưng đó là điều nên được khuyến khích. Ông Pickhardt lấy dẫn chứng, chuyên gia Paul Harris của Trường Đại học Harvard từng nói, đặt câu hỏi là bài tập hữu ích cho sự phát triển của một đứa trẻ. Vì điều đó có nghĩa là trẻ nhận ra rằng, “có những điều chúng không biết, có những thế giới tri thức vô hình mà trẻ chưa từng chạm tới”.
Khi bắt đầu đi học, những đứa trẻ được gia đình khuyến khích đặt câu hỏi thường có lợi thế hơn các bạn cùng lớp. Bởi, những đứa trẻ này đã thực hành tiếp nhận thông tin từ cha mẹ. Điều đó có nghĩa là con sẽ tiếp thu thông tin từ giáo viên tốt hơn. Nói cách khác, những trẻ như vậy biết cách học tốt và nhanh hơn.
6. Cho con thử thách mới
Chuyên gia Pickhardt khuyến khích, hãy cho con thấy rằng, chúng có thể thực hiện và hoàn thành những mục tiêu nhỏ để đạt được thành tựu lớn - như đi xe đạp mà không có bánh phụ. Cha mẹ có thể nuôi dưỡng sự tự tin trong con bằng cách gia tăng trách nhiệm của trẻ.
7. Tránh tạo đường tắt hoặc ngoại lệ
Đối xử đặc biệt có thể khiến con thiếu tự tin. Thực tế, quyền lợi không thể thay thế cho sự tự tin.
8. Không chỉ trích con
Không gì khiến trẻ nản lòng hơn việc bị cha mẹ chỉ trích nỗ lực. Thay vào đó, chuyên gia gợi ý, cha mẹ hãy đưa ra phản hồi và đề xuất. Tuy nhiên, đừng bao giờ nói với trẻ rằng, con đang làm điều tồi tệ. Nếu sợ thất bại vì lo lắng cha mẹ tức giận hoặc thất vọng, trẻ sẽ không bao giờ thử những điều mới.
9. Coi sai lầm như bài học
“Việc học từ sai lầm sẽ xây dựng sự tự tin. Nhưng điều này chỉ xảy ra khi cha mẹ coi những sai lầm như một cơ hội để con học hỏi và trưởng thành. Đừng quá bảo vệ con. Thỉnh thoảng, hãy cho phép trẻ làm rối mọi chuyện và giúp con hiểu cách giải quyết tốt hơn vào lần sau”, ông Pickhardt nói.
10. Để con trải nghiệm
Cha mẹ cần cho con “tăng cường tiếp xúc và trải nghiệm cuộc sống để phát triển sự tự tin khi đứng trước thế giới rộng lớn”. Việc này giúp trẻ hiểu, dù có khó khăn và đáng sợ thế nào, con đều có thể chinh phục.
11. Dạy trẻ điều cha mẹ biết
“Bạn là người hùng của con - ít nhất là đến khi chúng ở tuổi thiếu niên. Sử dụng sức mạnh đó để dạy trẻ những gì bạn biết về cách suy nghĩ, hành động. Hãy trở thành tấm gương tốt”, ông Pickhardt khuyến khích.
12. Không bày tỏ lo lắng
Sự lo lắng của cha mẹ thường được hiểu là thiếu tự tin. Thay vào đó, sự tự tin của cha mẹ sẽ tạo nên sự tự tin của trẻ.
13. Khen ngợi khi trẻ đương đầu khó khăn
Ông Pickhardt nhận định, cha mẹ nên chỉ ra rằng, việc chịu đựng thử thách sẽ làm tăng sự mạnh mẽ của trẻ khi con gặp khó khăn. Điều quan trọng là phải nhắc nhở trẻ rằng, mọi con đường dẫn đến thành công đều có thất bại.
14. Hỗ trợ con
Việc hỗ trợ quá sớm có thể làm giảm khả năng tự lực của trẻ. Thay vào đó, sự giúp đỡ của cha mẹ cần phụ thuộc vào sự tự lực của đứa trẻ. Điều đó có thể xây dựng sự tự tin ở con.
15. Khen ngợi lòng can đảm của trẻ
Theo ông Pickhardt, cha mẹ nên khen ngợi con vì đã thử những điều mới. Sự thoải mái đến từ việc gắn bó với cái quen thuộc. Cần có can đảm để dám làm điều mới và khác biệt.
16. Không để con trốn tránh thực tại
Cha mẹ không nên để con trốn sau màn hình. Thay vào đó, hãy khuyến khích trẻ tương tác với mọi người trong thế giới thực.
“Sự tự tin trong thế giới ảo không giống thế giới thực”, chuyên gia nhấn mạnh.
17. Không quá nghiêm khắc
Khi cha mẹ quá nghiêm khắc hoặc đòi hỏi cao, sự tự tin của trẻ đối với bản thân có thể bị giảm sút. Ông Pickhardt cho rằng, phụ thuộc vào việc được chỉ bảo có thể khiến đứa trẻ không “dạn dĩ”.
