Giáo dục lòng tự hào
Bên cạnh việc thực hiện các mục tiêu chung của giáo dục phổ thông, Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Đắk Glong (Lâm Đồng) xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm là giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số cho học sinh, coi đây là nền tảng để các em tự tin hội nhập mà không đánh mất cội nguồn dân tộc.
Theo cô Lê Thị Anh, Phó Hiệu trưởng Trường PTDTNT THCS & THPT Đăk GLong (tỉnh Lâm Đồng), để bảo đảm hiệu quả việc thực hiện truyền đạt, nhà trường xác định nội dung về văn hóa dân tộc thiểu số sẽ được lồng ghép cùng các hoạt động chính.
Bên cạnh đó, nhà trường còn bố trí giờ tự học buổi tối có hướng dẫn nhằm trang bị, củng cố kiến thức, đồng thời rèn thói quen chủ động, kỷ luật.
“Thực tế cho thấy còn học sinh chưa tự tin khi giới thiệu bản thân là người dân tộc thiểu số, do đó chúng tôi đặt trọng tâm vào giáo dục ý thức, lòng tự tôn và niềm tự hào về bản sắc trong các tiết học, buổi sinh hoạt và hoạt động trải nghiệm, giúp các em nhận diện giá trị cội nguồn, tôn trọng sự khác biệt và biết khẳng định bản thân”, cô Lê Thị Anh chia sẻ.
Ngoài thời gian chính khóa, nhà trường thường xuyên triển khai thêm các hoạt động bổ trợ ngoài giờ, chú trọng giáo dục kỹ năng sống và tạo không gian giao lưu văn hóa giữa các dân tộc thiểu số thông qua hội chợ ẩm thực, trình diễn thời trang lấy cảm hứng từ trang phục truyền thống, các lễ hội và trò chơi dân gian, giúp học sinh trải nghiệm và tái hiện những giá trị văn hóa của cộng đồng mình.
Trường PTDTNT THCS & THPT Đăk GLong còn tạo ra diễn đàn nơi các em giới thiệu với bạn bè về phong tục, ngôn ngữ, trang phục, dân ca, nhạc cụ, nghi lễ và tri thức bản địa của dân tộc mình, qua đó lan tỏa thái độ trân trọng sự đa dạng văn hóa và nuôi dưỡng tinh thần đoàn kết trong tập thể.
Trên nền tảng ấy, Câu lạc bộ Bảo tồn và Phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số đã được thành lập nhằm kết nối học sinh yêu văn hóa với giáo viên và cộng đồng.
Đến nay, câu lạc bộ duy trì hoạt động thường xuyên, bồi đắp động lực, trang bị phương pháp và nâng cao ý thức trách nhiệm, giúp các em chủ động gìn giữ, bảo vệ và phát huy những giá trị tốt đẹp của dân tộc mình trong đời sống học đường và cộng đồng địa phương.
Chủ động kết nối và duy trì mô hình
Căn cứ vào nội dung và đặc trưng của từng môn học, nhà trường yêu cầu giáo viên tích cực lồng ghép nội dung giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc vào giảng dạy, coi đây là một nhiệm vụ quan trọng song hành với việc nâng cao chất lượng học tập.
Đặc biệt, trong bộ môn Giáo dục địa phương, nội dung này được triển khai một cách triệt để và đã nhận được sự hưởng ứng tích cực từ phía học sinh, bởi đây là môn học gắn liền với đời sống thực tiễn, gần gũi với các em nhất.
Không chỉ dừng lại trong phạm vi lớp học, những hoạt động bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số còn được học sinh ở các khối lớp, chủ động xây dựng kế hoạch và triển khai thường xuyên. Các hoạt động này được gắn kết chặt chẽ với các sự kiện lớn của nhà trường như ngày hội, lễ kỷ niệm, hội thi, tạo nên một không gian văn hóa đa dạng, hấp dẫn.
“Nhà trường còn có một dự án khoa học kỹ thuật hướng tới bảo tồn và phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch sinh thái đã được Hội đồng thẩm định đánh giá cao và coi như một điểm sáng trong công tác đổi mới giáo dục gắn với thực tiễn”, Phó Hiệu trưởng nhà trường thông tin.
Theo cô Lê Thị Anh, để đảm bảo sự chỉ đạo sát sao, nhà trường phân công một thành viên trong Ban giám hiệu trực tiếp phụ trách các hoạt động liên quan đến bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
Đồng thời, vận động tập thể cán bộ, giáo viên và nhân viên của nhà trường cũng tham gia tích cực vào các hoạt động chung nhằm tạo sức lan tỏa và động lực cho học sinh. Mặc dù điều kiện còn nhiều khó khăn, song nhà trường nỗ lực tạo điều kiện tối đa về mặt kinh phí, nhân lực và thời gian để các hoạt động có thể diễn ra thuận lợi, đạt hiệu quả thực chất.
Trên cơ sở đó, định hướng trong tương lai là tiếp tục duy trì và phát triển mô hình Câu lạc bộ bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số, đồng thời chủ động kết nối với các đơn vị, tổ chức, cá nhân trên địa bàn để nâng cao chất lượng và hiệu quả.
Qua đó kỳ vọng với sự nỗ lực bền bỉ, các hoạt động này sẽ ngày càng phát triển, giúp học sinh không chỉ thêm gắn bó, tự hào với bản sắc văn hóa dân tộc mình mà còn góp phần gìn giữ và lan tỏa những giá trị truyền thống quý báu ra cộng đồng.
“Tuy vậy, thách thức lớn nhất hiện nay là tình trạng thiếu hụt kinh phí, hạn chế về không gian tổ chức các hoạt động văn hóa, và đặc biệt là việc chưa kết nối được nhiều với các nghệ nhân dân tộc thiểu số, những người có thể truyền đạt trực tiếp, đa chiều và sinh động về văn hóa truyền thống cho học sinh. Đây là những yếu tố nhà trường xác định cần khắc phục trong thời gian tới”, cô Lê Thị Anh cho biết.
