Sau khi áp thuế cao chưa từng có đối với nhiều mặt hàng từ nước láng giềng Canada, Mexico và Trung Quốc, chính quyền Tổng thống Donald Trump còn tuyên bố sẽ áp thuế cao đối với cả các đồng minh truyền thống và cả thế giới nói chung. Trong tuyên bố mới nhất, ông Trump cho biết chính sách thuế quan mới mà ông chờ đợi sẽ bắt đầu áp dụng từ ngày 2/4.
Tổng thống Mỹ gọi ngày bắt đầu áp chính sách thuế quan mới này là “ngày giải phóng” và tuyên bố sẽ “bắt đầu với tất cả các quốc gia trên thế giới chứ không phải một quốc gia cụ thể nào”. Ông Trump còn cho biết mức thuế mà nước Mỹ áp với các nước đối tác thương mại sẽ “hào phóng” hơn mức thuế các nước đang áp với hàng hóa Mỹ.
Trước đó, Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett tiết lộ rằng trọng tâm chính sách thuế quan của Tổng thống Trump sẽ chủ yếu nhắm vào nhóm 10 - 15 nước có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ, nhưng ông không cho biết chi tiết tên các quốc gia này.
Kể từ khi nhậm chức hôm 20/1 đến nay, ông Trump đã tuyên bố sẽ lần lượt áp thuế đối với tất cả các sản phẩm từ những quốc gia áp thuế đối với hàng xuất khẩu của Mỹ, trong đó đánh mạnh thuế vào hàng hóa từ Canada, Mexico và Trung Quốc, nhất là đối với các mặt hàng ô tô, chip máy tính và dược phẩm để hỗ trợ ngành sản xuất trong nước.
Gần đây nhất, Tổng thống Trump hôm 26/3 đã công bố mức thuế tăng từ 2,5% lên tới 25% đối với mọi loại ô tô nhập khẩu vào Mỹ và bắt đầu có hiệu lực từ ngày 3/4. Động thái này nhằm khuyến khích các nhà sản xuất ô tô nước ngoài chuyển nhà máy tới Mỹ để tạo thêm việc làm, nhưng đổi lại đã gây ra căng thẳng cho mối quan hệ giữa Washington với các đồng minh thân cận gồm EU và Nhật Bản, những nước có ngành công nghiệp ô tô lớn.
Quyết định tăng thuế trên sẽ giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế Nhật Bản vốn phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu ô tô sang thị trường Mỹ. Ô tô chiếm tới 28,3% tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật sang Mỹ trong năm 2024, tỷ trọng cao nhất trong số các mặt hàng. Trong khi đó, công nghiệp ô tô cũng đóng góp khoảng 3% vào GDP của Nhật Bản nên quyết định áp thuế của Mỹ sẽ ảnh hưởng đến nước này ngay trong ngắn hạn.
Tương tự Nhật Bản, một đồng minh khác của Mỹ là Hàn Quốc cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ với mức thuế 25% với ô tô nhập khẩu. Để đối phó, Tập đoàn Hyundai Motor của Hàn Quốc thông báo sẽ đầu tư 21 tỷ USD vào Mỹ, trong đó 5,8 tỷ USD để xây dựng nhà máy thép cung cấp cho sản xuất ô tô, tạo thêm hơn 1.400 việc làm cho nội địa Mỹ.
Chiến lược thuế quan nói trên cho thấy ông Trump coi đây là một biện pháp bảo vệ nền kinh tế trong nước khỏi sự cạnh tranh toàn cầu mà ông cho là “không lành mạnh” và là một “quân bài mặc cả” để có được các điều khoản tốt hơn cho Mỹ. Với những phản ứng như Tập đoàn Hyundai Motor của Hàn Quốc như trên là kết quả mong muốn của Washington cho các chính sách thuế của mình.
Tuy nhiên, chính sách tăng thuế ồ ạt mà Mỹ đang áp dụng cũng là tác nhân gây ra mối lo ngại về chiến tranh thương mại trên toàn cầu, đặc biệt là giữa Mỹ với các nước sản xuất hàng hóa lớn như Trung Quốc. Theo giới chuyên gia, lá bài này có mặt trái là sẽ làm thị trường bất ổn và tạo ra nỗi lo về suy thoái kinh tế cho chính nước Mỹ.
