Theo đó, ngày 25/11 vừa qua, trên mạng xã hội riêng Truth Social, ông dự định ngay trong ngày cầm quyền đầu tiên sẽ áp thuế quan bảo hộ thương mại đối với hàng hóa của Canada, Mexico và Trung Quốc xuất khẩu vào thị trường Mỹ.
Bảo hộ thương mại là một trong những chính sách được ông Trump tâm đắc nhất và đã được vận dụng vào thực tế ở nhiệm kỳ cầm quyền đầu tiên. Đây cũng là vũ khí, công cụ được ông Trump sử dụng để thực thi chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Hồi ấy, mục tiêu của ông Trump là khắc phục tình trạng nhập siêu, tức là mất cân đối trong cán cân thương mại của Mỹ.
Cách tư duy của ông Trump còn là những rào cản thương mại này sẽ khích lệ giới kinh tế nước ngoài đầu tư sản xuất kinh doanh ở Mỹ, qua đó tạo giá trị và công ăn việc làm cho dân Mỹ.
Tất cả các đối tác thương mại bị ông Trump chơi chiêu này đều đã đáp trả theo phương châm “ăn miếng, trả miếng” và “có đi, có lại”. Một số đối tác về sau đạt được thỏa thuận thương mại mới. Trung Quốc, Canada và Mexico là ba đối tác thương mại quan trọng nhất đối với Mỹ, đồng thời Mỹ là nước nhập khẩu hàng hóa lớn nhất thế giới.
Giữa Mỹ và Trung Quốc về cơ bản vẫn chưa đạt được giải pháp giúp hóa giải xung khắc thương mại. Trong khi đó, Mỹ cùng với Canada và Mexico đã đạt được thỏa thuận mới với tên gọi chính thức là Thỏa thuận Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) vào tháng 6/2020 thay thế cho Thỏa thuận thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA).
Ở nhiệm kỳ trước, ông Trump đã áp thuế quan bảo hộ thương mại để theo đuổi những mục tiêu liên quan đến thương mại. Nhưng ở dự định cho ngày trở lại cầm quyền, ông Trump vẫn sử dụng thứ vũ khí cũ ấy phục vụ cho mục tiêu mới mà mục tiêu này chẳng liên quan gì đến thương mại và nhập siêu của Mỹ.
Theo những gì đã được đích thân ông Trump tuyên cáo trên mạng xã hội thì người này dự định áp thuế quan 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Canada, Mexico và 10% đối với hàng hóa của Trung Quốc.
Lý do được đưa ra là Canada và Mexico để cho người tị nạn và di cư nhập cảnh trái phép vào Mỹ, tuồn ma túy vào Mỹ và khiến tình trạng tội phạm gia tăng. Ngoài ra, ông Trump cho rằng Trung Quốc đã không ngăn chặn hiệu quả việc loại ma túy cực độc Fentanyl tuồn vào Mỹ. Trong khi đó, Mỹ đã nhiều lần đề cập đến và trao đổi về vấn đề này và yêu cầu Trung Quốc ngăn chặn.
Vậy là ông Trump dự định sử dụng rào cản thương mại để nhằm tới những mục đích dân túy đối nội. Ông lại gây hấn với Canada và Mexico bất chấp làm như thế là trái ngược với cam kết của Mỹ trong USMCA, với Trung Quốc bất chấp cuộc xung khắc thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vốn hiện đã rất quyết liệt và rất khó khắc phục.
Ba quốc gia kia sẽ lại đáp trả ông Trump bằng đúng cách thức ông đã làm đối với hàng hóa của họ. Vậy nên, ông Trump có thể tùy hứng sử dụng vũ khí cũ cho các mục đích mới, lợi đấy nhưng cả bất cập hại nữa.
