.jpg)
Theo các tác giả bài báo khoa học có tiêu đề “Phân tích nhiệt độ, độ ẩm và vĩ độ nhằm dự đoán tiềm năng phát tán và mùa bùng phát Covid-19”, đăng tải trên trang web SSRN (Mỹ), sự bùng phát của phần lớn các bệnh truyền nhiễm đều có tính thời vụ, theo mùa. Đối với các chủng Coronavirus, tình trạng cũng giống như vậy.
Virus SARS-CoV-2 gây bệnh Covid-19 xuất hiện tại Vũ Hán (Trung Quốc), từ đây virus này phát tán, lây lan đến nhiều khu vực, quốc gia trên thế giới. Do sự gần gũi địa lý, lúc ban đầu các chuyên gia cho rằng, tâm dịch sẽ nằm ở Đông Nam Á. Tuy nhiên, virus đã lọt đến các phần khác của thế giới và phát tán đến mức WHO phải công bố đại dịch.
Vĩ độ và khí hậu
Theo các tác giả bài báo nói trên, các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, mô hình máy tính và dịch tễ học cho thấy, sự tương quan giữa nhiệt độ, độ ẩm trong môi trường với sự phát triển, duy trì và lan truyền virus. Đến ngày 10/3, người ta đã quan sát thấy sự lan truyền virus diễn ra theo cách phù hợp ở phương Đông cũng như phương Tây. Chấn tâm (epicenter) của dịch nằm dọc theo khu vực giữa vĩ tuyến 30 và vĩ tuyến 50 bán cầu Bắc. Trong dải này có Hàn Quốc, Nhật Bản, Iran và Bắc Italy, Mỹ, Tây Ban Nha và Pháp. Đồng thời, virus không lan truyền ở Mông Cổ và Nga, mặc dù hai quốc gia này có biên giới với Trung Quốc. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh, số lượng bệnh nhân và số ca tử vong ở Đông Nam Á thấp hơn rất nhiều so với các khu vực có khí hậu ôn hòa nói trên.
Nhiệt độ nào thích hợp nhất với virus?
Sử dụng dữ liệu từ các trạm dự báo thời tiết ở sân bay, các nhà khoa học so sánh nhiệt độ trung bình trong tháng Một và tháng Hai năm nay ở Vũ Hán với nhiệt độ trung bình (cũng trong 2 tháng đó) tại các thành phố bị nhiễm virus khác. Hóa ra, giữa các nhiệt độ đó có sự tương tự rất lớn. Tại Vũ Hán, nhiệt độ trung bình được ghi nhận là 4 - 9 độ C. Nhiệt độ trung bình trong giai đoạn 20 - 30 ngày trước khi dịch bùng phát trong các thành phố khác có giá trị tương tự (từ 3 - 9 độ C). Cả những dữ liệu về độ ẩm của không khí cũng giống nhau (từ 44% - 84%).
Cần nói thêm ở đây là các điều kiện phòng thí nghiệm để virus tồn tại là 4 độ C và độ ẩm từ 20% - 80%. Các nhà nghiên cứu đã phân tích đồ thị nhiệt độ và độ ẩm trên thế giới trong tháng Ba và tháng Tư; trên cơ sở đó, họ dự đoán các khu vực lan truyền tiếp theo của virus. Theo tính toán, những khu vực bị đe dọa nhiều nhất, có liên quan đến các điều kiện khí hậu, chính là các khu vực nằm ở phía Bắc của ổ dịch; đó là Mãn Châu, Trung Á, Kavkaz, Đông Âu, Trung Âu, Quần đảo Anh, phía Bắc nước Mỹ và Columbia thuộc Anh (tỉnh bang cực Tây của Canada).
Virus gặp rào cản
Các nhà khoa học cho rằng, virus lan truyền lên phía Bắc sẽ gặp mật độ dân cư thấp hơn. Một yếu tố quan trọng khác là bán cầu Bắc trong thời gian tới sẽ nhanh chóng nóng lên, dẫn tới các điều kiện cho lan truyền virus SARS-CoV-2 kém đi.
Công trình nghiên cứu không nhắc tới các hoạt động của con người, nhằm mục đích ngăn chặn sự lây lan của virus (chẳng hạn như cách ly). Công trình nghiên cứu cũng chưa xem xét các đột biến sinh học khả dĩ và sự phát sinh bệnh.
Các nhà nghiên cứu cho biết, mặc dù việc dự báo dài hạn gặp khó khăn, nhưng có thể trông đợi rằng tầm ảnh hưởng của Covid-19 sẽ thu hẹp trong các khu vực bị nhiễm (ở trên vĩ tuyến 30 độ Bắc) trong những tháng tới, do liên quan đến các điều kiện khí hậu. Cũng có thể xảy ra tình huống, là Covid-19 biến mất, tương tự như dịch SARS.
Covid-19 là bệnh truyền nhiễm do virus SARS-CoV-2
Hầu hết những người bị nhiễm virus SARS-CoV-2 sẽ bị bệnh hô hấp từ nhẹ đến trung bình và phục hồi mà không cần điều trị đặc biệt (một số trường hợp nghiêm trọng hơn, bệnh sẽ phát triển thành viêm phổi nặng, hội chứng suy hô hấp cấp tính, nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng, có thể dẫn tới tử vong). Người già và những người có vấn đề y tế tiềm ẩn như bệnh tim mạch, tiểu đường, bệnh hô hấp mãn tính và ung thư có nhiều khả năng mắc bệnh nghiêm trọng.
Cách tốt nhất để ngăn chặn và làm chậm lan truyền Covid-19 là thông tin đầy đủ về virus SARS-CoV-2, bệnh mà nó gây ra và cách thức lây lan. Bảo vệ bản thân và những người khác khỏi bị nhiễm virus bằng cách rửa tay hoặc sử dụng sản phẩm vệ sinh có chứa cồn chà xát thường xuyên và không chạm tay vào mặt, mũi, miệng. Virus SARS-CoV-2 lây lan chủ yếu qua các giọt nước bọt hoặc nước mũi khi người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi. Do đó, điều quan trọng là bạn phải che kín miệng, mũi (ví dụ, bằng cách ho vào khuỷu tay).
Tới thời điểm hiện nay, chưa có vắc-xin hoặc phương pháp điều trị cụ thể cho Covid-19. Tuy nhiên, có nhiều thử nghiệm lâm sàng được thực hiện nhằm đánh giá các phương pháp điều trị tiềm năng.
(Theo Tổ chức Y tế thế giới – WHO)
