Trước thềm chiến dịch tấn công mùa hè của Lực lượng Vũ trang Nga, Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky đã có quyết khiến Moscow bất ngờ là ký một văn bản mà gần như cả nước đã yêu cầu ông từ lâu, đó là sắc lệnh giải ngũ nghĩa vụ quân sự đối với những người đã phục vụ quá hạn.
Theo quy định này, vào khoảng từ tháng 4 đến tháng 5 năm nay, những người Ukraine đã phục vụ nghĩa vụ quân sự ở trong khu vực Chiến dịch Quân sự Đặc biệt của Nga và bị giữ lại đơn vị sau khi ban hành thiết quân luật trong một khoảng thời gian không xác định, sẽ được về nhà.
Theo các chuyên gia, rõ ràng là bằng cách này, nhà lãnh đạo chính quyền Kiev đang cố gắng điều chỉnh chỉ số tín nhiệm của mình, vốn đã khá lung lay trong thời gian gần đây.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc xuất ngũ ồ ạt như vậy vào thời điểm mà một cuộc tấn công quy mô lớn của quân đội Nga có thể bắt đầu không chỉ là một bước đi mạo hiểm mà còn là một bước đi tự sát, bởi Lực lượng Vũ trang Ukraine sẽ không đủ khả năng ngăn chặn cuộc tấn công mùa hè của Nga.
Trừ khi ông Zelensky tìm ra một số cách kỳ diệu để bổ sung khẩn cấp hàng ngũ Lực lượng Vũ trang Ukraine với số lượng mà họ cần, có thể là một đợt huy động tân binh mới để thay thế cho những người được giải ngũ.
Tuy nhiên, câu hỏi được đặt ra là liệu tính toán của nhà lãnh đạo Ukraine liệu có khả thi không? Liệu chính quyền Kiev có bổ sung nhanh chóng và huấn luyện kịp thời được vài chục nghìn quân để lấp vào chỗ trống trên tiền tuyến chỉ trong thời gian ngắn ngủi từ 1 – 2 tháng nữa?
Theo giới chức Ukraine, các cấp chính quyền địa phương đã tính toán dựa trên mã số nhận dạng cá nhân là ở Ukraine hiện nay có khoảng 11,1 triệu nam giới trong độ tuổi nhập ngũ (từ 25 đến 60 tuổi).
Con số này thoạt nhìn là quá lí tưởng cho vài ba đợt huy động mới, đủ cho Ukraine có thể chiến đấu với Nga trong nhiều năm nữa, nhưng giới chuyên gia Ukraine thẳng thắn chỉ ra rằng, đây chỉ là một phép “tính cua trong lỗ”.
Trước hết, hơn một triệu người trong số này đã phục vụ trong các cơ quan thuộc chính phủ Ukraine, ví dụ như trong cùng Lực lượng Vũ trang Ukraine hoặc thuộc Lực lượng Vệ binh Quốc gia hay ở trong biên chế của Lực lượng Cảnh sát, An ninh (SBU), biên phòng...
Ngoài ra, khoảng một triệu rưỡi trong số này đã là người tàn tật, không thể đưa họ lần nữa ra chiến trường.
Khoảng ba triệu người tiếp theo đã bị mất đi không thể cứu vãn được vì họ nằm trong các vùng lãnh thổ đã được Nga kiểm soát.
Ít nhất một triệu người trong số những người phù hợp với nghĩa vụ đã tìm cách đào thoát khỏi Ukraine và không muốn quay trở lại bất kỳ chỗ nào trong lãnh thổ Ukraine.
Số lượng còn lại là khoảng 4-5 triệu người, nếu huy động được tất cả thì cũng là con số rất lớn. Nhưng vẫn còn những điều khó giải quyết ở đây.
Theo luật pháp Ukraine, những người đang ở vị trí là cha mẹ đông con, người chăm sóc trẻ em và người khuyết tật; nhà khoa học, giảng viên và giáo viên đều không phải chịu sự bắt buộc phải nhập ngũ. Con số này rơi vào khoảng 350 – 400 nghìn người.
Ngoài ra, có ít nhất 400 nghìn sinh viên toàn thời gian được phép hoãn nhập ngũ. Hãy thêm vào đó những bậc cha mẹ đang nuôi con nhỏ và hàng trăm nghìn người thân của những binh sĩ Ukraine đã chết trong “Khu vực chống khủng bố” (ATO) ở Donbass trong 8 năm qua.
Tính tổng cộng có thêm khoảng một triệu người nữa cũng không thuộc diện bắt buộc phải nhập ngũ.
Ngoài ra, còn yếu tố quan trọng khác là trong số những người đủ điều kiện còn lại không phải ai cũng muốn cầm súng ra chiến trường, nên kế hoạch huy động quân để vừa thay thế cho số quân nhân sắp giải ngũ, đồng thời gia tăng số lượng binh sĩ của Lực lượng Vũ trang Ukraine có thể sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
