Giải tỏa lo lắng
Tại Ngày hội tư vấn xét tuyển năm 2025, em Nguyễn Minh Châu đến từ tỉnh Thái Nguyên cho biết năm nay đăng ký nguyện vọng 1 vào ngành Thương mại điện tử của Đại học Kinh tế Quốc dân. Tuy nhiên, em chỉ đạt 19 điểm tổ hợp khối A00 (Toán, Vật lí, Hóa học) - thấp hơn nhiều so với điểm chuẩn những năm gần đây nên rất lo lắng. Em đang phân vân việc tiếp tục học đại học hay học nghề.
Nhiều năm gắn bó với công tác tư vấn tuyển sinh các trường nghề, ông Đồng Văn Ngọc - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Cơ điện Hà Nội đưa ra lời khuyên, thí sinh không nên đặt quá nặng vào cánh cửa đại học; đại học không phải con đường duy nhất dẫn đến thành công. Xã hội hiện đại có nhu cầu lớn về nguồn nhân lực tay nghề cao, được đào tạo bài bản tại các trường cao đẳng, trường nghề.
Việc các em đạt điểm ở tốp giữa hoàn toàn không có nghĩa kém cỏi, mà đơn thuần chỉ là ngưỡng điểm trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT. Thay vì chờ đợi kết quả đại học rồi mới tính toán, các em nên chủ động tìm hiểu các hướng đi khác. Các trường cao đẳng nghề đang đổi mới mạnh mẽ cả về chương trình đào tạo, cơ sở vật chất và phương pháp giảng dạy để đáp ứng sát nhất nhu cầu thị trường lao động.
“Các em đừng chạy theo số đông hay áp lực gia đình, xã hội. Hãy tìm hiểu kỹ các ngành nghề, cơ hội việc làm từng lĩnh vực để đưa ra quyết định phù hợp nhất với bản thân. Nhiều ngành nghề như kỹ thuật ô tô, điện tử, cơ khí, công nghệ thông tin, điều dưỡng... đang ‘khát’ nhân lực và có mức thu nhập tốt để thí sinh có thể lựa chọn theo học”, ông Đồng Văn Ngọc nhấn mạnh.
Cùng quan điểm trên, ông Nguyễn Thái Việt - Giám đốc Trung tâm tuyển sinh và giới thiệu việc làm thuộc Trường Cao đẳng Cơ điện Phú Thọ cho hay, các trường cao đẳng chú trọng đào tạo thực hành, giúp sinh viên có kỹ năng nghề nghiệp vững chắc ngay khi tốt nghiệp, nhiều doanh nghiệp đang “đặt hàng” nhân lực từ các trường nghề.
Sinh viên ra trường có thể có việc làm ngay với mức lương ổn định; thời gian đào tạo ngắn hơn giúp các em nhanh chóng gia nhập thị trường lao động và tích lũy kinh nghiệm. Nếu sau này các em muốn có bằng đại học, nhiều trường cao đẳng có chương trình liên thông thuận lợi. Điều quan trọng các em phải thực sự thích gì, sở trường về lĩnh vực nào để có lựa chọn phù hợp.
Đánh giá về vấn đề này, ông Lê Trung Kiên - Phó Viện trưởng Viện Tâm lý Giáo dục và Đào tạo (IPET) khẳng định, thời điểm này thí sinh nên bình tĩnh và tìm hiểu thật kỹ phương thức tuyển sinh của các cơ sở giáo dục đại học. Nếu mức điểm tốt nghiệp THPT năm nay không như ý, các em có thể nghe tư vấn từ thầy cô, chuyên gia để có cái nhìn tổng quan những ngã rẽ sau THPT.
“Căn cứ vào sở trường, điều kiện thực tế của gia đình, học sinh phải xác định đúng ngành nghề mình thích. Sau đó, nếu mức điểm giữa hai nguyện vọng không quá chênh nhau thì có thể lựa chọn nộp vào trường đại học tốp giữa. Ngoài ra, việc theo học các trường cao đẳng nghề để có điều kiện thực hành sớm các kỹ năng nghề nghiệp cũng là hướng đi tích cực giúp các em có thể phát triển bản thân sau này”, ông Kiên trao đổi.

Tạo cơ hội với người học
Theo ông Nguyễn Thái Việt, Trường Cao đẳng Cơ điện Phú Thọ đã và đang hợp tác với nhiều doanh nghiệp trong đào tạo theo đơn đặt hàng. Doanh nghiệp trực tiếp cấp học bổng toàn phần, miễn 100% học phí, hỗ trợ tiền ăn, dụng cụ học tập và chỗ ở ký túc xá miễn phí cho sinh viên tham gia chương trình.
Trong quá trình học tập, tham gia sản xuất tại doanh nghiệp, sinh viên của trường được trả lương theo năng lực lao động giúp tăng thêm thu nhập để trang trải cuộc sống. Nhiều em từ các lớp đặt hàng hiện tại đã bắt đầu có khả năng tiết kiệm, gửi tiền về phụ giúp gia đình.
Để lan tỏa hiệu quả của chương trình này, nhà trường đã chủ động khảo sát nhu cầu tại các trường THPT, tổ chức các buổi tư vấn tuyển sinh, giao lưu giữa doanh nghiệp - nhà trường - học sinh ở các tỉnh Phú Thọ, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Lai Châu… thu hút sự quan tâm tích cực từ học sinh và phụ huynh.
“Chương trình áp dụng đối với hai ngành đào tạo: Cao đẳng hàn, Cao đẳng điện tử công nghiệp, dành cho đối tượng học sinh tốt nghiệp THPT. Đặc biệt, sinh viên sau khi hoàn thành chương trình sẽ được doanh nghiệp tuyển dụng ngay, với mức thu nhập tối thiểu từ 10 triệu đồng/tháng tùy năng lực”, ông Nguyễn Thái Việt thông tin.
Tại Trường Trung cấp Việt Giao (TPHCM), ông Trần Phương - Hiệu trưởng cho biết, nhà trường triển khai các chương trình dành cho học sinh tốt nghiệp THCS, THPT hoặc đã đi làm đều có thể quay lại học nghề. Đồng thời, đẩy mạnh chương trình liên thông từ trung cấp lên đại học (hệ vừa làm vừa học) phù hợp năng lực từng học viên để người học không bị “đứt gãy” nhịp học tập.
Trong năm học tới, nhà trường sẽ phát triển chương trình đào tạo theo định hướng mô hình “kép” (dual system); liên kết doanh nghiệp ngay từ khâu thiết kế chương trình đến giảng dạy, thực tập và tuyển dụng. Hiện nay, tỷ lệ người học có việc làm đúng ngành sau tốt nghiệp duy trì ở mức trên 90%, phần lớn nhờ mô hình gắn kết nhà trường - doanh nghiệp, tuyển sinh theo đơn đặt hàng doanh nghiệp.
Ông Trần Phương khẳng định, thế giới việc làm hiện đại đòi hỏi người lao động không chỉ có tay nghề, mà còn có kỹ năng giao tiếp, công nghệ, ngoại ngữ và khả năng thích ứng với chuyển đổi số. Trong khung chương trình đào tạo mới, nhà trường đưa vào các học phần như: Truyền thông số và ứng dụng mạng xã hội trong ngành du lịch, khách sạn, bếp; kỹ năng tổ chức sự kiện thực tế, thiết kế hành trình du lịch trên nền tảng số...
“Chúng tôi sẽ hiện đại hóa hệ thống phòng học, xưởng thực hành để phù hợp với công nghệ mới. Đổi mới chương trình, phương pháp đào tạo đảm bảo tính ứng dụng cao, bám sát nhu cầu doanh nghiệp, cập nhật các xu hướng công nghệ 4.0. Nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng sư phạm và kỹ năng nghề cho giảng viên; gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp đáp ứng đúng và đủ yêu cầu của thị trường”, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Cơ điện Hà Nội Đồng Văn Ngọc nói.