Sáng 20/11, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Nhà giáo.
Cần thiết ban hành Luật Nhà giáo
Phát biểu tại hội trường, đại biểu Trần Văn Thức (đoàn ĐBQH Thanh Hóa) đánh giá cao nỗ lực, cố gắng của cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã nghiêm túc, trách nhiệm, dành nhiều thời gian để tổ chức các hội nghị, hội thảo, cầu thị để lắng nghe và tiếp thu, chỉnh lý nhiều lần hoàn thiện dự thảo Luật Nhà giáo.
Góp ý về sự cần thiết phải ban hành Luật Nhà giáo, đại biểu Trần Văn Thức phân tích, dự thảo luật đã thể chế hóa được quan điểm, chủ trương của Đảng về vị trí, vai trò đội ngũ nhà giáo trong sự nghiệp phát triển đất nước nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về nhà giáo.
Theo đó, các quan điểm, chủ trương xuyên suốt của Đảng qua các kỳ Đại hội đều nhất quán trong việc xác định “lực lượng nhà giáo là yếu tố quan trọng, cốt lõi, có vai trò quyết định đến chất lượng giáo dục và đào tạo”.
Đồng thời, khẳng định rõ là cần “tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về giáo dục và đào tạo, tháo gỡ những điểm nghẽn” và đặt ra yêu cầu “cần sớm xây dựng Luật về nhà giáo”.
Về thực trạng hệ thống pháp luật hiện nay, đại biểu đoàn Thanh Hóa viện dẫn, theo Tờ trình của Chính phủ, nhà giáo trong các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân đang chịu sự điều chỉnh của 6 luật gồm: Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức, Bộ luật Lao động, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục nghề nghiệp, Luật Giáo dục đại học.
Tuy nhiên, nội dung về quản lý nhà giáo giữa các luật chưa thực sự đầy đủ và đồng bộ. Mặt khác, một số bất cập phát sinh trong công tác quản lý nhà nước về nhà giáo hiện nay và việc kiến tạo các chính sách phát triển đột phá cho sự phát triển, nâng tầm nhà giáo về mặt lý luận cũng như thực tiễn không thể quy định trong các luật hiện hành nêu trên.
“Như vậy, cả về quan điểm, chủ trương của Đảng, sự quan tâm của xã hội đều xác định vị trí, vai trò quan trọng hàng đầu của nhà giáo, nhưng thực tế hệ thống pháp luật sau một thời gian dài cho đến nay vẫn chưa có luật riêng về nhà giáo để đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất tạo hành lang pháp lý, tạo môi trường làm việc, các chính sách đối với nhà giáo như tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ, tôn vinh, bảo vệ và phát triển…”- đại biểu Trần Văn Thức nhấn mạnh.
Từ các căn cứ như nêu trên, việc ban hành Luật Nhà giáo là cần thiết, vừa đáp ứng được yêu cầu thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về phát triển đội ngũ nhà giáo, vừa phù hợp với điều kiện thực tế về xây dựng hệ thống pháp luật của Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.
Nhiều nội dung mới và cụ thể về chính sách tiền lương
Do đó, đại biểu Trần Văn Thức thống nhất cao sự cần thiết phải ban hành Luật Nhà giáo như Tờ trình cũng như nội dung của dự thảo Luật đã nêu. So với quy định hiện hành, dự thảo Luật Nhà giáo có nhiều quy định mới, trong đó đại biểu đặc biệt quan tâm 2 nội dung:
Một là, về thẩm quyền tuyển dụng, sử dụng nhà giáo.
Từ thực tiễn kinh nghiệm quản lý trong ngành Giáo dục, đại biểu Trần Văn Thức nhận thấy thực trạng thừa – thiếu giáo viên cục bộ, đặc biệt là đối với giáo viên tiểu học, THCS thực hiện chương trình giáo dục phổ thông ngày càng trầm trọng.
Trong đó, một trong những nguyên nhân cơ bản là do các cơ quan quản lý giáo dục thiếu vai trò chủ trì nên không thể chủ động trong việc tuyển dụng, sử dụng giáo viên.
Cụ thể, việc tuyển dụng nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập công lập hiện nay được thực hiện theo quy định chung về tuyển dụng viên chức. Tuy nhiên, quy định chung về tuyển dụng viên chức chưa thực sự phù hợp với hoạt động nghề nghiệp đặc thù của nhà giáo.
“Ví dụ, việc làm bài thi về kiến thức chung chưa gắn liền với yêu cầu hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo; điều kiện đăng ký dự tuyển còn chưa tính đến các yếu tố đặc thù của nhà giáo…” – đại biểu Trần Văn Thức viện dẫn.
Ngoài ra, theo đại biểu, việc phân cấp công tác tuyển dụng, sử dụng đội ngũ nhà giáo còn nhiều bất cập vì ở hầu hết các địa phương, cơ quan chuyên môn là sở GD&ĐT, phòng GD&ĐT không phải là đơn vị chủ trì, đầu mối về tuyển dụng giáo viên nên không thể chủ động trong việc điều tiết số lượng, cơ cấu đội ngũ theo môn học, cấp học và không chủ động điều tiết được giáo viên thừa, thiếu giữa các đơn vị hành chính trên địa bàn.
Hệ quả của vấn đề này được thể hiện rõ trong việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổ chức giám sát: địa phương không thể tuyển được giáo viên, không thể tổ chức dạy một số môn học…
Từ những phân tích trên, đại biểu Trần Văn Thức đồng tình và thống nhất cao với việc dự thảo Luật giao quyền chủ động cho ngành Giáo dục trong tuyển dụng, sử dụng nhà giáo.
Theo đó, Bộ GD&ĐT, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội là cơ quan chủ trì xây dựng chiến lược, đề án, kế hoạch phát triển, tổng biên chế đội ngũ nhà giáo thuộc thẩm quyền quản lý trình cấp có thẩm quyền quyết định; điều phối biên chế nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập theo số lượng được cơ quan có thẩm quyền giao; các cơ quan quản lý giáo dục hoặc cơ sở giáo dục chủ trì trong tuyển dụng nhà giáo.
“Đây chính là quy định rất quan trọng có thể tháo gỡ ngay những vấn đề khó khăn nhất và ngày càng trầm trọng về thừa - thiếu giáo viên từ nhiều năm nay ở nhiều địa phương trong đó có Thanh Hoá” – đại biểu Trần Văn Thức nhấn mạnh.
Hai là, về chính sách tiền lương và các chế độ phụ cấp, chế độ ưu đãi.
Theo Báo cáo tổng kết thi hành pháp luật về nhà giáo kèm theo Hồ sơ dự án luật cũng như ý kiến của cử tri, đánh giá của xã hội, đại biểu đoàn Thanh Hóa nhận thấy, mức lương, mức phụ cấp ưu đãi của nhà giáo (đặc biệt là giáo viên mầm non, phổ thông) hiện đang thấp hơn so với mức lương của cán bộ, công chức ngành khác và đặc biệt là viên chức khối đoàn thể trên cùng địa bàn.
Lương và phụ cấp ưu đãi nghề của nhà giáo chưa tương xứng với hoạt động nghề nghiệp, chưa đủ để đáp ứng nhu cầu về an sinh xã hội, chưa đủ để đảm bảo mức sống, nhất là những giáo viên trẻ, mới vào nghề và sống ở khu vực đồng bằng, thành phố.
Áp lực về thu nhập là một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng không thu hút được người giỏi vào ngành sư phạm, địa phương thiếu nguồn tuyển dụng để bổ sung số giáo viên còn thiếu và chuẩn bị đội ngũ triển khai chương trình, sách giáo khoa mới…
Thực tế còn cho thấy, khẳng định về lương của nhà giáo“được ưu tiên xếp cao nhất” trong Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, sau hơn 10 năm vẫn chỉ dừng ở mức độ là tuyên ngôn, không thể đi vào đời sống khi Chính phủ không quy định bảng lương riêng đối với nhà giáo.
Dự thảo Luật Nhà giáo với những quy định về chính sách tiền lương, đãi ngộ nhà giáo tại Chương V đã cho thấy, việc luật hoá những chủ trương của Đảng trong việc quan tâm đối với đội ngũ nhà giáo; nội dung các chính sách được quy định một cách cụ thể bảo đảm sự tương xứng với vị thế của nhà giáo trong xã hội.
Đặc biệt, dự thảo quy định rõ: lương cơ bản theo bảng lương nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, phụ cấp ưu đãi nghề và các phụ cấp khác tùy theo tính chất công việc, theo vùng...
Những nội dung mới, cụ thể về chính sách tiền lương và các chế độ phụ cấp, chế độ ưu đãi đối với nhà giáo tại dự thảo Luật đang nhận được sự quan tâm, đồng tình rất lớn của cử tri và dư luận xã hội, Chính phủ cũng đã có báo cáo đánh giá tác động một cách rất cụ thể, khách quan đối với các chính sách này.
“Tôi mong muốn và trân trọng đề nghị Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội xem xét đồng tình ủng hộ để chính sách tiền lương và các chế độ phụ cấp, chế độ ưu đãi đối với nhà giáo tại dự thảo Luật sớm đi vào cuộc sống” – đại biểu Trần Văn Thức bày tỏ.
