Tuần sinh hoạt công dân: Hành trang khai phóng cho tân sinh viên

Chuẩn bị cho… bốn thập kỷ

“Chúng ta có 4 năm chuyên tâm ở đại học để chuẩn bị cho 43 năm còn lại của cuộc đời, lấy mốc từ 22 tuổi ra trường đến 65 tuổi nghỉ hưu”, ThS Võ Đình Văn - quyền Trưởng Bộ môn Giáo dục Khai phóng, Trường Đại học Quản lý và Công nghệ TPHCM, chia sẻ bằng hình ảnh so sánh giàu tính gợi mở về tuần sinh hoạt công dân - sinh viên năm 2025.

Theo ThS Văn, sự kiện này chính là bước đi đầu tiên trên hành trình ấy, nơi thầy và trò cùng hướng đến mục tiêu chung, vạch ra lộ trình và phương thức hỗ trợ để sinh viên hoàn thành chặng đường đại học một cách trọn vẹn.

Tại Trường Đại học Quản lý và Công nghệ TPHCM, tuần sinh hoạt công dân ghi dấu ấn với chuỗi workshop (buổi thảo luận) với chủ đề Khai phóng. Bắt đầu từ những hoạt động tưởng chừng đơn giản như thở, uống nước, xoa bóp điều trị không dùng thuốc…, sinh viên được khơi gợi sự tò mò và khám phá tri thức một cách tự nhiên, trực diện và gần gũi. Mỗi workshop là một trải nghiệm đặc biệt, nơi tri thức gắn liền với thực hành, kỹ năng gắn liền với đời sống thường nhật.

ThS Văn cho biết, 10 workshop được thiết kế đa dạng, từ “Cách làm việc và truyền thông trong nhóm”, “Đặt mục tiêu và định hướng lộ trình đại học”, “Sketchnote: Ghi chú bằng hình ảnh”, đến “Sử dụng AI mà không mòn não”, “Đồng thuận trong tình dục và mối quan hệ”, “Nhận biết và quản lý căng thẳng”… Tất cả đều do giảng viên trong trường và các diễn giả giàu kinh nghiệm dẫn dắt, khuyến khích sinh viên đặt câu hỏi, tự thử nghiệm và trao đổi lẫn nhau.

“Bước chân ra khỏi giảng đường, sinh viên được kỳ vọng trở thành những người có kỹ năng làm việc, chuyên môn sâu, đạo đức, giá trị sống và thái độ tích cực. Tuần sinh hoạt công dân là khoảng thời gian giúp tân sinh viên nhận thức rõ vai trò của mình trong cộng đồng đại học, đồng thời nuôi dưỡng động lực để họ gắn bó, trưởng thành và phát triển toàn diện”, ThS Văn nhấn mạnh.

Đa dạng chuyên đề cho “tân binh”

Sau khi hoàn tất công tác tổ chức nhập học cho tân sinh viên, hàng loạt trường đại học tại TPHCM đã đồng loạt triển khai tuần sinh hoạt công dân - sinh viên với tinh thần nghiêm túc và đồng bộ.

Tại Trường Đại học KHXH&NV (Đại học Quốc gia TPHCM), sinh viên được tiếp cận chuỗi 8 chuyên đề từ ngày 8/9 đến 19/9, với nội dung trải dài từ tình hình thời sự, trách nhiệm công dân, kỹ năng học tập, quy chế đào tạo, chuẩn ngoại ngữ, chăm sóc sức khỏe tinh thần đến phổ biến kiến thức pháp luật. ThS Trần Nam - Trưởng phòng Công tác sinh viên, cho biết nhà trường còn nhấn mạnh quy tắc ứng xử “Người Nhân văn” và các hoạt động cộng đồng, giúp sinh viên vừa hội nhập, vừa định hình giá trị sống ngay từ đầu khóa.

Tại Trường Đại học Công nghệ Thông tin (Đại học Quốc gia TPHCM) - UIT, sinh viên được các chuyên gia hướng dẫn chuyên đề “UIT là nhà: Cùng tìm hiểu, kết nối và phát triển”. Nội dung xoay quanh quy chế đào tạo, những lưu ý trong học vụ, các chính sách hỗ trợ và chăm sóc sinh viên. Cùng đó, tân sinh viên được làm quen với cơ sở vật chất hiện đại, tài nguyên công nghệ, hệ thống thư viện nhằm hỗ trợ việc học tập và nghiên cứu.

Bên cạnh học tập, đời sống tinh thần và phong trào sinh viên cũng được chú trọng. Thông qua phần giới thiệu về hoạt động của Đoàn Thanh niên - Hội Sinh viên, các “tân binh” của UIT có cái nhìn rõ hơn về môi trường năng động, sáng tạo với nhiều cơ hội tham gia ngoại khóa, văn hóa - văn nghệ, thể dục thể thao.

Nhiều chuyên đề khác giúp sinh viên hiểu biết sức khỏe dinh dưỡng và tinh thần, hướng dẫn sinh viên xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh - tiết kiệm, đồng thời cung cấp cho sinh viên những kinh nghiệm quý báu để thích nghi nhanh chóng và học tập hiệu quả trong môi trường mới.

Tại Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, tuần sinh hoạt công dân - sinh viên được thiết kế với nội dung trẻ trung và gần gũi. Tân sinh viên được hướng dẫn mẹo đăng ký học phần, quản lý thời gian, cách tự học hiệu quả, đồng thời được cảnh báo về những “cạm bẫy sinh viên” thường gặp. Đây cũng là dịp để các em làm quen bạn mới, tham gia câu lạc bộ và nhanh chóng hòa nhập với đời sống đại học.

Trong khi đó, ở Trường Đại học Gia Định, tuần sinh hoạt này tập trung chuyên đề về giáo dục chính trị tư tưởng, an toàn sinh viên, phong trào Đoàn Thanh niên, quy định học vụ, sử dụng hệ thống Office 365, học phí và thủ tục thi cử. Cách làm này giúp sinh viên nắm rõ quyền lợi, nghĩa vụ và chuẩn đầu ra, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình học tập.

Không chỉ giúp sinh viên làm quen với môi trường mới, định hình phương pháp học tập và rèn luyện tại trường, tuần sinh hoạt công dân - sinh viên còn góp phần nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của các bạn trẻ trong việc thực hiện nghiêm túc các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước.

Tại Trường Đại học Thủ Dầu Một (TPHCM), một trong những mục tiêu trọng tâm của đợt sinh hoạt năm nay là nâng cao ý thức cảnh giác, phòng ngừa và kịp thời cung cấp thông tin, tố giác tội phạm. Phòng Điều tra tội phạm (Công an TPHCM) đã chia sẻ chuyên đề về đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy và các tệ nạn xã hội; ứng xử và cảnh giác với tội phạm trên không gian mạng. Bên cạnh đó, tân sinh viên còn được tìm hiểu về quy chế đào tạo, học bổng, công tác hỗ trợ sinh viên, bảo hiểm y tế…

Đổi mới với tinh thần khai phóng

ThS Võ Đình Văn (Trường Đại học Quản lý và Công nghệ TPHCM) cho rằng, tuần sinh hoạt công dân - sinh viên không chỉ dừng lại ở việc phổ biến quy chế, nội quy, mà còn giúp sinh viên định hình cách học: Học để biết, để làm, để khám phá bản thân và để cùng sống với người khác. “Thông qua các hoạt động này, sinh viên không chỉ tích lũy kiến thức, mà còn hình thành thói quen học tập chủ động, khả năng tư duy phản biện và sự tự tin để hòa nhập vào cộng đồng đại học đầy năng động”, ông nhấn mạnh.

Ông Văn cho rằng, sinh viên đang bước vào hành trình “lột vỏ”, tháo dần lớp định kiến, giáo điều, thành kiến để tìm tòi tri thức mới; học cách thấu cảm qua tương tác ý nghĩa giữa thầy và trò; dấn thân vào việc giải quyết các vấn đề thực tế. “Đó là con đường để sinh viên trở thành những con người toàn diện, sâu sắc và có trách nhiệm - trước hết với bản thân, sau đó với cộng đồng và xã hội”, ông nói.

Ở một góc nhìn khác, ThS Huỳnh Văn Giàu - giảng viên Trường Đại học Văn Hiến, cho rằng tuần sinh hoạt công dân - sinh viên nên được bổ sung thêm nhiều nội dung thiết thực. Trước hết, cần làm rõ tôn chỉ, định hướng đào tạo của nhà trường, xác định các tiêu chí để sinh viên trở thành công dân toàn cầu: Từ kiến thức chuyên môn, kỹ năng, thái độ đến năng lực ngoại ngữ và tin học. Song song đó, nhà trường nên giới thiệu hệ thống câu lạc bộ học thuật, thể thao, văn nghệ cùng đội ngũ phụ trách, tạo điều kiện để sinh viên gia nhập ngay trong tuần đầu tiên, nhằm phát huy năng khiếu và gắn kết cộng đồng.

Bên cạnh đó, các trường nên giới thiệu các sự kiện, cuộc thi thường niên như học thuật, tranh biện, văn nghệ, sáng kiến khởi nghiệp, sắc đẹp… cũng giúp sinh viên chuẩn bị tinh thần và định hướng tham gia sớm.

Để tăng tính truyền cảm hứng và gắn kết, theo ThS Giàu, có thể thành lập các đội sinh viên theo khoa để tham gia trò chơi tập thể, qua đó rèn luyện tinh thần đồng đội. “Nhà trường cũng nên mời các gương mặt sinh viên tiêu biểu chia sẻ kinh nghiệm vượt khó, học tập và nghiên cứu, đồng thời kết nối với cựu sinh viên thành đạt của từng khoa để truyền lửa, khơi dậy niềm đam mê và khát vọng sáng tạo cho thế hệ mới”, ông chia sẻ thêm.