Tư duy giảm nghèo mới
Trong bối cảnh xã Mường Chà (tỉnh Điện Biên) vừa được sắp xếp, hợp nhất và vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, yêu cầu đặt ra đối với công tác giảm nghèo không chỉ là duy trì kết quả đạt được mà còn phải tạo ra bước chuyển căn bản về chất. Thực tiễn giai đoạn 2020–2025 cho thấy, việc giảm tỷ lệ hộ nghèo từ mức cao xuống còn hơn 25% là một nỗ lực lớn, song nếu chỉ dừng ở hỗ trợ manh mún, thiếu tầm nhìn dài hạn, nguy cơ tái nghèo vẫn luôn hiện hữu.
Chính vì vậy, giảm nghèo đa chiều tại Mường Chà trong giai đoạn mới được xác định là một quá trình phát triển toàn diện, gắn chặt giữa tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội và nâng cao chất lượng con người. Nghèo không chỉ được nhìn nhận qua thu nhập, mà còn qua khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, cơ hội phát triển và mức độ chủ động của người dân trong cải thiện cuộc sống.
Từ thực tiễn triển khai các chương trình, dự án thời gian qua, địa phương rút ra một bài học quan trọng: muốn giảm nghèo bền vững, trước hết phải thay đổi tư duy. Đó là chuyển từ cách tiếp cận “cho cái cần” sang “trao công cụ để làm”, từ hỗ trợ trước mắt sang đầu tư dài hạn, từ vai trò “nhà nước làm thay” sang “nhà nước kiến tạo, người dân là chủ thể”. Tư duy này đang từng bước được cụ thể hóa trong định hướng phát triển của xã Mường Chà giai đoạn 2025–2030.
Định hướng giai đoạn 2025–2030
Trên cơ sở đánh giá toàn diện những kết quả đạt được và những hạn chế còn tồn tại, xã Mường Chà đã xác định mục tiêu rõ ràng cho giai đoạn 2025–2030: đưa tỷ lệ hộ nghèo đa chiều xuống dưới 10%, đồng thời nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Đây là mục tiêu mang tính thách thức, song cũng thể hiện quyết tâm chính trị lớn của Đảng bộ và chính quyền địa phương.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, Mường Chà xác định tiếp tục phát triển kinh tế theo hướng bền vững, dựa trên khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế sẵn có. Kinh tế nông – lâm nghiệp vẫn giữ vai trò chủ đạo, song sẽ được tổ chức lại theo hướng sản xuất hàng hóa, gắn với liên kết chuỗi giá trị và ứng dụng khoa học – công nghệ. Việc phát triển kinh tế dưới tán rừng, mở rộng diện tích cây dược liệu, cây đặc sản địa phương không chỉ nhằm tăng thu nhập mà còn tạo sinh kế ổn định, thân thiện với môi trường.
Cùng với đó, du lịch cộng đồng được xác định là một hướng đi mới, bổ trợ cho giảm nghèo đa chiều. Việc phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc, gắn bảo tồn với phát triển du lịch trải nghiệm sẽ mở ra cơ hội tạo việc làm tại chỗ, tăng nguồn thu cho người dân, nhất là ở những bản có điều kiện thuận lợi. Đây cũng là cách để người dân trực tiếp tham gia và hưởng lợi từ quá trình phát triển, thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng.
Bên cạnh kinh tế, các chiều thiếu hụt xã hội tiếp tục được chú trọng giải quyết một cách căn cơ. Giáo dục, y tế, nước sạch, nhà ở, thông tin và chuyển đổi số được xác định là những yếu tố nền tảng trong chiến lược giảm nghèo giai đoạn tới. Khi người dân được học tập đầy đủ, chăm sóc sức khỏe tốt hơn và tiếp cận thông tin thuận lợi, cơ hội thoát nghèo sẽ trở nên bền vững hơn, giảm dần nguy cơ tái nghèo.
Vai trò hệ thống chính trị
Một trong những yếu tố then chốt quyết định thành công của công tác giảm nghèo đa chiều ở Mường Chà chính là vai trò của hệ thống chính trị cơ sở. Thực tiễn cho thấy, nơi nào cấp ủy, chính quyền sâu sát cơ sở, lắng nghe người dân và tổ chức thực hiện linh hoạt, nơi đó các chương trình giảm nghèo phát huy hiệu quả rõ nét hơn.
Giai đoạn 2025–2030, xã Mường Chà xác định tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng và hiệu lực quản lý của chính quyền. Việc phân công rõ trách nhiệm, gắn kết quả giảm nghèo với đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của từng tập thể, cá nhân sẽ góp phần tạo động lực trong thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội được phát huy, bảo đảm các chính sách giảm nghèo đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu.
Bên cạnh đó, việc khơi dậy vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng được coi là giải pháp đặc biệt quan trọng. Đây là những “cầu nối” hiệu quả giữa chủ trương, chính sách với đời sống nhân dân. Khi người có uy tín đồng hành, tuyên truyền, vận động, tinh thần tự lực, tự cường trong giảm nghèo sẽ lan tỏa sâu rộng hơn, góp phần loại bỏ dần tâm lý trông chờ, ỷ lại.
Giảm nghèo đa chiều cũng được gắn với yêu cầu bảo đảm quốc phòng, an ninh và ổn định xã hội. Ở địa bàn biên giới như Mường Chà, ổn định đời sống nhân dân chính là nền tảng vững chắc để giữ vững an ninh trật tự, tăng cường niềm tin của người dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Vì vậy, mọi giải pháp giảm nghèo đều được triển khai trong tổng thể chiến lược phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm an ninh, quốc phòng của địa phương.
Nhìn tổng thể, con đường giảm nghèo đa chiều của Mường Chà trong giai đoạn tới không phải là phép cộng đơn giản của các dự án hay nguồn lực, mà là một chiến lược dài hạn, đòi hỏi sự kiên trì, đồng bộ và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị và nhân dân. Với mục tiêu đưa tỷ lệ nghèo đa chiều xuống dưới 10% vào năm 2030, Mường Chà đang từng bước khẳng định cách tiếp cận giảm nghèo bền vững, lấy con người làm trung tâm và phát triển làm động lực, mở ra triển vọng mới cho một vùng đất còn nhiều khó khăn nhưng đầy khát vọng vươn lên.
