Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo, năng lượng mới và nền kinh tế vùng thấp đang phát triển nhanh chóng, nhiều tỉnh thành Trung Quốc đã tiến hành tái cấu trúc hệ thống giáo dục đại học nhằm đáp ứng nhu cầu công nghiệp và các chiến lược quốc gia.
Tại tỉnh Hà Nam, các trường đại học đang đẩy mạnh phát triển những chuyên ngành mới phục vụ nền kinh tế và công nghệ chiến lược. Học viện Công nghệ An Dương đã mở 6 chương trình mới liên quan đến hàng không và kinh tế vùng thấp, trong đó có giao thông thông minh. Đây là minh chứng rõ nét cho nỗ lực đào tạo nguồn nhân lực theo định hướng công nghiệp trọng điểm.
Theo kế hoạch, đến năm 2027, Hà Nam sẽ thành lập hơn 200 chương trình liên ngành, chiếm tới 80% tổng số chương trình mới hàng năm. Danh mục ưu tiên đào tạo bao gồm mạch tích hợp, AI, y sinh, công nghệ lượng tử, năng lượng mới, vật liệu mới và kinh tế vùng thấp. Trong khi đó, một số chương trình ít gắn kết với nhu cầu xã hội sẽ bị hạn chế hoặc loại bỏ.
Sở Giáo dục Hà Nam cũng khuyến khích các chương trình học cơ bản phát triển đặc thù riêng, hỗ trợ mạnh các lĩnh vực mới nổi và đẩy nhanh tiến độ mở các ngành học cấp thiết. Các ngành học hiếm hoặc có tính độc đáo được bảo vệ và ưu tiên nguồn lực.
Trong khi đó, tỉnh Hồ Nam triển khai chiến lược cải cách toàn diện với tầm nhìn đến giai đoạn 2025 – 2026. Tỉnh đã ban hành danh mục ngành học cấp thiết, xác định 16 lĩnh vực công nghiệp trọng điểm, bao gồm AI, công nghiệp kỹ thuật số và công nghệ lượng tử. Trên cơ sở đó, 70 phân ngành và 183 chương trình đại học có nhu cầu cao được xác định, danh mục này sẽ được cập nhật hai năm một lần để bảo đảm tính linh hoạt.
Đáng chú ý, Hồ Nam đã áp dụng cơ chế cảnh báo sớm và cơ chế thoát nhằm sàng lọc hiệu quả chương trình đào tạo. Năm nay, tỉnh dự kiến tạm dừng hoặc rút 349 chương trình đại học và 157 chương trình dạy nghề, đồng thời bổ sung 86 chương trình đại học mới cùng 347 chương trình nghề.
Để tăng cường liên kết giữa đào tạo và sản xuất, tỉnh Hồ Nam xây dựng 10 trường cao đẳng công nghệ tương lai, 100 trường cao đẳng công nghiệp hiện đại và 30 cơ sở đào tạo kỹ sư, nhằm hình thành mạng lưới cung ứng nhân lực gắn chặt với công nghiệp.
Những cải cách của Hà Nam và Hồ Nam phản ánh xu hướng chung của Trung Quốc là gắn kết chặt chẽ giữa giáo dục đại học và nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội. Các chương trình đào tạo không chỉ nhằm cung cấp kiến thức học thuật mà còn trực tiếp phục vụ mục tiêu đổi mới công nghệ, phát triển công nghiệp trọng điểm và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Trong dài hạn, cách tiếp cận này giúp giáo dục đại học Trung Quốc linh hoạt hơn trước các biến đổi nhanh chóng của khoa học – công nghệ toàn cầu, đồng thời tạo ra lực lượng lao động chất lượng cao, đóng góp cho chiến lược phát triển bền vững của đất nước.
Đón đầu xu hướng tái cấu trúc hệ thống giáo dục đại học, Đại học Trịnh Châu đã triển khai các ngành về xây dựng và giao thông thông minh, hỗ trợ chiến lược hạ tầng quốc gia. Trong khi đó, đại học Hà Nam phát triển khoa học và kỹ thuật năng lượng mới nhằm phục vụ mục tiêu kép về carbon, hướng tới trung hòa phát thải vào năm 2060.
