Trung Quốc đã giáng một đòn nghiêm trọng vào kế hoạch của Hoa Kỳ nhằm chế tạo máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu mới nhất - chiếc F-47, mà giới truyền thông Mỹ đã gọi là "giấc mơ của Tổng thống Trump".
Tờ Newsweek đưa tin, lệnh hạn chế xuất khẩu một loạt kim loại đất hiếm của Bắc Kinh có thể làm chệch hướng chương trình đầy tham vọng này, làm nổi bật điểm yếu của Hoa Kỳ trước sự thống trị của Trung Quốc trong ngành công nghiệp có tầm quan trọng chiến lược nói trên.
Quyết định này là phản ứng trước mức thuế quan thương mại tiếp theo do chính quyền ông Donald Trump áp đặt và ảnh hưởng đến nguồn cung cấp 7 nguyên tố chính bao gồm: scandium, dysprosi, gadolinium, terbi, luteti, samarium và yttri.
Những kim loại đất hiếm này rất cần thiết cho việc sản xuất các sản phẩm công nghệ cao, trong đó có cả các hệ thống quân sự tiên tiến. Đặc biệt, chúng được sử dụng trong hệ thống điện tử hàng không, radar và nam châm mạnh cần thiết để vận hành động cơ và thiết bị điện tử của máy bay chiến đấu hiện đại.
Trung Quốc đang kiểm soát hơn 90% sản lượng đất hiếm của thế giới, từ lâu đã sử dụng vị thế hàng đầu của mình làm đòn bẩy trong các cuộc chiến thương mại.
Những hạn chế được công bố tuần trước không phải là lệnh cấm hoàn toàn, nhưng chúng áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt: Mọi lô hàng đều phải được chính phủ chấp thuận, khiến các công ty Mỹ khó tiếp cận nguồn tài nguyên này hơn nhiều so với trước kia.
Chương trình F-47 - một phần của sáng kiến Chiếm ưu thế trên không thế hệ tiếp theo (NGAD), được Tổng thống Trump coi là một bước tiến tới việc tạo ra "máy bay chiến đấu tiên tiến nhất trong lịch sử".
Dự án này, tiêu tốn ít nhất 20 tỷ đô la, nhằm mục đích củng cố ưu thế quân sự của Hoa Kỳ bằng cách trở thành phiên bản kế nhiệm của F-22 Raptor. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào nguồn cung cấp từ Trung Quốc đặt ra câu hỏi về việc thực hiện mục tiêu này.
Các chuyên gia lưu ý rằng các nguyên tố như yttri và dysprosi rất quan trọng đối với loại tia laser có độ chính xác cao và một số thành phần chịu nhiệt, nếu thiếu chúng thì không thể đảm bảo đặc tính đã nêu của máy bay chiến đấu.
Biện pháp trả đũa của Bắc Kinh là một phần trong động thái leo thang xung đột thương mại mà Tổng thống Trump bắt đầu vào đầu tháng 4 năm 2025, khi ông áp thuế 34% đối với hàng hóa Trung Quốc, nâng mức rào cản thuế quan chung lên 54%.
Trung Quốc cũng đáp trả bằng cách áp thuế tương tự đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ và thắt chặt kiểm soát đối với xuất khẩu kim loại đất hiếm.
Bộ Thương mại Trung Quốc đã nêu ra những lo ngại về an ninh quốc gia cho quyết định này, nhấn mạnh rằng nó sẽ không làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, mặc dù các nhà phân tích không đồng tình.
