Với sứ mệnh trao đổi tri thức, kết nối cộng đồng giáo dục và lan tỏa những giá trị nhân văn, tờ báo không chỉ cung cấp thông tin chuyên môn quý giá mà còn truyền cảm hứng, nuôi dưỡng tâm hồn và khơi dậy niềm say mê học tập, sáng tạo trong từng lớp học, từng trang viết.
Tháng Mười một, trong cái se lạnh đầu mùa, lòng người dường như cũng sâu lắng hơn để chiêm nghiệm về những hành trình đã qua. Giữa dòng chảy hối hả của cuộc sống, có những giá trị vẫn bền bỉ lắng đọng, như một người bạn đồng hành thầm lặng mà son sắt.
Với hàng triệu nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và các em học sinh trên khắp cả nước, Báo Giáo dục và Thời đại chính là người bạn như thế, với cá nhân tôi, “người bạn” ấy còn mang một chữ “duyên” đặc biệt, nơi tôi được học tập, trao đổi, lan tỏa những yêu thương của mình qua từng trang viết.
Sáu mươi sáu năm, đó không chỉ là con số đếm của thời gian, mà là một hành trình lịch sử, gắn bó máu thịt với biết bao thăng trầm của nền giáo dục nước nhà. Từ những ngày đầu non trẻ sau chiến thắng, qua những năm tháng đạn bom khói lửa, rồi đến thời kỳ đổi mới, hội nhập và giờ đây là cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, Báo Giáo dục và Thời đại vẫn luôn ở đó, như một người thư ký trung thành, một chứng nhân lịch sử, và quan trọng hơn, một người tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của ngành Giáo dục.
Nhìn lại chặng đường 66 năm ấy, điều khiến tôi ấn tượng và trân quý nhất chính là giá trị cốt lõi mà tờ báo đã kiên trì xây đắp và phụng sự. Đó là sứ mệnh Trao đổi - Kết nối - Lan tỏa. Ba giá trị ấy như ba dòng chảy lớn, khởi nguồn từ thực tiễn giáo dục sôi động, hội tụ trên từng trang báo, rồi lại tỏa đi, tưới mát, bồi đắp cho tâm hồn, tri thức và nhiệt huyết của biết bao thế hệ.
Trao đổi - khơi nguồn sáng tạo
Trong nghề giáo, có một nghịch lý thú vị: chúng ta đứng trước hàng chục học trò mỗi ngày, nhưng lại thường cảm thấy cô đơn trên hành trình chuyên môn của mình. Nỗi cô đơn ấy đến từ những trăn trở về một bài giảng chưa hay, một phương pháp chưa hiệu quả, hay một tình huống sư phạm éo le chưa biết gỡ cách nào.
Và Báo Giáo dục và Thời đại, với chuyên mục “Dạy và Học”, đã xuất hiện như một “phòng sinh hoạt chuyên môn” không biên giới, phá vỡ sự cô đơn đó. Đây chính là nơi giá trị “Trao đổi” được thể hiện một cách trực diện, sống động và thiết thực nhất.
Tôi vẫn nhớ, hơn 20 năm trước, những ngày đầu chập chững vào nghề, lo lắng bắt nhịp với công cuộc Đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Những bài viết trong mục “Dạy và Học” đã cho tôi những định hướng đầu tiên. Đó không phải là những lý thuyết vĩ mô, sáo rỗng. Đó là những bài chia sẻ từ những đồng nghiệp đi trước: một giáo viên ở vùng cao Lào Cai chia sẻ cách tổ chức dạy học dự án với điều kiện tối thiểu; một thầy giáo ở TPHCM trình bày kinh nghiệm ứng dụng về dạy Đọc hiểu văn bản… Sự trao đổi ở đây là trao đổi hai chiều.
Tờ báo không chỉ là nơi các chuyên gia, nhà quản lý “nói”, mà còn là nơi các giáo viên cơ sở “lên tiếng”. Những “sáng kiến kinh nghiệm” được chắt lọc, những “bài học thực tiễn” được mổ xẻ, phân tích. Chúng tôi đọc, tiếp thu, và rồi lại “trao đổi” lại bằng cách áp dụng vào lớp học của mình, điều chỉnh cho phù hợp và tiếp tục chia sẻ kết quả.
Vòng tròn trao đổi ấy, khởi phát từ tờ báo, đã trở thành động lực nội sinh mạnh mẽ, thúc đẩy mỗi nhà giáo tự làm mới mình, tự bồi dưỡng chuyên môn không ngừng nghỉ. Sự trao đổi ấy còn là sự “cọ xát” học thuật lành mạnh. Những diễn đàn về sách giáo khoa, về phương pháp kiểm tra đánh giá,... luôn “nóng” trên mặt báo (và cả báo Điện tử của Báo Giáo dục và Thời đại).
Có đồng tình, có phản biện, nhưng trên hết, tất cả đều hướng đến một mục tiêu chung: làm thế nào để tốt hơn cho học trò, cho sự phát triển của nền giáo dục. Tờ báo đã tạo ra một không gian dân chủ học thuật, nơi mọi ý tưởng đều được tôn trọng và mọi tiếng nói đều được lắng nghe.
Kết nối nhịp cầu tri thức và yêu thương
Nếu “Trao đổi” là dòng chảy, thì “Kết nối” chính là hành động bồi đắp những nhịp cầu. Báo Giáo dục và Thời đại, bằng sự tinh tế và nhạy cảm của mình, đã trở thành một sợi dây liên kết vô hình nhưng bền chặt, dệt nên một “hệ sinh thái” giáo dục đầy nhân văn. Trước hết, đó là kết nối chính sách với thực tiễn. Tờ báo là cầu nối tin cậy và hiệu quả nhất giữa cơ quan quản lý Nhà nước (Bộ Giáo dục và Đào tạo) với hàng triệu giáo viên và nhà trường.
Những chủ trương, chính sách mới, những tinh thần cải cách... được truyền tải một cách nhanh chóng, chính xác và có chiều sâu. Nhưng quan trọng hơn, tờ báo cũng là con đường để những “hơi thở” của thực tiễn, những tâm tư, vướng mắc của cơ sở, được phản hồi trở lại. Nhờ sự kết nối hai chiều này, chính sách khi ban hành đã gần hơn với cuộc sống, và thực tiễn cũng bớt đi những lúng túng khi triển khai.
Thứ hai, đó là kết nối những trái tim đồng nghiệp. Đọc báo, tôi không chỉ thấy mình trong đó, mà còn thấy cả đồng nghiệp mình trên khắp mọi miền Tổ quốc. Một bài viết về cô giáo cắm bản ở Điện Biên, một bài thơ của thầy giáo ngoài đảo xa, một tấm gương nhà giáo về hưu vẫn miệt mài với lớp học tình thương...
Tất cả những điều đó kết nối chúng tôi - những người thầy - trong một niềm tự hào chung, một sự đồng cảm sâu sắc. Chúng tôi nhận ra mình không đơn độc trên con đường gieo chữ, mà là một phần của một cộng đồng lớn lao, đáng trân trọng.
Và đặc biệt, đó là kết nối tâm hồn thầy và trò qua những giá trị văn chương. Ở đây, tôi muốn dành sự trân trọng đặc biệt cho chuyên mục “Cảm thụ văn học”. Trong thời đại mà văn hóa nghe - nhìn có phần lấn át văn hóa đọc, khi học sinh (và đôi khi cả giáo viên) có xu hướng tìm đến những bài văn mẫu, những phân tích khô khan, thì chuyên mục này như một ốc đảo tươi xanh.
Những bài viết trong “Cảm thụ văn học” không phải là “dạy” người ta phải hiểu một tác phẩm như thế nào. Đó là sự gợi mở, là chia sẻ những góc nhìn đa chiều, đầy tinh tế về cái hay, cái đẹp của con chữ. Nó kết nối học sinh với chiều sâu của tác phẩm, kết nối giáo viên với những phương pháp giảng dạy văn “phi công thức”.
Tôi đã nhiều lần sử dụng chính những bài bình giảng trên báo để làm “mồi” cho những giờ học Văn của mình, khuyến khích học trò tranh luận, phản biện và tự tìm ra lăng kính của riêng mình. Đó là cách kết nối tuyệt vời để bồi đắp tình yêu tiếng Việt và lòng nhân ái.
Không thể không nhắc đến sự kết nối những tài năng chớm nở qua chuyên mục “Sáng tác”. Dù không phải là một trang báo chuyên sâu về văn học nghệ thuật, mục Sáng tác của Báo Giáo dục và Thời đại vẫn giữ một vai trò đáng kể trong đời sống văn học đương đại. Những truyện ngắn, tản văn, bài thơ của các cây bút chuyên và không chuyên được đăng tải tại đây đã tạo nên một nguồn ngữ liệu phong phú, gần gũi và cập nhật, rất hữu ích cho quá trình dạy học Ngữ văn.
Đặc biệt, trong bối cảnh chương trình Ngữ văn 2018 đề cao tính thực tiễn, khuyến khích sử dụng văn bản đa dạng, gắn với đời sống, thì việc khai thác kho sáng tác trên trang báo này giúp giáo viên có thêm tư liệu mới để tổ chức hoạt động đọc - hiểu, luyện viết và phát triển năng lực ngôn ngữ cho học sinh.
Không chỉ vậy, những sáng tác mang hơi thở cuộc sống trên báo còn góp phần nuôi dưỡng cảm xúc thẩm mỹ, khơi gợi hứng thú học tập và tạo cầu nối giữa văn chương học đường với văn chương đời sống, làm cho bài học trở nên sinh động và ý nghĩa hơn.
Lan tỏa những giá trị tốt đẹp
“Trao đổi” và “Kết nối” chỉ thật sự có ý nghĩa khi dẫn tới giá trị cuối cùng: Lan tỏa. Đó là lý tưởng cao nhất mà Báo Giáo dục và Thời đại theo đuổi - không chỉ phản ánh giáo dục, mà còn thắp sáng nó. Tờ báo lan tỏa tri thức và phương pháp: một sáng kiến dạy học ở Hà Giang có thể đến tay giáo viên Cà Mau; một xu hướng giáo dục mới của thế giới nhanh chóng thành chủ đề nghiên cứu trong các trường học. Nhờ vậy, chất lượng giáo dục được nâng lên, khoảng cách vùng miền được thu hẹp.
Cao hơn tri thức là sự lan tỏa của cảm hứng và những giá trị tử tế. Trong dòng chảy thông tin đôi khi nhiễu loạn, tờ báo vẫn kiên định tôn vinh “gương sáng nhà giáo”, kể những câu chuyện chân thực, ấm áp về sự hy sinh và lòng nhân ái. Những câu chuyện ấy có sức nâng đỡ tinh thần, giữ cho ngọn lửa nghề giáo không tắt.
Lan tỏa còn nằm trong những bài “Chuyện lớp, chuyện trường”, những tạp bút dung dị mà sâu sắc, gieo vào người đọc một tinh thần sống tích cực và một triết lý quen thuộc mà chưa bao giờ cũ: giáo dục là giáo dục con người.
Trong kỷ nguyên số, sức lan tỏa ấy được nhân lên gấp bội. Từ trang báo in đến nền tảng điện tử và mạng xã hội, một bài viết hay hay một tấm gương đẹp có thể chạm tới hàng triệu người chỉ trong vài giờ. Báo Giáo dục và Thời đại đã bắt nhịp thời đại để khiến sứ mệnh lan tỏa của mình mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Hành trình tiếp nối
66 năm, một hành trình bền bỉ cùng sứ mệnh “trồng người” của ngành Giáo dục. 66 năm, Báo Giáo dục và Thời đại đã làm trọn vẹn vai trò của một người bạn, một người thầy, một “người kết nối” tận tụy của ngành Giáo dục. Tờ báo đã thực sự trở thành một “hệ sinh thái” nơi tri thức được chia sẻ, tình yêu thương được kết nối và những giá trị nhân văn được lan tỏa không ngừng.
Trong bối cảnh kỷ nguyên vươn mình của đất nước, khi giáo dục được xác định là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt cho sự phát triển, vai trò của Báo Giáo dục và Thời đại càng trở nên quan trọng.
Thách thức của thời đại công nghệ số là không nhỏ, nhưng tôi tin, với một nền tảng 66 năm vững chắc, với cái “Tâm” của những người làm báo, và với sự tin yêu của hàng triệu độc giả, tờ báo sẽ tiếp tục hành trình rực rỡ của mình, góp phần đưa Giáo dục Việt Nam ngày một phát triển.
