Tổ chức Y tế Thế giới xếp nghiện nicotine thành mã bệnh F17 trong nhóm các bệnh lý rối loạn tâm thần và hành vi. Vị trí này còn có hành vi nghiện rượu, nghiện ma túy. Tuy nhiên ở Việt Nam, hầu hết người nghiện thuốc lá đều xem đây là thói quen chứ không phải bệnh.
Theo Phó giáo sư Vũ Văn Giáp, Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), nicotine trong thuốc lá là chất gây nghiện. Chỉ 7 giây sau khi hút, nicotine đã có tác dụng hưng phấn lên vỏ não và được não bộ ghi nhớ. Khi ngừng hút, nicotine giảm dần, trạng thái hưng phấn qua đi, não bộ sẽ kích thích trở lại gây cảm giác thèm thuốc lá.
Các nghiên cứu cho thấy 87% những người thử hút thuốc lá đều trở thành nghiện. Vì thế, không nên thử hút thuốc. Khi đã nghiện thì việc cai thuốc hết sức khó khăn.
Để xác định mức độ nghiện thuốc lá, chỉ cần trả lời hai câu hỏi đơn giản và hãy cộng số điểm của hai câu trả lời lại:
1. Bạn bắt đầu hút thuốc lá sau khi thức dậy vào buổi sáng bao lâu?
- ≤ 5 phút: 3 điểm
- 6-30 phút: 2 điểm
- 31-60 phút: 1 điểm
- >60 phút: 0 điểm.
2. Bạn hút bao nhiêu điếu thuốc lá mỗi ngày?
- ≤ 10 điếu: 0 điểm
- 11-20 điếu: 1 điểm
- 21-30 điếu: 3 điểm
- >30 điếu: 3 điểm.
Nếu điểm trung bình cả 2 câu hỏi từ 0-2 là mức độ nghiện nhẹ, 3-4 điểm trung bình, 5-6 là nghiện nặng.
Cai thuốc lá, thuốc lào hoặc các chế phẩm từ thuốc lá không phải là quá trình ngắn và dễ dàng nhưng không phải không thể làm được. Trong 2-4 tuần đầu, người cai thuốc sẽ phải trải qua những cơn thèm thuốc mạnh mẽ và ảnh hưởng sức khỏe khi cơ thể thiếu hụt nicotine. Một số cảm giác khó chịu xảy đến như mệt mỏi, chóng mặt, mất ngủ hoặc tăng cân. Sau một vài tuần, những triệu chứng này sẽ giảm dần và biến mất.
Người cai nghiện phải đối mặt với những yếu tố kích thích do cảm xúc, tình huống hoặc các hoạt động sinh hoạt hàng ngày mang lại. Những yếu tố này làm cho họ cảm thấy thèm thuốc, khiến quá trình cai thuốc dễ thất bại, ví dụ như hút thuốc vào buổi sáng lúc uống cà phê, hút thuốc khi nghỉ giữa giờ làm hoặc sau bữa ăn. Nếu tiếp tục ở trong các tình huống này, các yếu tố kích thích sẽ gây cho bạn cảm giác thèm thuốc.
Một người chỉ được xác định cai thành công khi đoạn tuyệt hoàn toàn với thuốc lá trong 12 tháng.
Thuốc lá là căn nguyên của 25 bệnh khác nhau, trong đó có trên 10 bệnh ung thư. Ngoài những ung thư phổi, thực quản, dạ dày, họng, hầu, miệng, khói thuốc lá còn là tác nhân gây ung thư tụy, thận, niệu quản, bàng quang, cổ tử cung... 95% bệnh nhân ung thư phổi và 75% bệnh nhân phổi tắc nghẽn mạn tính có tiền sử hút thuốc lá.
