Sergey Poletaev - đồng sáng lập và biên tập viên của dự án Vatfor, một tổ chức nghiên cứu chính trị ở Nga, mới đây đã có những phân tích liên quan đến cuộc xung đột Nga-Ukraine.
Ai sẽ chiếm thế thượng phong, Nga hay Ukraine, khi thời điểm hai năm xung đột Nga-Ukraine đang đến gần.
Lễ kỷ niệm lần thứ hai sắp tới về hoạt động quân sự của Nga ở Ukraine là một ngày mang tính biểu tượng, nhưng hầu như không có lý do gì để ăn mừng. Trên thực tế, các sự kiện phải được nghiên cứu từ một khoảng cách đáng kể để có thể nhìn được bức tranh toàn cảnh.
Vào ngày 17/2/2024, mục tiêu kiểm soát thành phố Avdeevka ở Donbass của quân đội Nga đã chính thức đạt được. Với kết quả này, Nga được cho là đang chiếm thế thượng phong.
Giờ thì sao? Để lấn át hoàn toàn đối phương, Nga cần có một chiến lược, một kế hoạch tác chiến hiệu quả.
Những lý do có thể giúp Nga giành chiến thắng trong cuộc xung đột
Thứ nhất, sự kiệt sức của quân đội Ukraine ở tiền tuyến. Kể từ mùa thu năm ngoái, các lực lượng vũ trang Nga đã bắt đầu tiến công ở một số nơi, và cách tiếp cận tương tự như ở Avdeevka đang được sử dụng dọc theo mặt trận - kéo dài và căng quá mức lực lượng dự bị của đối phương, trong khi đối phương đang có lỗ hổng ở một số khu vực.
Từ tháng này sang tháng khác, điều này xảy ra thường xuyên hơn và những đột phá mà Nga đạt được ngày càng sâu sắc hơn.
Vào tháng 12/2023 - Maryinka, vào tháng 1/2024 - phía đông bắc Soledar (làng Veseloe) và hướng tới Kupyansko-Svatovsky (làng Krahmalnoye), vào tháng 2/2024 - phần phía đông, khu định cư Belogorovka – và cuối cùng là Avdeevka.
Nhìn chung, các nguồn tin Ukraine và phương Tây đã đồng thanh nói trong vài tháng nay rằng, tình hình rất nghiêm trọng và khả năng phòng thủ ngày càng trở nên khó duy trì.
Tình trạng thiếu lựu đạn ngày càng trở nên tồi tệ hơn, máy bay không người lái đã biến mất từ lâu.
Việc đào tạo và tạo động lực cho nhân viên AFU ngày càng giảm sút. Những kẻ đào ngũ, hay “SZCH-schniki” (viết tắt của thuật ngữ Ukraine có nghĩa là ‘bỏ hàng ngũ chiến đấu’), đã trở thành một tai họa thực sự.
Thứ hai, tình hình ở hậu phương của Ukraine cũng không khá hơn. Xung đột giữa Tổng thống Zelensky và cựu tướng hàng đầu của ông, Valery Zaluzhny, đã leo thang sau thất bại của cuộc phản công mùa hè năm ngoái và cuối cùng đã được giải quyết vào đầu tháng 2/2024 với việc tướng Zaluzhny từ chức, sau đó là sự ra đi của toàn bộ ban lãnh đạo AFU.
Một số người thậm chí còn so sánh nó với cuộc thanh trừng trong Hồng quân năm 1937-1938, và có lý do chính đáng - các tướng lĩnh đang bị thay thế không phải vì năng lực mà vì họ là người của tướng Zaluzhny.
Việc tướng Zaluzhny từ chức đã có ảnh hưởng đen tối đến tâm trạng trong quân đội, và người kế nhiệm ông, Aleksandr Syrsky, người gốc Nga, có biệt danh là “Tướng 200” vì phong cách lãnh đạo cứng rắn của ông, có nguy cơ bị tấn công bởi tất cả những điều tiêu cực sắp tới.
Thứ ba là việc huy động quân của quân đội Ukraine. Theo ước tính thấp nhất, tổn thất không thể khắc phục của AFU đã vượt quá 350.000 người, bao gồm cả người thiệt mạng, người bị thương nặng và người mất tích.
Đây là những chiến binh giỏi nhất - quân nhân, cựu chiến binh và tình nguyện viên có động lực. Ngay cả khi Nga giả định rằng, tổn thất của AFU và Lực lượng vũ trang Nga là ngang nhau (điều này không xảy ra do Nga có ưu thế về hỏa lực), với những tổn thất như vậy, sự khác biệt về tiềm năng huy động, cao hơn gấp 5 lần ở Nga, là đã rất khác biệt.
Số người được huy động tối đa ở Ukraine vào năm 2023 được cho là 100.000 người (so với kế hoạch 200.000), một con số nhỏ so với mục tiêu nửa triệu người được công bố trong năm.
Vào mùa thu, Ukraine bắt đầu cải cách hệ thống huy động cho mục đích này, nhưng việc thực hiện đang bị đe dọa.
Đó không chỉ là cú sốc đối với xã hội (người dân Ukraine đột nhiên nhận ra rằng mọi người sắp tham chiến), mà còn là việc thiếu kinh phí tuyển dụng. Theo Tổng thống Zelensky, cần có 500 tỷ hryvnia (13,5 tỷ USD). Điều này bao gồm các khoản phụ cấp, thiết bị và vật tư. Những số liệu này không có sẵn trong ngân sách Ukraine.
Trong hai năm đầu tiên, thâm hụt ngân sách của Ukraine được bù đắp bằng nguồn bơm từ bên ngoài, duy trì vẻ ổn định tài chính trong bối cảnh nền kinh tế dân sự gần như sụp đổ hoàn toàn.
Tuy nhiên, khoản thâm hụt được công bố là 42 tỷ USD cho năm 2024 sẽ rất khó bù đắp – trong số 50 tỷ euro được phân bổ trong 4 năm, gần 18 tỷ euro (hơn một phần ba) sẽ được chi trong năm nay, số tiền đến từ IMF và các nguồn khác tương đối ít, và ngay cả khi Quốc hội Mỹ cuối cùng chấp thuận khoản tài trợ 61 tỷ USD mà Nhà Trắng yêu cầu, ngân sách Ukraine vẫn sẽ gặp khó khăn.
Lối thoát duy nhất là bật máy in và cố gắng kiếm sống với cái giá phải trả là tỷ giá hối đoái giảm.
Sự ổn định nội bộ là một vấn đề khác
Với quyền kiểm soát truyền thông, Tổng thống Zelensky có tỷ lệ tín nhiệm danh nghĩa trên 60%, nhưng theo chuyên gia những ngày độc quyền tuyệt đối của ông đã qua. Vào mùa thu, nền chính trị Ukraine được hồi sinh và điều cấm kỵ chỉ trích tổng thống được dỡ bỏ.
Vào tháng 5/2024, nhiệm kỳ của Tổng thống Zelensky sẽ hết hạn. Nếu tình hình tiền tuyến và hậu phương tiếp tục xấu đi với tốc độ hiện tại, nó có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng toàn diện.
Vẫn còn phải xem liệu tướng Zaluzhny và cựu Tổng thống Pyotr Poroshenko, người đã bảo vệ ông, có nắm bắt được thời cơ hay không.
Vậy năm nay Ukraine sẽ diễn ra thế nào?
Thứ nhất, luật huy động mới sẽ không làm tăng số lượng người sẵn sàng chiến đấu cho Ukraine; ngược lại, cơ quan chức năng sẽ gặp nhiều vấn đề hơn ở sân nhà.
Kết quả là, lợi thế về số lượng của quân đội Nga ít nhất sẽ được duy trì, nếu không muốn nói là tăng lên.
Thứ hai, vì lý do khách quan, AFU sẽ tiếp tục gặp vấn đề về pháo binh. Phương Tây sẽ không đạt được trình độ sản xuất lựu đạn của Nga sớm nhất là cho đến năm 2025, nếu không muộn hơn, và đạn dược trước tiên sẽ được sử dụng để bổ sung cho kho vũ khí trống rỗng của chính họ.
Điều tương tự cũng xảy ra với xe bọc thép. Nguồn cung các mẫu thời Liên Xô đang cạn kiệt và việc sản xuất xe bọc thép mới ở phương Tây đang tụt hậu so với Nga.
Ukraine có thể tiếp tục thua trong năm nay?
Rất có thể - nếu Mỹ không giao tiền, nếu việc huy động thất bại, nếu một cuộc khủng hoảng lớn nổ ra.
Đã tập trung sức mạnh, Kiev đang cố gắng cầm cự với hy vọng Moscow sẽ đồng ý ngừng bắn. Tuy nhiên, trong một năm nữa, Ukraine sẽ còn yếu hơn hiện tại, và phương Tây sẽ phải đối mặt với câu hỏi liệu nên chứng kiến Kiev thua cuộc hay tự mình tham gia vào các cuộc chiến.
Quân đội Nga, sẽ đạt đến đỉnh cao vào năm 2025, nên sẵn sàng đẩy lùi sự can thiệp tiềm tàng của NATO vào Ukraine hoặc mở mặt trận thứ hai ở nơi khác, chẳng hạn như Vùng Kaliningrad.
Đánh giá theo lời nói của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc phỏng vấn gần đây với nhà báo Mỹ Tucker Carlson, Moscow đang xem xét nghiêm túc kịch bản này. Tức là họ đang chuẩn bị cho việc đó.
