"Thuật xem tướng", của Tăng Quốc Phiên được tóm trong 8 câu và 40 chữ, được người đời tôn vinh là đỉnh cao trí tuệ. Đó là:
"Tà chính khán nhãn tị, chân giả khán chủy thần. Công danh khán khí vũ, sự nghiệp khán tinh thần. Thọ yểu khán chỉ trảo, phong ba khán cước cân. Nhược yếu vấn điều lý, toàn tại ngữ ngôn trung".
Có nghĩa là: Chính tà xem mắt mũi, thật giả xem môi. Công danh xem khí khái, phú quý xem tinh thần. Chủ kiến xem tay, phong ba xem bàn chân. Muốn xem quy củ, nhìn vào lời ăn tiếng nói.
Nếu bạn có thể hiểu được 40 chữ này, thì không khó để nhìn thấu người trong thiên hạ.
Trung và gian chính là hai phương chủ yếu trong cách nhìn người của cổ nhân. Nếu đến người tốt, xấu cũng không thể phân biệt, thì nói gì đến dùng người, vì thế câu đầu tiên trong khẩu quyết nhìn người của Tăng Quốc Phiên là “Tà chính khán nhãn tị” tức là muốn biết tà hay chính thì hãy nhìn mắt và mũi. Nếu mắt lé mũi lệch, người này chắc chắn lòng dạ không ngay thẳng.
Đôi mắt thường được ví với "cửa sổ tâm hồn. Phẩm hạnh của một người như thế nào, từ ánh mắt của người đó có thể đoán định được.
Trong các hoạt động giao tiếp hàng ngày, chúng ta đều rất chú ý quan sát đôi mắt của đối phương, đặc biệt là trong lần đầu gặp gỡ hay khi chào hỏi lẫn nhau. Ấn tượng sâu đậm nhất đọng lại trong tâm trí mọi người sau mỗi lần gặp mặt đều được quyết định bởi hình dạng và thần thái của đôi mắt.
Nguyên nhân là vì đôi mắt của mỗi người không chỉ có khả năng truyền đạt những suy nghĩ nội tâm cũng như cá tính mà còn có thể bộc lộ hành vi cử chỉ của người đó.
Những người có thói quen liếc nhìn người khác, hoặc khi cùng người khác nói chuyện, ánh mắt lúc nào cũng láo liên, không dám nhìn thẳng vào đối phương, thì kiểu người này có thể là người không chân thành.
2. Thật giả xem môi
Muốn biết một người có chân thành đôn hậu hay không, từ những biến đổi nho nhỏ trên môi là có thể biết được. Người ăn nói chân thành thì miệng vuông vắn tròn trịa, là người có chủ kiến khi gặp chuyện cấp bách, là người tạo được chỗ đứng vững chắc.
Miệng là cơ quan "ra vào" chủ yếu của cơ thể, nên những người ăn nói từ tốn, thành thật là những người có đạo đức cao quý, trung thành và đáng tin cậy. Ngược lại, người ‘mồm mép tép nhảy’, đâm bị thóc chọc bị gạo, thì không nên kết giao.
Tương tự, những người có đôi môi dày phần lớn là người cởi mở, hướng ngoại và nhiệt tình; còn những người có đôi môi mỏng phần lớn là người hay giảo biện, kiêu căng và ngạo mạn.
Tăng Quốc Phiên cho rằng, một người có được công danh hay không, chủ yếu là xem người đó có khí khái hay không.
Nếu một người biết tu dưỡng, thì từ vẻ bề ngoài sẽ toát lên khí chất đặc biệt từ nội tâm, về sau nhất định sẽ công thành danh toại. Muốn biết một người có thành danh hay không thì hãy xem trạng thái tinh thần của người đó. Nếu một người mà mỗi lời nói ra đều là lời chân thành từ đáy lòng, nói năng gọn ghẽ, súc tích, thì khi tư duy vấn đề cũng rất chặt chẽ logic.
4. Phú quý xem tinh thần
Trong cuộc sống, có những người luôn chán nản, buồn phiền. Một người như vậy thường được mô tả là "mặt mày ủ rũ".
Một người "mặt mày ủ rũ" rất khó có được đại phú đại quý. Ngược lại người phú quý thì tinh thần lúc nào cũng phấn chấn sục sôi, tâm tình khoáng đạt, cơ thể đầy đặn.
Ngoài ra, phú quý cát tường không chỉ nằm ở tinh thần phấn chấn, mà còn ở sự chăm chỉ cầu tiến. Một người chăm chỉ cầu tiến, tinh thần sung mãn, càng có thể lập nên đại nghiệp, giành được phú quý cát tường.
5. Chủ kiến xem tay
Lòng bàn tay, những người có đường chỉ tay rõ ràng và có lòng bàn tay nông thì tâm định", trái lại, "những người có đường chỉ tay nhạt và không trật tự, thì tâm rối rắm, không ổn định.
Cái gọi là "tâm định" chính là nói đến chủ kiến của nội tâm, khi gặp chuyện hay lúc lâm nguy thì tâm không loạn, bình tĩnh vững vàng.
Cho dù bạn thuận tay trái hay tay phải thì bàn tay và các ngón tay ở tay thuận đó có ảnh hưởng đến việc kinh doanh và phẩm chất cá nhân của bạn, trong khi đó các ngón tay ở tay còn lại nói về thái độ của những người thân bên cạnh bạn.
Ngón tay cái mạnh ở bàn tay thuận tiết lộ cho bạn biết rằng bạn đang phấn đấu đạt được thành công trong công việc.
Ngón tay trỏ mạnh sẽ tiết lộ về sự quan tâm của bạn về quyền lực, tính cách cá nhân và sự khôn ngoan.
Ngón tay giữa là trách nhiệm, khả năng, tự tin, trưởng thành và khôn ngoan.
Ngón tay đeo nhẫn là tính nghệ thuật và cách thể hiện bản thân.
Ngón tay út mô tả về kỹ năng giao tiếp của bạn.
Tăng Quốc Phiên cũng cho rằng, một người có chủ kiến hay không, có thể nhìn vào ngón tay của họ. Những người có ngón tay dài và lòng bàn tay dày dặn phần lớn là người kiên định tự tin, biết liệu trước tính sau, vì vậy họ có thể dựng nên đại nghiệp.
Bàn chân không chỉ là bộ phận có tác dụng nâng đỡ cơ thể mà trong Nhân tướng học, bàn chân còn dự đoán về tính cách cũng như vận số.
Đời người khó tránh khỏi phong ba. Có người cả đời thuận lợi, không gặp sóng gió nhiều, nhưng cũng có người thì đường đời muôn vàn trắc trở, gặp nhiều biến cố trở ngại.
Dưới con mắt của Tăng Quốc Phiên, muốn biết một người có gặp phong ba khó khăn hay không, chủ yếu là xem bàn chân của họ.
Người có bàn chân thô, chắc khỏe, chứng tỏ người đó có sức khỏe hơn người, nhưng người như vậy thường không chịu ngồi yên, dễ tự tạo phong ba cho mình.
7. Muốn xem quy củ, nhìn lời ăn tiếng nói
Thực chất, hai câu này không được coi là "thuật xem tướng", nhưng cũng được Tăng Quốc Phiên coi là một cách quan trọng để dùng người và hiểu lòng người.
Muốn phán đoán một người có quy củ, tư duy rõ ràng mạch lạc hay không, thì xem cách biểu đạt ngôn ngữ của người đó.
Người nói ngắn gọn, súc tích, lại có thể nhắm đúng trọng tâm, cho thấy người này là người có đầu óc tổ chức và quy củ.
Ngược lại, nếu ngôn ngữ không mạch lạc và nói không đúng trọng tâm, đó thường là biểu hiện tư duy hỗn loạn, không có tổ chức.
