Báo cáo của UBND tỉnh Quảng Trị cho thấy, dự kiến đến hết năm 2020, Quảng Trị sẽ có 57 – 58/101 xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), đáng chú ý trong đó có 1 xã ở huyện Đakrông là huyện “trắng” NTM đã hoàn thành 19/19 tiêu chí NTM.
Tỉnh Quảng Trị đạt mục tiêu không còn huyện không có xã đạt chuẩn nông thôn mới do tỉnh, trung ương đề ra. Tống nguồn lực xây dựng NTM đến thời điểm hiện tại hơn 6.300 tỷ đồng.
Địa phương đặt mục tiêu đến cuối năm 2021, toàn tỉnh có thêm 5-6 xã đạt chuẩn NTM, có từ 4-5 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 1-2 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, có 30 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; có 4 thôn, bản đạt chuẩn thôn bản NTM theo đề án 1385 của Thủ tướng Chính phủ.
Đối với ngành GD&ĐT, trong 6 tháng đầu năm 2020 đã kiểm tra công nhận và công nhận lại 17 trường Mầm non, 12 trường Tiểu học, 6 trường Tiểu học và THCS, 3 trường Trung học cơ sở và 3 Trường THPT đạt chuẩn quốc gia.
Tổng số trường học vùng nông thôn được công nhận đạt chuẩn quốc gia đến 30/8/2020 là 65 trường Mầm non, 25 trường Tiểu học, 29 trường Tiểu học và THCS, 13 trường Trung học cơ sở và 3 trường THPT.
Đặc biệt trong năm 2019 huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị đã về đích huyện nông thôn mới 100% số xã trên địa bàn huyện đạt tiêu chí về trường học. Tổng số xã nông thôn đạt tiêu chí số 5 là 55 xã.
Nguyên nhân của việc biến động số liệu đạt chuẩn của các trường học là do việc sáp nhập trường lớp, nhiều trường sau khi sáp nhập chưa được đánh giá công nhận lại, nhiều trường đã quá hạn 5 năm nhưng chưa thực hiện việc đánh giá công nhận đạt chuẩn quốc gia cho giai đoạn mới.
Tỉnh Quảng Trị đã đạt chuẩn quốc gia về phổ cập THCS và hiện đang nâng cao chất lượng phổ cập THCS tại các huyện, thị xã thành phố. Tất cả các xã nông thôn đã đạt chuẩn về phổ cập THCS.
Các xã vùng nông thôn có tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS được tiếp tục học trung học (phổ thông, bổ túc, học nghề) đạt từ 85% trở lên: có 85 xã; đạt 73.4% số xã vùng nông thôn. Số học sinh tốt nghiệp THCS được tiếp tục học lên trong toàn tỉnh đạt 81.76%.
Tuy nhiên, đợt mưa lũ lịch sử vừa qua đã khiến 9 xã thuộc huyện miền núi Hướng Hóa bị rớt tiêu chí NTM (tổng số 14 tiêu chí rớt chuẩn), trong đó tập trung vào các tiêu chí như giao thông, thủy lợi, trường học, điện, thông tin truyền thông, nhà ở dân cư. Thu nhập, đời sống của người dân bị ảnh hưởng.
Bên cạnh đó, quá trình xây dựng NTM tại Quảng Trị còn gặp phải những khó khăn: Kết quả xây dựng NTM còn có sự chênh lệch giữa các xã miền núi và các xã đồng bằng; Việc sát nhập đơn vị hành chính đã làm ảnh hưởng đến quy hoạch, đề án, kế hoạch thực hiện Chương trình của nhiều địa phương.
Tình trạng thiếu cơ sở vật chất và thiếu giáo viên đã ảnh hưởng đến việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày và tổ chức bán trú cho học sinh. Tỷ lệ học sinh bán trú còn thấp, hiện toàn tỉnh chỉ có hơn 23% học sinh bán trú...
Ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, để đạt được những kết quả về xây dựng NTM, địa phương rút được 3 bài học chính: Sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, các đơn vị, tổ chức doanh nghiệp nhận đỡ đầu những xã khó khăn, tiếp tục rà từng tiêu chí những xã về đích; Phải đi từ cơ sở lên, lấy mô hình nhân rộng mô hình bắt đầu từ các hộ gia đình; Huy động và sử dụng nguồn lực một cách hài hòa, không bố trí dàn trải mà phải đúng trọng tâm, trọng điểm.
Ngoài ra, tỉnh cũng xác định tiêu chí quan trọng nhất đó là thu nhập bình quân đầu người, bởi đời sống của người dân được nâng cao là tiền đề hoàn thiện và phát huy các tiêu chí đã và chưa đạt trong xây dựng NTM.
Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng đánh giá cao kết quả xây dựng NTM tại Quảng Trị, là tỉnh nghèo, có xuất phát điểm thấp, lại chịu sự tàn phá của thiên tai, đặc biệt trong thời gian gần đây là chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, mưa lũ gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng nhưng địa phương vẫn hoàn thành các mục tiêu về xây dựng NTM.
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cũng rất ấn tượng với các mô hình sản phẩm nông nghiệp tại huyện NTM Cam Lộ đã đưa vào được thị trường các nước khó tính trên thế giới như: Mỹ, Nhật Bản... các tiêu chí NTM mà địa phương xây dựng đều có trọng tâm, trọng điểm và đảm bảo chất lượng.
Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng lưu ý: Chương trình xây dựng NTM là “một cuộc vận động” chứ không phải chương trình đầu tư. Không nên coi “đạt chuẩn” là hoàn thành bởi xây dựng NTM có điểm mở đầu, nhưng không có điểm kết thúc. Quá trình xây dựng NTM phải luôn gắn liền với đổi mới, tổ chức lại mô hình sản xuất, nâng cao đời sống, thu nhập cho người dân; Đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp...
Địa phương cũng cần phải xác định rõ khó khăn xây dựng giữ chuẩn các tiêu chí NTM trong từng gian đoạn để có các biện pháp tập trung tháo gỡ một cách phù hợp nhằm đảm bảo mục tiêu lấy sự hài lòng của người dân là thước đo kết quả xây dựng NTM...
