Từ nay đến cuối năm 2022, Đỗ Quang Minh - Trưởng dự án Trí Tuệ Việt Nam (TTVN) thuộc Cộng đồng Sống tử tế GNH sẽ triển khai hơn 20 chương trình đào tạo, tư vấn cho hơn 40 dự án văn hóa đọc (VHĐ) tại trường học, cộng đồng trên toàn quốc. Anh và 30 cộng sự chỉ có một tâm nguyện dấn thân phụng sự cho cuộc cách mạng về VHĐ.

Toàn tâm cho “Trí tuệ Việt Nam”

Đỗ Quang Minh (SN 1994), có sự đam mê mãnh liệt về việc tự tìm tòi, học hỏi. Thời sinh viên Minh đã mua và đọc vài ngàn quyển sách, nhất là sách về phát triển bản thân, quản trị, xây dựng đội ngũ nhân sự, triết học, tâm linh... Thông qua quá trình tự học tự rèn, anh làm phong trào về văn hóa đọc cho đội nhóm Trường ĐH Xây dựng Hà Nội, nơi mình theo học.

Từ cuối năm 2019, Quang Minh bắt đầu quyên góp tặng sách và làm các chương trình truyền cảm hứng VHĐ cho các trường tiểu học tại Lào Cai, đánh dấu mốc thực hiện VHĐ vùng cao. Tuy nhiên bấy giờ do điều kiện không cho phép, mỗi năm anh chỉ thực hiện theo phong trào được một lần. Phải đến sau khi tham gia khóa tu xuất gia gieo duyên tại chùa Huyền Không - Huế trong vòng 10 ngày, anh mới quyết định dấn thân trong công tác cộng đồng nhiều hơn.

Năm 2020, cùng với Cộng đồng Sống tử tế GNH, Quang Minh chính thức thực hiện dự án Trí tuệ vùng cao tại Lào Cai, Yên Bái, Sơn La. Cuối năm 2020, anh dành toàn thời gian, tâm trí cho dự án và cùng với anh còn có 3 cộng sự. Đến tháng 1/2021, dự án đổi tên thành Trí tuệ Việt Nam. Đây là dự án giáo dục cộng đồng phi lợi nhuận trực thuộc Cộng đồng Sống tử tế GNH, các khóa học hoàn toàn miễn phí, với sự góp sức chung tay từ những người trăn trở về giáo dục.

Anh Đỗ Quang Minh tư vấn xây dựng thư viện cộng đồng qua nền tảng Zoom.

Cách làm mới tạo thái độ mới

Con đường Quang Minh đi không trải hoa hồng nhưng anh chưa bao giờ thoái tâm, chán nản với những gì mình đã chọn. Bởi anh và các cộng sự tin rằng, đây không là ước mơ của riêng anh và các cộng sự, mà là ước mơ của nhiều người.

Với phương châm “nơi nào có thủ lĩnh - nơi đó có VHĐ”, Quang Minh và TTVN không vội tập trung ngay vào việc xây dựng các thư viện, các tủ sách mà chú trọng vào việc xây dựng, đào tạo đội ngũ học, hiểu, hành về VHĐ.

Cái học quan trọng là học để biết, hiểu bản thân, để sửa mình. Đọc, học cũng như ăn phải chọn thức ăn phù hợp để nâng cao tâm hồn, thân thể khỏe mạnh. “Ăn mà không tiêu thì hại thân”, “học mà không hóa thì hại tâm”. Do vậy, TTVN đào sâu, hướng cho cộng đồng 5 kỹ năng của VHĐ gồm:

Chỉ chọn đọc những điều có văn hóa; đọc mọi điều với thái độ có văn hóa; khi đọc chớ vội tin ngay, phải suy ngẫm và có góc nhìn đa chiều; sau khi đọc, suy nghĩ thì phải thực hành và chuyển hóa để bản thân có nhận thức và hành vi đúng - tốt sau khi đọc; sau khi có chuyển hóa thì lan tỏa, chia sẻ, giúp đỡ cộng đồng các hoạt động VHĐ.

Để thực hành VHĐ, Quang Minh và TTVN xây dựng các buổi đào tạo, chia sẻ online từ 3 - 4 buổi mỗi tuần, tạo ra các bài tập thực hành cho học viên áp dụng liên tục mỗi ngày trong 2 tháng để hình thành 5 thói quen trong đời sống hằng ngày.

Các thói quen ấy gồm sống hiểu biết (đọc kỹ, quan sát kỹ, suy nghĩ kỹ, hiểu kỹ, làm kỹ, kiểm tra kỹ) - sống hiệu quả (viết ra cái cần làm hằng ngày - làm theo cái đã viết - viết lại cái đã làm) - sống cống hiến (lan tỏa những điều tử tế cho người xung quanh) - sống nâng đỡ (giúp đỡ những người thân, bạn bè, đồng nghiệp, cộng đồng cùng học tập, rèn luyện) - sống tỉnh thức (thận trọng - chú tâm - quan sát trọn vẹn - thư giãn - thả lỏng - điềm tĩnh); 1 triết lý người đi trước thắp đuốc người đi sau; 3 lời thề từ tâm: Học tập suốt đời - lấy sự học làm sự nghiệp, phụng sự vô điều kiện - lấy giúp người làm giúp mình, trung thực đến tận cùng - lấy hiểu mình để sửa mình; 6 phương pháp xây dựng đội ngũ, cộng đồng cùng “hiểu và thương” cùng nhau chia sẻ, “kiến giải không tranh cãi”, tìm ra vấn đề đúng không tìm ra người đúng.

Hoa nở muôn phương

Từ 4 nhân tố ban đầu thắp đuốc lan tỏa VHĐ, chưa đầy 2 năm, đến tháng 9/2022 TTVN đã có 30 thành viên chủ lực, toàn thời gian phụng sự và 100 phụng sự viên tại các tỉnh, thành trên cả nước.

Dự án đã tạo ra 10 module đào tạo phù hợp với từng nhóm đối tượng khác nhau (Hành trình kiến tạo VHĐ, VHĐ chuyển giao, VHĐ tuổi Thần tiên, VHĐ vùng cao, VHĐ xuyên Việt, 30 ngày bạn cùng con chuyển hóa, 49 ngày cha mẹ trưởng thành, VHĐ tỉnh thức...). Mục tiêu nhất quán VHĐ là khởi nguồn của sự tự học, có tự học sẽ có tự chủ, có tự chủ sẽ có tự do trong tâm trí, có tự do sẽ có hạnh phúc.

Với triết lý “người đi trước thắp đuốc người đi sau” để xây dựng đội ngũ và cộng đồng gồm năm bước (tôi làm được - tôi làm bạn xem - tôi xem bạn làm - bạn tự làm - bạn lan tỏa), đến nay, dự án đã lan tỏa, đào tạo lên đến 10.000 học viên thông qua cả online và offline. Các học viên người Việt Nam đến 11 quốc gia trên thế giới, 59 tỉnh, thành trên cả nước, trong đó có hơn 1.100 học viên là hiệu trưởng, hiệu phó và giáo viên trên cả nước.

Hiện, TTVN đang tư vấn cho hơn 40 dự án văn hóa đọc tại trường học, cộng đồng trên toàn quốc. Trong số đó có dự án Chuyển hóa cùng thầy cô cho 1.100 học sinh; 43 giáo viên Trường Tiểu học Thị trấn Chũ số 01 – Bắc Giang; dự án VHĐ Trại giam Cao Lãnh – Đồng Tháp; Dự án Trường THPT Đào Sơn Tây – Thủ Đức, TPHCM; ‘Sách mở ra – Tâm nở hoa’ Trường TH Nguyễn Viết Xuân - Nam Định, THCS Phong Hải - Lào Cai, THCS Tô Hiến Thành - Hà Nội; Thư viện cộng đồng 3 gốc tại Quận 12 – TPHCM, Thư viện Trường Tiểu Học - THCS Chu Văn An tại Ia Rvê-ea Súp – Đắk Lắk; Mái ấm hy vọng xã Quảng Phương - Quảng Bình; Thư viện NL-Tottochan, Nam Sách - Hải Dương; Chùa Nghiêm Quang - Hải Phòng; Trường Đại học Hải Phòng; 30 Ngày đọc sách chuyển hóa - THCS Mỹ Đình - Hà Nội; CLB VHĐ Phú Thọ; VHĐ huyện Quản Bạ - Hà Giang; VHĐ huyện Mèo Vạc – Hà Giang và hỗ trợ dự án Gieo hạt cùng vĩ nhân xây dựng VHĐ tại trường học huyện Bắc Trà My - Quảng Nam…