Dự thảo Nghị định này nhằm sửa đổi, bổ sung Nghị định số 210/2013/NĐ-CP về thu hút DN đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cho biết sau 3 năm thực hiện Nghị định 210, chỉ thu hút được 64 dự án ở 23, tỉnh, thành phố, trong đó phần nhiều là các dự án của DN đăng ký thêm. Ngoài ra, Nghị định quy định nhà nước hỗ trợ vốn nhưng trong bối cảnh ngân sách khó khăn nên vốn bố trí cho 64 dự án này sau mỗi năm bị bớt đi một nửa.
Theo cơ quan soạn thảo là Bộ KH&ĐT, dự thảo Nghị định mới tập trung vào các vấn đề: mở rộng diện DN, dự án được Nhà nước hỗ trợ; phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ; bổ sung cơ chế hỗ trợ DN trong các giai đoạn phát triển thị trường, làm thương hiệu, hỗ trợ sản phẩm có lợi thế; cải cách thủ tục hành chính và cơ chế về nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước.
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nêu số liệu cả nước chỉ có 1% tổng số DN đầu tư vào nông nghiệp và chiếm khoảng gần 3% tổng số vốn đầu tư của cộng đồng DN vào sản xuất, kinh doanh.
Về nguyên nhân của thực trạng này, Phó Thủ tướng cho rằng đầu tiên là vướng mắc về đất đai. “Chúng ta còn lúng túng khi triển khai chủ trương tích tụ ruộng đất và thêm vào đó là chính sách dồn điền đổi thửa, tạo lập một thị trường chuyển nhượng đất đai. Vì vậy nhiều DN không có diện tích đất đủ lớn để đầu tư sản xuất”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nói.
Thứ hai là chính quyền địa phương dễ thay đổi về quy hoạch sử dụng đất, gây ra rủi ro rất lớn cho hoạt động sản xuất kinh doanh lâu dài của DN. Thứ ba, chính sách bảo hiểm nông nghiệp không hiệu quả khiến ngân hàng không thể cho DN vay vốn.
Tiếp nữa, theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, muốn kêu gọi DN đầu tư thì Nhà nước phải có các giải pháp về cơ chế, pháp lý hỗ trợ cho đầu ra của sản phẩm bằng cách phát triển thị trường buôn bán, sàn giao dịch nông sản. Có các định chế này thì DN mới yên tâm.
Các ý kiến tại cuộc họp đều đánh giá Nghị định 210/2013/NĐ-CP chưa giải quyết được những vướng mắc trên nên kết quả hạn chế. “Nhiều DN nói họ không cần tiền hỗ trợ của Nhà nước; quan trọng phải là phải có hành lang pháp lý, cơ chế vững chắc để thu hút DN đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn và trong khu vực này nảy nở ngày càng nhiều DN hơn”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu.
Do đó, Phó Thủ tướng đề nghị đổi tên dự thảo thành Nghị định về phát triển DN trong nông nghiệp, nông thôn thay vì chỉ có khuyến khích DN đầu tư khi nhiều gia trại, trang trại, hợp tác xã có năng lực sản xuất lớn nhưng chưa phát triển thành DN. Thêm vào đó, cơ quan soạn thảo cần đặt vấn đề khởi nghiệp trong nông nghiệp để nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp.
Về một số quy định về hỗ trợ vốn của dự thảo Nghị định, Phó Thủ tướng nêu quan điểm: “Nhà nước bỏ ra ít thôi, hoặc không bỏ thêm ra mà chỉ có thể là bớt thu từ thuế, hỗ trợ tín dụng, đất đai”.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu cơ quan soạn thảo hoàn thiện lại dự thảo Nghị định, lưu ý việc cập nhật các nội dung của Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (dự kiến được Quốc hội thảo luận, thông qua tại Kỳ họp thứ 3) và các Nghị quyết của Hội nghị Trung ương 5 về thể chế kinh tế thị trường. Trong đó, coi trọng các nội dung về tạo thuận lợi thương mại, mở rộng đối tượng điều chỉnh, quy định công bố công khai quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp, các chính sách liên quan tới phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ…
