Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, ngành GD&ĐT tỉnh Thanh Hóa đã có những bước tiến quan trọng, đóng góp thiết thực vào sự phát triển chung của địa phương. Chia sẻ tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025-2030, ông Tạ Hồng Lựu - Quyền Giám đốc Sở GD&ĐT, khẳng định: “Đổi mới toàn diện giáo dục, nâng cao dân trí, đào tạo nhân tài là nhiệm vụ then chốt, là động lực cho sự phát triển nhanh và bền vững của tỉnh trong giai đoạn tới”.
Nâng cao chất lượng giáo dục đại trà và mũi nhọn
Theo ông Tạ Hồng Lựu, trong 5 năm qua, ngành GD&ĐT Thanh Hóa đã chủ động, linh hoạt trong tham mưu, triển khai nhiều cơ chế, chính sách phù hợp để đáp ứng yêu cầu đổi mới. Một trong những dấu ấn rõ nét là công tác sắp xếp mạng lưới trường lớp theo hướng tinh gọn, hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tiễn. Việc giảm 59 cơ sở giáo dục và 368 điểm trường đã giúp tiết kiệm nguồn lực đầu tư, nâng cao chất lượng dạy học và thuận lợi trong triển khai Chương trình GDPT 2018.
Cùng với đó, công tác đầu tư cơ sở vật chất trường học được ưu tiên đẩy mạnh. Tỷ lệ phòng học kiên cố đạt gần 91%, vượt kế hoạch đề ra. Giai đoạn 2020 - 2025, toàn ngành huy động hơn 6.800 tỷ đồng đầu tư cho trường lớp. Tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia đạt 86,9%; hơn 70% trường học có ít nhất một phòng học được trang bị thiết bị hiện đại. Các trường mầm non và tiểu học ở miền núi tăng cường tổ chức bán trú, giúp học sinh có điều kiện học tập, sinh hoạt tốt hơn.
Chất lượng giáo dục phổ thông đại trà có bước tiến rõ rệt. Từ vị trí 44 toàn quốc vào năm 2020, đến năm 2025 Thanh Hóa đã vươn lên đứng thứ 11 trong kỳ thi tốt nghiệp THPT. Giáo dục mũi nhọn tiếp tục khẳng định vị thế trong nhóm đầu cả nước, với thành tích nổi bật tại các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, Olympic khu vực và quốc tế. Trong 5 năm, Thanh Hóa có nhiều học sinh giành huy chương tại các kỳ thi Olympic Vật lý, Toán học quốc tế, khẳng định nỗ lực bền bỉ trong công tác phát hiện và bồi dưỡng học sinh năng khiếu. Từ năm 2021 đến 2025, học sinh Thanh Hóa liên tục giành thành tích cao tại các kỳ Olympic quốc tế và khu vực, với tổng cộng 5 Huy chương Bạc, 3 Huy chương Đồng ở các môn Toán và Vật lý. Riêng năm 2024, một học sinh được chọn vào đội tuyển quốc gia dự Olympic Vật lý quốc tế tại Iran và đoạt Huy chương Bạc.
Tuy nhiên, ông Lựu cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại cần khắc phục. Tỷ lệ học sinh học 2 buổi/ngày còn hạn chế; nhiều trường THPT chưa được đầu tư đồng bộ; đội ngũ giáo viên thiếu về số lượng và bất cập về cơ cấu. Việc triển khai Chương trình GDPT mới gặp khó khăn do thiếu giáo viên các môn học đặc thù. Năng lực công nghệ thông tin, ngoại ngữ của một bộ phận giáo viên còn yếu. Trong khi đó, mô hình trường học thông minh mới dừng lại ở mức thí điểm lớp học, chưa được tổ chức bài bản trên quy mô toàn tỉnh.
Các nguyên nhân được nhìn nhận cả ở yếu tố khách quan và chủ quan. Đặc biệt, ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, áp lực tinh giản biên chế, cũng như việc chưa có lộ trình bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo yêu cầu chương trình mới đã ảnh hưởng không nhỏ đến tiến trình đổi mới giáo dục. Ngoài ra, ở một số địa phương, sự quan tâm dành cho các trường THPT còn hạn chế; công tác phối hợp giữa các sở, ngành trong tổ chức thực hiện các chính sách giáo dục đôi lúc còn thiếu đồng bộ, chưa quyết liệt.
Xây dựng nền giáo dục số, kiến tạo nhân tài cho tương lai
Từ thực tiễn trong giai đoạn vừa qua, ngành GD&ĐT Thanh Hóa xác định rõ định hướng trong thời gian tới, đó là: tiếp tục đổi mới toàn diện, lấy chất lượng giáo dục là trọng tâm, gắn kết chặt chẽ giữa giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Trước hết, công tác quản lý giáo dục sẽ tiếp tục được đổi mới theo hướng chuyển từ quản lý hành chính sang kiến tạo phát triển. Việc đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền, tăng tính tự chủ và trách nhiệm của các cơ sở giáo dục là yêu cầu bắt buộc. Đồng thời, toàn ngành sẽ ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong quản trị nhà trường, thúc đẩy chuyển đổi số ở tất cả các cấp học.
Một nội dung quan trọng là phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Theo ông Tạ Hồng Lựu, ngành sẽ rà soát, hoàn thiện cơ cấu đội ngũ, bảo đảm đủ số lượng và chất lượng theo quy định. Công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên sẽ được tăng cường theo hướng thực chất, chú trọng năng lực sư phạm, phẩm chất đạo đức và khả năng thích ứng công nghệ. Chính sách thu hút học sinh giỏi vào ngành sư phạm cần được tiếp tục thực hiện đồng bộ, có hiệu quả. Ngoài ra, việc xây dựng nhà công vụ, cải thiện điều kiện làm việc cho giáo viên vùng khó khăn cũng là giải pháp thiết thực giúp giữ chân nhân lực chất lượng.
Về cơ sở vật chất, ngành GD&ĐT Thanh Hóa sẽ tập trung nguồn lực để xây dựng trường lớp kiên cố, hiện đại, đáp ứng yêu cầu dạy học theo hướng mở, linh hoạt. Không gian học tập sẽ được phát triển theo mô hình STEM/STEAM, chú trọng hoạt động trải nghiệm và rèn luyện kỹ năng thực hành. Tỉnh cũng sẽ hoàn thiện mạng lưới trường phổ thông nội trú, ưu tiên đầu tư cho vùng sâu, vùng xa, đồng thời phát triển cụm lớp cho cấp học mầm non nhằm đảm bảo điều kiện tổ chức học 2 buổi/ngày.
Chuyển đổi số trong giáo dục sẽ tiếp tục là một trụ cột quan trọng. Việc triển khai các nền tảng số, sách giáo khoa điện tử, công cụ giảng dạy số sẽ giúp hiện đại hóa phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá. Ngành sẽ đẩy mạnh mô hình trường học thông minh, lớp học thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong dạy học, đồng thời nâng cao năng lực số cho giáo viên, học sinh thông qua đào tạo và liên kết với doanh nghiệp, các cơ sở giáo dục đại học.
Về nội dung giáo dục, tỉnh Thanh Hóa chú trọng phát triển toàn diện cho học sinh cả về trí tuệ, đạo đức, kỹ năng, thể chất và thẩm mỹ. Hoạt động giáo dục hướng nghiệp, kỹ năng mềm sẽ được tích hợp sâu rộng. Các trường chuyên sẽ được đầu tư trở thành trung tâm bồi dưỡng nhân tài, mở rộng các lớp chuyên STEM/STEAM. Đặc biệt, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường sẽ được triển khai thận trọng, có lộ trình phù hợp với điều kiện từng địa phương.
Song song với giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp sẽ được tái cấu trúc theo hướng tinh gọn, hiệu quả và gắn kết với nhu cầu thị trường lao động. Các ngành nghề kỹ thuật, công nghệ, dịch vụ chất lượng cao sẽ là ưu tiên hàng đầu. Mô hình liên kết "Nhà nước, Nhà trường, Doanh nghiệp" sẽ được phát triển sâu rộng, tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên vừa học lý thuyết, vừa thực hành tại doanh nghiệp. Ngoài ra, ngành sẽ chủ động thu hút giảng viên chất lượng cao trong và ngoài nước, cập nhật chương trình đào tạo, đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục nghề nghiệp.
Kết thúc bài tham luận, ông Tạ Hồng Lựu nhấn mạnh: “Những kết quả đạt được là minh chứng cho sự đồng lòng, quyết tâm và đổi mới sáng tạo của toàn ngành giáo dục tỉnh. Nhưng để tạo ra bước đột phá mạnh mẽ hơn nữa, cần tiếp tục hành động quyết liệt, đồng bộ, có tầm nhìn chiến lược, sự chung sức của toàn hệ thống chính trị, mỗi nhà trường, mỗi nhà giáo và toàn xã hội”.
Trong giai đoạn 2025 - 2030, ngành GD&ĐT tỉnh Thanh Hóa đặt mục tiêu không chỉ duy trì vị trí vững chắc trong nhóm dẫn đầu toàn quốc về giáo dục mũi nhọn, mà còn phát triển đồng đều về chất lượng giáo dục đại trà, tạo nền tảng vững chắc cho nguồn nhân lực có chất lượng cao. Với tầm nhìn chiến lược, hành động cụ thể và tinh thần đổi mới không ngừng, giáo dục Thanh Hóa hứa hẹn sẽ tiếp tục là điểm tựa cho sự phát triển nhanh, bền vững, trở thành trung tâm GD&ĐTcủa khu vực Bắc Trung Bộ và cả nước.
