Bồi dưỡng tiếng dân tộc cho lực lượng Công an xã
Thực hiện Quyết định của Cục Đào tạo – Bộ Công an ngày 26/6/2025, về việc mở lớp bồi dưỡng tiếng dân tộc Mông, Thái, Mường năm 2025; đồng thời triển khai Kế hoạch của Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa, ngày 5/9/2025, tại Hội trường Công an xã Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa, lớp bồi dưỡng tiếng dân tộc Thái năm 2025 đã chính thức khai giảng, với sự tham gia của 50 học viên là cán bộ, chiến sĩ công tác tại các xã vùng sâu, vùng xa, biên giới. Cô giáo Hà Thị Khuyên - giáo viên Ngữ văn, Trường THPT Quan Sơn (Thanh Hóa) và thầy Hà Văn Trang - giảng viên trường Cao đẳng Sơn La trực tiếp đứng lớp.
Các học viên đến từ nhiều địa phương thuộc các huyện miền núi phía Tây tỉnh Thanh Hóa như: Pù Luông, Cổ Lũng, Văn Nho, Yên Khương, Xuân Chinh, Bát Mọt, Vạn Xuân, Tân Thành… Đây đều là những khu vực có đông đồng bào dân tộc Thái sinh sống - nơi mà tiếng nói, chữ viết người Thái giữ vai trò vô cùng quan trọng trong giao tiếp hàng ngày cũng như trong đời sống văn hóa - xã hội cộng đồng.
Khóa học được tổ chức nhằm nâng cao khả năng sử dụng tiếng Thái cho cán bộ chiến sĩ làm nhiệm vụ tại địa bàn dân tộc thiểu số, giúp tăng cường hiệu quả công tác dân vận, tuyên truyền pháp luật, giải quyết thủ tục hành chính và đảm bảo an ninh trật tự tại cơ sở. Đặc biệt, lớp học có sự phối hợp giảng dạy của Trường Cao đẳng Sơn La, là đơn vị có bề dày kinh nghiệm trong đào tạo tiếng dân tộc thiểu số.
Điểm nhấn giàu cảm xúc và sâu sắc của lớp học là sự có mặt của cô giáo người Thái, là một nhà giáo ở vùng biên xứ Thanh, người đã có hàng chục năm gắn bó với sự nghiệp giáo dục và bảo tồn văn hóa dân tộc, cô Hà Thị Khuyên không chỉ mang trong mình tri thức bản địa, cô còn là người “gieo chữ”, “truyền hồn dân tộc” qua từng con chữ, câu hát, điệu xòe và những giờ học giản dị mà đầy cuốn hút.
“Tiếng Thái không chỉ là phương tiện giao tiếp, mà còn là nơi lưu giữ tâm hồn của cả một cộng đồng. Tôi dạy tiếng Thái không chỉ để mọi người hiểu, mà để họ yêu tiếng nói, yêu con người và văn hóa nơi đây”, cô giáo Hà Thị Khuyên chia sẻ.
Người Thái là một trong những dân tộc thiểu số đông tại Việt Nam, với hơn 1,82 triệu người (theo Tổng điều tra dân số năm 2019), xếp thứ ba sau người Kinh và người Tày. Đồng bào Thái sinh sống tập trung ở nhiều tỉnh miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ, trong đó có Thanh Hóa, là nơi được xem là trung tâm văn hóa Thái khu vực Tây Bắc - Bắc Trung Bộ.
Dân tộc Thái không chỉ nổi tiếng với những điệu xòe quyến rũ đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, mà còn với hệ thống văn hóa phong phú: từ kiến trúc nhà sàn, tập quán canh tác, ẩm thực, trang phục cho đến kho tàng văn học dân gian đặc sắc. Đặc biệt, người Thái có ngôn ngữ và chữ viết riêng, một thành tựu văn minh hiếm hoi mà chỉ rất ít dân tộc thiểu số tại Việt Nam có được.
Tuy nhiên, trước sức ép của đời sống hiện đại, quá trình đô thị hóa, hội nhập quốc tế và sự phát triển của công nghệ thông tin, tiếng nói và chữ viết Thái đang đứng trước nguy cơ mai một. Không gian văn hóa bị thu hẹp, sự du nhập mạnh mẽ của các yếu tố ngoại lai khiến nhiều bạn trẻ người Thái dần xa rời tiếng mẹ đẻ. Họ ít sử dụng tiếng Thái trong đời sống hàng ngày, thậm chí không còn khả năng đọc, viết chữ Thái cổ.
Nguy cơ đó càng trở nên đáng lo ngại hơn trong bối cảnh vùng miền núi, nơi giao thoa nhiều tộc người sinh sống đan xen. Tiếng Thái, dù từng là ngôn ngữ giao tiếp phổ biến giữa các dân tộc anh em ở phía Tây Thanh Hóa, cũng đang dần bị “pha tạp” và lấn át bởi các ngôn ngữ khác.
Trong bối cảnh đó, việc tổ chức các lớp đào tạo và bồi dưỡng tiếng Thái không chỉ là hành động mang tính nghiệp vụ mà còn là giải pháp nhân văn nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc. Đặc biệt, khi những lớp học ấy được tổ chức cho chính cán bộ, chiến sĩ – những người ngày ngày gắn bó mật thiết với đồng bào, thì hiệu quả lại càng nhân lên.
Tại Thanh Hóa, tiếng Thái không chỉ là tiếng mẹ đẻ của một bộ phận đông đảo dân cư, mà còn là ngôn ngữ chung trong sinh hoạt cộng đồng ở nhiều bản làng, được nhiều dân tộc khác sử dụng như phương tiện giao tiếp chính. Bởi vậy, việc cán bộ, công chức, chiến sĩ nắm vững tiếng Thái cũng là cách để họ hiểu hơn, gần dân hơn, từ đó nâng cao hiệu quả công việc, đặc biệt trong công tác dân vận, an ninh trật tự và xây dựng phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”.
Từ lớp học đến hành trình gắn bó với dân bản
Lớp bồi dưỡng tiếng Thái năm 2025 cho lực lượng Công an xã tại xã Bá Thước là một trong những hoạt động cụ thể hóa các chính sách của Đảng và Nhà nước đối với công tác cán bộ vùng dân tộc thiểu số. Thực tế cho thấy, nhiều cán bộ, công chức, viên chức khi được phân công công tác tại miền núi thường gặp khó khăn trong giao tiếp và hòa nhập do không biết tiếng dân tộc. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả công việc cũng như sự gắn bó lâu dài với địa bàn.
Theo đại diện Phòng PX01, Công an tỉnh Thanh Hóa, lớp học lần này không chỉ trang bị kiến thức ngôn ngữ mà còn giúp học viên hiểu thêm về văn hóa, phong tục, tập quán của đồng bào Thái. Qua đó, họ có thể ứng xử linh hoạt hơn, phù hợp hơn trong quá trình làm việc với người dân, nhất là trong các tình huống giải quyết mâu thuẫn, tuyên truyền pháp luật hay tổ chức các hoạt động phong trào.
Việc bảo tồn tiếng Thái không thể chỉ đặt lên vai cộng đồng người Thái mà cần sự vào cuộc của toàn xã hội và từ nhà trường, chính quyền đến các lực lượng chức năng. Trong đó, đội ngũ cán bộ trẻ, nhất là công an cơ sở, nếu được đào tạo bài bản về ngôn ngữ và văn hóa dân tộc, sẽ trở thành cầu nối vững chắc giữa chính quyền và nhân dân.
Lớp học tuy diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng đã để lại dấu ấn lâu dài trong hành trình xây dựng đội ngũ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”, “hiểu dân, gần dân, vì dân”, đặc biệt tại các xã vùng cao biên giới còn nhiều khó khăn.
Và cũng từ lớp học ấy, hình ảnh cô giáo Hà Thị Khuyên – người thầm lặng “giữ lửa” văn hóa dân tộc nơi rẻo cao thêm một lần được tỏa sáng, như biểu tượng đẹp của lòng yêu nghề, yêu văn hóa cội nguồn và niềm tin rằng: dù thời gian có đổi thay, tiếng Thái, là tiếng nói của lòng người vùng biên, sẽ luôn được gìn giữ và ngân vang qua từng thế hệ.
