Thầy – trò gặp gỡ trong nghệ thuật
Gợi lại ký ức những năm tháng ngồi trên ghế nhà trường của các họa sĩ vốn là sinh viên trường Đại học Nghệ thuật Huế: Đoàn Tuyên, Trọng Đạt, Hà Văn Chúc và Nguyễn Thị Ngọc Ánh dưới sự dẫn dắt của người thầy - họa sĩ Ngô Đăng Hiệp.
“Gặp gỡ mùa Thu” (diễn ra từ ngày 20 - 26/9, tại Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM) không chỉ là một trưng bày chung hiếm có giữa thầy và trò, mà còn được tổ chức nhằm trích một phần doanh thu chia sẻ với đồng bào miền Bắc vừa bị ảnh hưởng bởi bão lụt.
PGS.TS Phan Thanh Bình - nguyên Hiệu trưởng trường Đại học Nghệ thuật Huế nhận định: “Gặp gỡ mùa Thu” là triển lãm nhóm 5 họa sĩ thuộc hai thế hệ, nhưng không làm công chúng quá chú ý về khoảng cách tuổi nghề.
Tranh của họ rất khác nhau ở sắc màu với những mỹ cảm riêng, không khó để nhận diện. Hơn nữa, mỗi người một hướng đi, mỗi âm sắc, bút pháp… cho thấy những tìm kiếm sáng tạo không theo lối mòn”.
Tranh của Ngô Đăng Hiệp sau bao năm tháng đã định hình theo phong cách trong trẻo, nền nã, tận tâm. Tranh của Đoàn Tuyên, Trọng Đạt, Hà Văn Chúc, Nguyễn Thị Ngọc Ánh vừa gần nhau ở tư duy khám phá, mạnh bạo có phần quyết liệt, vừa có sự rụt rè, ẩn mình trong mỗi nét mảng hình sắc đang trên đường tìm kiếm và khẳng định.
Theo nhà nghiên cứu mỹ thuật Ngô Kim Khôi – giám tuyển triển lãm, ngôn ngữ hội họa của Ngô Đăng Hiệp rực rỡ, lóng lánh, là sự lên ngôi của màu nóng. Tác phẩm của ông khiến người xem rạo rực, như bản đồng ca hạnh phúc trước “Bến xuân” tràn ngập cỏ hoa, đưa công chúng đến những giấc mơ bình yên của mùa Thu mơ màng trong ánh vàng óng ả.
Tác phẩm của Ngọc Ánh khiến người xem nhận ra nét nữ tính bởi sự nhẹ nhàng, thoáng chút yểu điệu, ngay cả điểm nhấn cũng vương nét đài trang. Trong “Giấc ngủ trưa” có màu xanh ngọc lưng chừng giữa lam và lục, mang đến hiệu ứng êm đềm của một khung trời bình yên.
Người xem tranh cũng dễ thấy màu xanh ngọc như nhung ấy trong “Bên kia ô cửa” hoặc “Heo may”, như thể nữ họa sĩ muốn nói về ước mơ trong hạnh phúc nhỏ bé nhưng đẹp lạ thường.
Đức tính làm mẹ cũng thể hiện rõ trong tác phẩm “Gia đình tôi”, mà sắc tím nồng như chất chứa khao khát hạnh phúc cho con, cho tất cả những người con trong thế giới. Để rồi đâu đây còn thấy ẩn dụ, trong bất cứ thế giới nào và trong hoàn cảnh nào, tình mẹ cũng tràn đầy sự hi sinh, yêu thương và bao dung.
“Trước đây tôi luôn tự nói với mình, sau này khi về già, khi có nhiều thời gian cho riêng mình, tôi sẽ vẽ. Nhưng những người bạn luôn động viên, nếu yêu thích hãy bắt đầu từ bây giờ, đừng chờ đợi! Khi bắt tay vào vẽ, tôi cứ để cảm xúc dẫn đường, từ khi phác thảo đến khi kết thúc. Tôi không quá trau chuốt mà tập trung vào cảm xúc và lấy nó làm yếu tố chính”.
Tranh là tâm hồn họa sĩ
Kỷ niệm chập chùng đan xen trong bầu trời của họa sĩ Trọng Đạt là những bóng dáng tưởng chừng xa, nay ùa về trên tranh. Tác phẩm “Gặp gỡ mùa Thu” của anh được lấy làm tên gọi của triển lãm, diễn tả cảm xúc trên gương mặt thầy - trò ngày xưa thân ái, là một khung trời kỷ niệm và tình cảm thắm thiết học đường.
Họa sĩ Trọng Đạt chia sẻ rằng: “Không có con đường khai hoang nào bằng phẳng. Tôi rất thích một câu nói mới đọc được - nếu bạn làm một việc bạn thích, không cần người khác thúc ép, mà vẫn làm bằng lòng đam mê, nhưng tầm nhìn sẽ đưa bạn đi đến cuối con đường đã chọn. Tôi luôn đặt cảm xúc lên cao nhất, vì vậy tôi vẽ rất nhanh”.
Phong cảnh trong tranh Trọng Đạt là những nơi chốn đi qua, vô tình để lại dấu ấn trong tâm tưởng: “Thảo cầm viên” một lần dạo bước, “Dưới ánh trăng” trong chuyến viễn du, hay gió hiu hiu thổi “Trước nhà”, làm xào xạc hàng dừa trong nắng, và đâu đó rộn ràng tiếng nhạc của những điệu múa hân hoan trong một “Festival Hạ Long”.
Trong sự êm đềm tĩnh lặng, tranh của Hà Văn Chúc giản dị mà thấm thía, diễn tả nhẹ nhàng về những miền đất đã gieo duyên gặp gỡ. Nơi ấy là “Phong cảnh Đơn Dương” trùng điệp thông reo, trong tiếng thác đổ còn thấp thoáng dáng kiều nữ tắm trong “Đêm trăng”. Miền đất ấy trên các triền đồi, ánh “Trăng chiều” bẽn lẽn chiếu vàng những đóa dã quỳ nép mình bịn rịn, như người em gái quấn quýt bước chân lữ khách.
Họa sĩ Hà Văn Chúc bộc bạch rằng, không quá khó để vẽ nhưng lại không mấy khi hài lòng về tác phẩm của mình. Anh vẽ để thỏa mãn sở thích nhưng lại khá “dị ứng” khi ai đó gọi mình là họa sĩ. Tuy nhiên anh thành thật, ngoài gia đình và rất ít bạn bè thì việc được vẽ làm bản thân thấy hạnh phúc.
Thế giới hội họa của Đoàn Tuyên lại tươi sáng, trong veo như bầu trời. Đó là góc phố vắng, ngõ xưa, hàng cây, con đường. Dù là cảnh quê bình dị có người em gái ngồi làm việc trước nhà, cũng tỏa ra hương vị hạnh phúc bên ao nhỏ lóng lánh. Trong tranh của Đoàn Tuyên, người xem không tìm thấy nỗi buồn tuy có lúc man mác tĩnh lặng.
Với Đoàn Tuyên, được vẽ là một khát khao nhưng bởi những lo toan cuộc sống đã cuốn anh đi, chưa cho phép bản thân được tắm mình trong giấc mơ với nghệ thuật. Vì thế, mỗi khi có dịp được dứt mình ra để vẽ, anh thấy như được tìm về thế giới riêng. “Tôi sẽ vẽ đến khi mình còn thấy yêu thích, đam mê. Bởi vậy việc là họa sĩ nghiệp dư hoặc trở thành chuyên nghiệp cũng không phải điều quá quan trọng”, họa sĩ Đoàn Tuyên chia sẻ.
“Tranh chính là người, khi xem tranh cần chú ý đến tinh thần của tác phẩm vì đó là tâm hồn tác giả. Tôi vẽ tranh rất chậm, từ một đến vài tháng mới xong một bức. Nhưng cũng có khi vài năm sau, tôi vẫn tiếp tục sửa nếu phát hiện ra yếu tố nào đó chưa vừa lòng. Với tôi, con đường của hoạ sĩ là con đường hạnh phúc. Hoạ sĩ như người hướng đạo, đưa mọi người đi đến những bến bờ an vui”, họa sĩ Ngô Đăng Hiệp – giảng viên Trường Đại học Nghệ thuật Huế.
