Tết Hàn Thực hay còn gọi là Tết bánh trôi - bánh chay là một trong những ngày lễ truyền thống của Việt Nam. Trong ngày này, những người xa quê sẽ trở về đoàn tụ với người nhà, cùng đi tảo mộ người đã khuất và sum họp bên bữa cơm gia đình.
Nguồn gốc Tết Hàn thực
Tết Hàn thực là ngày Tết truyền thống lâu đời của người Việt nhưng không phải ai cũng biết nguồn gốc của ngày này. Theo quan niệm xưa, Tết Hàn thực bắt nguồn từ Trung Quốc những năm trước công nguyên.
Cụ thể, vào đời Xuân Thu, vua Tấn Văn Công nước Tấn gặp loạn phải bỏ nước lưu vong. Một hôm, trên đường lánh nạn, do lương thực hết nên Giới Tử Thôi -hiền sĩ đi theo phò vua đã lén cắt một miếng thịt đùi mình nấu lên dâng vua. Vua ăn xong hỏi ra mới biết, đem lòng cảm kích vô cùng.
Giới Tử Thôi theo phò Tấn Văn Công trong 19 năm, cùng nhau nếm trải nhiều gian truân nguy hiểm. Về sau, Tấn Văn Công giành lại được ngôi báu trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công giúp mình trải qua những năm tháng khó khăn nhưng ông lại quên mất công lao của Giới Tử Thôi.
Tuy nhiên, Giới Tử Thôi không hề oán giận, nghĩ mình theo phò vua là chuyện nên làm, vì thế đưa mẹ về núi Điền Sơn ở ẩn. Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm nhưng Giới Tử Thôi không chịu rời Điền Sơn ra lĩnh thưởng.
Ngay cả khi Tấn Văn Công ra lệnh đốt rừng để thúc ép Giới Tử Thôi phải ra, ông vẫn nhất định không chịu tuân mệnh, cuối cùng cả hai mẹ con ông đều chết cháy.
Vua thương xót, lập miếu thờ và hạ lệnh trong dân gian phải kiêng đốt lửa 3 ngày, chỉ ăn đồ nguội đã nấu sẵn để tưởng niệm (khoảng từ 3/3 - 5/3 âm lịch hàng năm).
Ý nghĩa của Tết Hàn thực
Ngày Tết Hàn thực của Việt Nam chỉ vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch không liên quan tới việc tưởng nhớ Giới Tử Khôi mà hướng tới ý nghĩa tưởng nhớ tổ tiên cội nguồn.
Vào ngày Tết Hàn thực Việt Nam, các gia đình vẫn nổi lửa bình thường ăn đồ nóng, chỉ cúng đồ chay với 2 món bánh truyền thống là bánh trôi và bánh chay Tết Hàn thực không cúng đồ mặn.
Ở nhiều nơi, dân ta cũng làm bánh trôi bánh chay cúng thần hoàng. Những món ăn được nấu trong dịp này làm ra đều được cúng gia tiên với ý nghĩa con cháu một lòng hướng về tổ tiên, nguồn cội.
Đặc biệt, trong dịp này người đi xa quê sẽ đoàn tụ cùng gia đình, cùng đi tảo mộ người đã khuất và sum họp bên bữa cơm gia đình.
