Tập huấn phòng chống ma túy học đường: Lá chắn thép bảo vệ tương lai

Ma túy thế hệ mới và hồi chuông cảnh báo

Trong bối cảnh xã hội phát triển và hội nhập, tội phạm ma túy ngày càng tinh vi với những mánh khóe khó lường. Đặc biệt, sự xuất hiện và biến tướng của các loại ma túy thế hệ mới đã trở thành mối đe dọa trực tiếp, rình rập môi trường học đường – nơi đáng lẽ phải là an toàn nhất cho sự phát triển của học sinh, sinh viên (HSSV).

Những loại ma túy này không chỉ có hình dáng, màu sắc bắt mắt được ngụy trang dưới dạng thực phẩm, đồ uống thông thường mà còn đánh vào tâm lý tò mò, thích khám phá và muốn thể hiện bản thân của tuổi trẻ.

Trước thực trạng đáng báo động này, việc tổ chức các chương trình tập huấn, tuyên truyền về phòng chống ma túy học đường là vô cùng cần thiết, mang tính sống còn đối với thế hệ tương lai. Điều này đòi hỏi sự chủ động, thường xuyên từ các cơ sở giáo dục và sự chung tay của toàn xã hội.

Nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của công tác này, Báo Giáo dục và Thời đại – Cơ quan ngôn luận của Bộ GD&ĐT đã phối hợp với các cơ quan chức năng và cơ sở giáo dục tổ chức nhiều chương trình ngoại khóa, tập huấn chuyên sâu, nhằm trang bị kiến thức và kỹ năng tự vệ cho HSSV về những tác hại, hệ lụy của tệ nạn ma túy.

Nhận diện những tác hại từ ma túy

Sáng 28/10/2024, Báo Giáo dục và Thời đại đã phối hợp với Trường THPT Phan Đình Phùng (Ba Đình, Hà Nội) tổ chức thành công chương trình ngoại khóa với chủ đề: "Phòng chống ma túy học đường - kỹ năng nhận biết, phòng tránh các loại ma túy thế hệ mới xâm nhập học đường".

Sự kiện đã quy tụ đông đảo đại biểu và chuyên gia, bao gồm Nhà báo Triệu Ngọc Lâm - Tổng Biên tập Báo Giáo dục và Thời đại; Thiếu tá Nguyễn Văn Hoàn và Đại úy Hoàng Văn Đại thuộc Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy – Công an tỉnh Quảng Ninh. Sự tham gia của lực lượng Công an chuyên trách đã khẳng định tính chuyên môn, nghiêm túc và cấp bách của vấn

Với vai trò báo cáo viên, Thiếu tá Nguyễn Văn Hoàn đã cung cấp những kiến thức vô cùng quý giá về các loại ma túy tổng hợp phổ biến như Ma túy đá, Ketamine, Thuốc lắc (thường được gọi tắt là Đá, Ke, Kẹo).

Ma túy đá có dạng tinh thể màu trắng, dễ nhầm lẫn với đường phèn, hạt mì chính. Tác hại là gây ảo giác, dẫn đến hành vi tự hại. Ketamine cũng là dạng tinh thể màu trắng tương tự đường ăn. Thuốc lắc được ngụy trang dưới dạng viên thuốc tân dược nhiều màu sắc, hình thù. Cả ba loại đều gây kích thích thần kinh, ảo giác mạnh và rối loạn hành vi do hưng phấn quá đà.

Đặc biệt, diễn giả đã nhấn mạnh về những chiêu trò tinh vi của tội phạm ma túy khi pha trộn chất cấm vào các sản phẩm quen thuộc như nước vui (dạng nước dâu, xoài, nho...), trà sữa, đông trùng hạ thảo, cà phê, hay các loại bánh kẹo như bánh lười, kẹo mút cần sa, bánh socola cần sa, ma túy cỏ Mỹ, ma túy tem giấy.

Bằng việc mô phỏng các vật phẩm này, buổi ngoại khóa đã giúp hơn 1.000 học sinh trực tiếp hình dung được hiểm họa rình rập xung quanh mình. Các em còn được cảnh báo về những chất kích thích gây nghiện chưa phải ma túy nhưng độc hại không kém và thường bị lợi dụng để trộn chất cấm như thuốc lá điện tử, bóng cười, shisha.

Thiếu tá Nguyễn Văn Hoàn đã chỉ ra những dấu hiệu thay đổi rõ rệt ở HSSV khi sử dụng ma túy như: Cất giấu ma túy, vỏ bao, hộp lọ, điếu thuốc lạ trong người hoặc đồ dùng cá nhân; học lực giảm sút, thiếu ngủ, mất tập trung; tính tình thay đổi, hay cáu gắt, tâm lý bồn chồn, lo lắng; nhu cầu tiêu tiền lớn, thường xuyên vay mượn bạn bè; hay tụ tập bạn bè chơi bời, tham gia hội nhóm kín có sử dụng ma túy.

Từ thực trạng và nguyên nhân (sự buông lỏng quản lý từ gia đình, thiếu sân chơi lành mạnh, tâm lý lứa tuổi), báo cáo viên đã gửi gắm thông điệp mạnh mẽ: “Tuổi trẻ sống cần có đam mê, không được u mê và sa đà vào ma túy vì nó sẽ hủy hoại cuộc đời của các em trong gang tấc. Tuyệt đối không dùng thử ma túy dù chỉ một lần và không tiếp tay cho tội phạm ma túy”.

Cô Nguyễn Thị Bích Loan – Phó Hiệu trưởng Trường THPT Phan Đình Phùng khẳng định, buổi tuyên truyền đã giúp cán bộ, giáo viên và học sinh nâng cao kiến thức, chuyển biến nhận thức để luôn “nói không với ma túy”, góp phần xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện.

Trước đó vào ngày 14/12/2023, Báo Giáo dục và Thời đại cũng đã phối hợp với Trường THCS Chu Văn An (Tây Hồ, Hà Nội) tổ chức chương trình tập huấn tương tự.

Tại đây, Thiếu tá Nguyễn Văn Hoàn – Đội phó Đội Chuyên đề thuộc Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Công an TP Hà Nội) tiếp tục hướng dẫn cụ thể cách nhận biết ma túy "núp bóng" thực phẩm chức năng, "trà sữa", "nước xoài", cà phê vui, bùa lưỡi, bóng cười, cỏ Mỹ và thuốc lá điện tử.

Nhà báo Triệu Ngọc Lâm – Tổng Biên tập Báo Giáo dục và Thời đại từng chứng kiến nhiều vụ việc đau lòng - đã đề xuất nhiều giải pháp mang tính sáng tạo và giáo dục cao: Tổ chức cuộc thi viết tìm hiểu, nhận diện về tác hại của ma túy thế hệ mới; phát động phong trào viết thư cho bạn, khuyên bạn, kể về tác hại của ma túy; gợi ý thành lập Câu lạc bộ chiến sĩ nhỏ về phòng chống ma túy với nhiệm vụ nắm bắt tình hình các bạn trong lớp; lồng ghép kiến thức phòng chống ma túy vào các phong trào như hoạt động làm báo tường.

Nhà báo Triệu Ngọc Lâm - Tổng Biên tập Báo Giáo dục và Thời đại nhấn mạnh: “Tôi tin tưởng với sự linh hoạt và thấu hiểu tâm lý học sinh của các thầy cô, chúng ta sẽ đạt được mục đích lớn nhất là môi trường lành mạnh trong học đường. Đây là ước mơ của tôi, của thầy cô và của toàn xã hội”.

Cô giáo Vũ Hạnh Nguyên – Hiệu trưởng Trường THCS Chu Văn An cho biết, ngành Giáo dục đánh giá rất cao vai trò của thầy cô giáo trong công tác phòng chống ma túy bởi thầy cô là người gần gũi với học sinh, định hướng các em trong độ tuổi thay đổi tâm sinh lý. Thay mặt nhà trường, cô Hạnh Nguyên cảm ơn những ý kiến đóng góp của Nhà báo Triệu Ngọc Lâm và cho biết sẽ triển khai sớm các cuộc thi và tập huấn những phương pháp phòng chống ma túy xâm nhập học đường rút ra từ buổi tập huấn.

Cần những hành động mạnh mẽ

Các chương trình ngoại khóa, tập huấn do Báo Giáo dục và Thời đại tổ chức là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy tầm quan trọng của việc phổ biến kiến thức phòng chống ma túy. Đây không chỉ là việc truyền đạt thông tin mà còn là việc rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng từ chối và bản lĩnh để HSSV có thể tự bảo vệ mình trước những cám dỗ.

Mức độ biến tướng và tốc độ thay đổi của các loại ma túy mới diễn ra chóng mặt. Nếu công tác tuyên truyền không được tổ chức thường xuyên, định kỳ và liên tục đổi mới về nội dung, HSSV sẽ không kịp cập nhật, dẫn đến tâm lý chủ quan và dễ bị đối tượng xấu lợi dụng.

Các cơ sở giáo dục từ bậc tiểu học đến đại học cần coi việc tập huấn phòng chống ma túy là một nhiệm vụ giáo dục thường xuyên, xuyên suốt cả năm học. Cần có sự tham gia của chuyên gia, công an điều tra, và các mô hình tuyên truyền trực quan, sinh động để tạo hiệu quả cao nhất.

Phòng chống ma túy học đường là trách nhiệm không của riêng ai và cần được sự tiếp sức mạnh mẽ từ các tổ chức, doanh nghiệp và sự chung tay, đồng hành của toàn xã hội.

Các Mạnh Thường Quân, doanh nghiệp, tổ chức xã hội hãy xem việc tài trợ cho các chương trình tập huấn, cung cấp tài liệu, mô hình, hoặc tổ chức sân chơi lành mạnh là một hình thức đầu tư vào tương lai bền vững của đất nước. Nguồn lực tài chính, vật chất sẽ giúp các cơ sở giáo dục tổ chức chương trình quy mô, chất lượng hơn.

Gia đình là "tế bào" đầu tiên và là "lá chắn" vững chắc nhất. Cha mẹ cần tăng cường sự quan tâm, quản lý con cái, xây dựng môi trường gia đình ấm cúng, lành mạnh và trang bị cho con những kiến thức cơ bản về phòng chống ma túy. Toàn xã hội cần lên án mạnh mẽ, tố giác tội phạm ma túy và chung tay tạo ra một môi trường sống không có chất cấm. Mỗi người dân là một chiến sĩ, góp phần xây dựng xã hội lành mạnh, không có bóng dáng của tệ nạn.