Từ cây thuốc điều trị ung thư của người Mường…
Nhiều năm trước, Xạ đen đã được lương y người Mường Bùi Thị Bẻn đặt tên là cây ung thư, chuyên dùng để chữa các loại u khối. Bài thuốc cây Xạ đen sau đó được bà Bẻn tặng cho Hội Đông y tỉnh Hòa Bình.
Năm 1987, trong chuyến công tác đến Hòa Bình với mục đích sưu tầm các bài thuốc quý trong dân gian, GS. TSKH Lê Thế Trung đã tìm thấy cây Xạ đen và đưa về nghiên cứu. Sau 12 năm, GS. Trung và các cộng sự tại Học Viện Quân Y đã nghiên cứu được từ loài cây này một hoạt chất được ký hiệu là chất K10 có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Đến cuối năm 1999, đề tài được nghiệm thu, cây Xạ đen chính thức được công nhận là một trong những vị thuốc nam có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh nhân ung thư.
Nghiên cứu cũng chỉ ra, các chất chứa trong cây Xạ đen gồm các hợp chất: flavonid, saponin triterpenoid, alkaloid… Trong đó alkaloid, saponin triterpenoid có tác dụng chữa bệnh, kiềm chế sự phát triển của các tế bào ung thư.
Bàn về dược liệu này, chuyên gia Nguyễn Hoàng Tuấn cho biết: “Theo Đông y, cây Xạ đen có vị đắng chát, tính hàn, có tác dụng hữu hiệu trong điều trị mụn nhọt, tiêu viêm, giải độc, giảm tiết dịch trong xơ gan cổ chướng và ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư”.
… đến dược liệu “chế ngự” u xơ tử cung, u nang buồng trứng hiệu quả
Cây Xạ đen có tên khoa học là Ehretia asperula Zoll. & Mor., họ vòi voi (Boraginaceae). Trước đây, một số tài liệu xác định tên khoa học của cây này là Celastrus hindsii Benth, họ dây gối (Celastraceae). Ở nước ta, Xạ đen phân bố chủ yếu tại các tỉnh Hà Nam, Quảng Ninh, Ninh Bình, Hòa Bình… và thường mọc ở độ cao từ 1.000-1.500m.
Chuyên gia Nguyễn Hoàng Tuấn cho biết thêm: “Ngoài công dụng với bệnh nhân ung thư, cây Xạ đen còn được biết đến là vị thuốc quý cho những người mắc u xơ tử cung, u nang buồng trứng. Bởi tuy là những khối u lành tính nhưng hai bệnh phụ khoa trên hoàn toàn có thể chuyển thành u ác tính – ung thư nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời”.
Đặc biệt, nhiều nghiên cứu đã chứng minh cây Xạ đen có khả năng ngăn chặn sự phát triển khối u ác tính ở tử cung và buồng trứng. Đồng thời, giúp giảm kích thước và kiểm soát các khối u này hiệu quả.
Có thể kể đến công trình của các tác giả Yao- Haur Kuo và Li-ming Yang Kuo, được đăng tải trên tạp chí Phytochemistry năm 1997 đã chỉ ra hợp chất Maytenfolone A trong Xạ đen có tác dụng ngăn chặn, kìm hãm sự phát triển của tế bào ung bướu ở cổ tử cung, ruột kết và cả ở đại trực tràng.
Nhờ những tác dụng được khẳng định, hiện Xạ đen đã trở thành “dược liệu vàng” trong hỗ trợ điều trị và phòng ngừa u xơ tử cung, u nang buồng trứng. Nhiều chuyên gia khuyến cáo, các bài thuốc hoặc sản phẩm dạng viên nang được chiết xuất từ cây Xạ đen và trinh nữ hoàng cung chính là giải pháp hiệu quả và an toàn giúp chị em đối phó với hai căn bệnh này.
