Belsnickel là một nhân vật có một số điểm tương đồng với ông già Noel nhưng vẻ ngoài ghê sợ và cách tiếp cận dữ dằn, chứ không hiền hòa với trẻ em như người “đồng nghiệp”.
Dù vậy, ngày nay ông vẫn được tôn sùng bởi hậu duệ của những người Đức nhập cư ở Mỹ.
Ông già Noel lấm lem
Belsnickel không phải là một nhân vật hư cấu, mà có thật trong văn hóa dân gian Đức. Ông đã được con cháu của những người Đức nhập cư vào Hoa Kỳ tôn sùng từ lâu.
Người Đức ở bang Pennsylvania thường đưa nhân vật này vào truyền thống Giáng sinh của họ, thích thú với cách ông ta trừng phạt những đứa trẻ nghịch ngợm và khen thưởng những đứa trẻ ngoan.
Truyền thuyết về Belsnickel bắt nguồn từ vùng Palatinate ở phía Tây Nam nước Đức, nơi ông đôi khi còn được gọi là “Kriskinkle”, “Beltznickle”, “Pelsnichol” và thậm chí là “Người phụ nữ Giáng sinh” vì trang phục đôi khi rất nữ tính của ông.
Bản thân cái tên “Belsnickel” là sự kết hợp giữa từ tiếng Đức bels (lông thú) và niken (Thánh Nicholas).
Belsnickel có thể được dựa trên nhân vật văn hóa dân gian trước đó, Knecht Ruprecht, một người hầu của Thánh Nicholas, lần đầu tiên xuất hiện trong các ghi chép bằng văn bản vào thế kỷ 17 cũng như trong các tác phẩm của Anh em nhà Grimm. Jacob Grimm so sánh ông ta với một con kobold hoặc yêu tinh.
So với ông già Noel Santa Claus, người thường được miêu tả là hiền hòa, vui vẻ, lịch sự trong trang phục màu đỏ và trắng, thì diện mạo của Belsnickel hoàn toàn trái ngược.
Trong văn hóa dân gian Đức, Belsnickel có vẻ ngoài đáng sợ với khuôn mặt lấm lem, quần áo bẩn thỉu, rách rưới, còn được tô điểm thêm bằng những cành lá, thậm chí cả gạc hươu trên người. Trên tay ông luôn mang theo một cành cây mềm dùng làm roi.
Thế nhưng, nhân vật thần thoại Đức này lại đóng một vai trò tương tự, tức là xác định xem trẻ em ngoan hay hư và tặng quà trong mùa Giáng sinh. Tuy nhiên, ông thực hiện nhiệm vụ của mình theo một cách khác hẳn.
Khen thưởng và trừng phạt
 |
Belsnickel – Ông già Noel hung dữ. |
Belsnickel thường xuất hiện tại nhà trẻ em một hoặc hai tuần trước Giáng sinh.
Thay vì xuống bằng đường ống khói như ông già Noel, ông ta dùng roi đập vào cửa sổ, rồi xông vào nhà, bắt đầu tra hỏi bọn trẻ xem chúng có cư xử tốt không.
Trẻ em phải trả lời các câu hỏi của Belsnickel, đôi khi chúng còn được yêu cầu đọc thuộc lòng các đoạn Kinh thánh.
Những đứa trẻ thuyết phục được Belsnickel về sự ngoan ngoãn của mình sẽ được khen thưởng. Còn những đứa không thể trả lời câu hỏi hoặc không chứng minh hành động tốt của mình sẽ bị trừng phạt bằng cây roi trên tay ông.
Truyền thống này của Đức được những người nhập cư mang đến những nơi như New York và Pennsylvania.
Người được chọn làm Belsnickel có thể là một người lớn tuổi trong cộng đồng, sẽ đóng vai nhân vật Giáng sinh kỳ quặc này bằng cách đeo mặt nạ và mặc áo lông thú, xuất hiện vài giờ sau khi trời tối. Ông ta hoặc bà ta sẽ mang trên vai một chiếc bao tải lớn chứa đầy bánh ngọt, các loại hạt, trái cây và một chiếc roi màu hạt dẻ dài.
Những ông già Noel khác
Belsnickel là một nhân vật Giáng sinh kỳ lạ, nhưng ông không phải là người duy nhất giống ông già Noel trong văn hóa dân gian châu Âu.
Bên cạnh các biến thể của Santa Claus ở châu Âu - như Sinterklaas và St. Nicholas - cũng có một số nhân vật Giáng sinh đáng sợ hơn theo khuôn mẫu của Belsnickel.
Ở Pháp, Père Noël (ông già Noel) đồng hành với Père Fouettard, hơi giống Belsnickel ở chỗ người phủ đầy bồ hóng và mặc quần áo rách rưới. Cũng như Belsnickel, Père Fouettard nổi tiếng là hay đánh đòn những đứa trẻ nghịch ngợm, cũng như ném cho chúng những cục than.
 |
Minh họa/INT. |
Và từ quê hương Đức của Belsnickel, còn có truyền thuyết Giáng sinh đáng sợ về Krampus. Giống như Belsnickel và Père Fouettard, Krampus nổi tiếng là người hay trừng phạt những đứa trẻ nghịch ngợm. Không giống như hai nhân vật trên, nguồn gốc của Krampus là người theo đa thần giáo, có thể bắt nguồn từ các vị thần Bắc Âu.
Ngoài ra, Krampus luôn tập trung để trừng phạt những đứa trẻ nghịch ngợm. Truyền thuyết Đức kể rằng một con thú nửa dê sẽ nhét những đứa trẻ nghịch ngợm vào bao để ăn thịt hoặc kéo về hang ổ và bắt chúng phải ăn năn về tội lỗi của mình.
Như vậy, so với những “ông già Noel” kể trên, Belsnickel ở trong nhóm tốt. Tương tự như Père Fouettard, Krampus và những người khác, ông đóng một vai trò quan trọng trong truyền thống Giáng sinh bằng cách buộc trẻ em phải giữ lời hứa sẽ ngoan.
Trong mọi trường hợp, những người tổ chức lễ Giáng sinh ở khắp mọi nơi nên để ý khi kỳ nghỉ lễ sắp đến. Tiếng cào mà bạn nghe thấy trên cửa sổ có thể không phải là cành cây bên ngoài mà là Belsnickel và roi của ông ta. Dù yêu hay ghét ông, Belsnickel vẫn là một huyền thoại Giáng sinh nổi tiếng được mọi người kính trọng.
“Ông già Noel” Belsnickel rất phổ biến trong thế kỷ 19, thậm chí còn tồn tại ở nhiều nơi cho đến đầu thế kỷ 20. Truyền thống này phần lớn đã biến mất sau Thế chiến thứ Hai, nhưng nó đã trở lại trong những năm gần đây và nhân vật thú vị này vẫn được người Đức ở Pennsylvania tôn kính một cách chân thành.
