Sau nhiều thập niên tìm kiếm, một nhóm các nhà khảo cổ học Thổ Nhĩ Kỳ tin rằng họ đã phát hiện vị trí chính xác ngôi mộ của nguyên mẫu “ông già Noel”.

Vị thánh nhân từ

Nguồn cảm hứng cho nhân vật ông già Noel ra đời vào năm 270 trong một gia đình người Hy Lạp ở Tiểu Á, tại thành phố cảng Patara, thuộc Địa Trung Hải, nằm ở phía Tây Nam của Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay. Thời điểm trên, khu vực này nằm dưới sự kiểm soát của Đế chế La Mã và gia đình Nicholas là những người Cơ đốc thành tâm, giàu sang và có thế lực.

Thay vì sử dụng tài sản thừa kế cho bản thân, ông đã cho đi tất cả, hết lòng phục vụ người bệnh và người nghèo. Hoạt động từ thiện đáng trân trọng nhất của ông là bí mật tặng quà cho trẻ em thuộc những gia đình nghèo khổ.

Ông trở nên nổi tiếng vì điều này, đến nỗi trẻ em trong vùng luôn treo tất hoặc giày ra ngoài, với hy vọng Nicholas sẽ đến và nhét đầy quà vào đó (điều mà ông thường làm).

Câu chuyện đáng nhớ nhất về Thánh Nicholas được truyền tụng là việc ông giúp ba cô gái trẻ nghèo khó khỏi bị ép làm gái mại dâm, bằng cách bí mật để lại những túi vàng trong nhà họ. Nhưng vì danh tiếng tốt bụng của ông lan xa nên mọi người đều hiểu ai đã cứu các cô gái này khỏi số phận bi thảm dành cho họ.

Khi còn là một chàng trai trẻ, Nicholas được bổ nhiệm làm Giám mục của thành phố Myra. Với vai trò này, sự nhân từ của ông càng được ngưỡng mộ hơn, và sau khi ông qua đời vào ngày 6/12 năm 343, việc tặng quà cho trẻ em vào đêm trước ngày giỗ của ông đã nhanh chóng trở thành phong tục.

Sau cuộc Cải cách Công giáo, ngày tặng quà này được dời sang cuối tháng 12, tạo ra mối liên hệ với ngày sinh của chúa Kitô.

Ngôi mộ thất lạc

Thánh Nicholas, nguyên mẫu của 'Ông già Noel'.

Theo ông Osman Eravsar, Chủ tịch Ủy ban Bảo tồn Di sản Văn hóa Antalya, Thổ Nhĩ Kỳ, Thánh Nicholas được chôn cất vào năm 343 Công nguyên bên trong một chiếc quan tài nhỏ đặt phía dưới bức bích họa mô tả Chúa Jesus Christ trong nhà thờ, nơi ông từng phục vụ.

Nhà thờ Thánh Nicholas hiện tại chỉ mới được xây dựng vào năm 520 Công nguyên, nhưng vị trí của nó ở phía trên nhà thờ cũ. Do đó, thi thể của vị Thánh nhân từ được cho là yên nghỉ ở bên dưới hai tầng kiến trúc chồng lên nhau.

“Quan tài của ngài hẳn đã được đặt ở một nơi đặc biệt có mái vòm bao phủ. Ở đó, chúng tôi đã phát hiện bức bích họa mô tả cảnh Chúa Jesus đang cầm quyển Kinh thánh trên tay trái và làm dấu hiệu ban phước bằng tay phải”, Eravsar nói với hãng thông tấn DHA của Thổ Nhĩ Kỳ.

Các nhà khảo cổ đã phát hiện ra sàn và nền ban đầu của nhà thờ cũ trong các cuộc khai quật gần đây. Họ phải đào qua vài mét cát và phù sa mới tiếp cận được nó, vì kiến trúc cũ đã bị phá hủy sau một trận lụt thời Trung cổ, buộc phải xây dựng một nhà thờ mới trên cùng địa điểm.

Sàn nhà cũ trước thế kỷ thứ 6 được lát bằng cẩm thạch, một trong những tấm gạch có khắc những từ bằng tiếng Hy Lạp. Eravsar cho rằng, tấm gạch này được đặt để đánh dấu vị trí chính xác ngôi mộ của Thánh Nicholas, trong nhà thờ nơi ông phụng sự khi còn sống.

Đáng chú ý, việc xây dựng nhà thờ mang nét tương đồng về kiến trúc với Nhà thờ Mộ Thánh ở Jerusalem. Trong cả hai tòa nhà, mái vòm trên đỉnh đều bị bỏ dở, chưa hoàn thành. Điều này có thể được thực hiện để liên kết Thánh Nicholas với câu chuyện Chúa Jesus bị đóng đinh và lên trời.

Trong các lần quét hình ảnh bằng thiết bị điện tử được thực hiện vào năm 2017, một nhóm các nhà khảo cổ khác đã tìm thấy những khoảng trống giữa sàn nhà thờ cũ và nền móng của nó. Họ cho rằng, một trong những khoảng trống này từng là nơi an nghỉ của Thánh Nicholas.

Hài cốt ở đâu?

Trong hầu hết trường hợp, khi xác định vị trí mộ cổ, các nhà khảo cổ học sẽ tìm cách khai quật để nghiên cứu hài cốt và đồ tùy táng. Thật không may, điều này không thể xảy ra với Thánh Nicholas.

Các nhà khảo cổ đã phải sử dụng các kỹ năng suy luận của họ: Vào năm 1087, một nhóm thương nhân quyền lực từ thành phố Bari của Italy đã lên kế hoạch đánh cắp hài cốt của Thánh Nicholas khỏi nơi an nghỉ trong nhà thờ mang tên ông ở Thổ Nhĩ Kỳ. Theo một văn bản lịch sử được dịch bởi một học giả thời Trung cổ tên là Charles W. Jones, những kẻ âm mưu đã lên kế hoạch “phá nền nhà thờ và mang xác thánh đi”.

Kế hoạch thành công, những tên trộm đã phá hủy quan tài, đánh cắp hài cốt của Thánh Nicholas mang đến Bari. Tuy nhiên, điều gì đã xảy ra sau đó vẫn còn là một bí ẩn.

Điều này khiến việc tìm kiếm nơi an nghỉ cuối cùng của Thánh Nicholas trở nên vô cùng phức tạp. Thay vì đi tìm thi thể và quan tài, các nhà khảo cổ được yêu cầu suy luận xem biểu tượng và kiến trúc của nhà thờ liên quan như thế nào đến thánh Nicholas và việc chôn cất của ông.