Trong hành trình giảm nghèo đa chiều ở xã Mường Toong, sinh kế không còn được hiểu đơn giản là “làm gì để có thu nhập”, mà là câu chuyện dài hơi về cách người dân làm chủ kiến thức, tiếp cận nguồn lực và duy trì cuộc sống ổn định. Từ những hộ chỉ đủ ăn, nhiều gia đình đã từng bước xây dựng được mô hình sản xuất bền vững, tạo nền tảng để không rơi trở lại vòng xoáy nghèo đói.
Từ đủ ăn đến sản xuất bài bản
Trước đây, sinh kế của phần lớn người dân Mường Toong phụ thuộc vào canh tác truyền thống, quy mô nhỏ, thiếu liên kết và dễ tổn thương trước rủi ro thiên tai, dịch bệnh. Làm được mùa thì đủ ăn, mất mùa lại rơi vào cảnh thiếu trước hụt sau. Trong bối cảnh đó, thoát nghèo thường mang tính tạm thời, thiếu bền vững.
Những năm gần đây, cách tiếp cận sinh kế ở Mường Toong đã có sự thay đổi rõ rệt. Thay vì hỗ trợ dàn trải, địa phương tập trung vào nâng cao kiến thức sản xuất, chuyển giao kỹ thuật, hỗ trợ vốn có điều kiện, giúp người dân từng bước tự đứng vững. Sinh kế vì thế không còn là nỗ lực cá nhân đơn lẻ, mà gắn với sự đồng hành của chính quyền, các tổ chức đoàn thể và cộng đồng.
Gia đình ông Khoàng Văn Cóm, ở bản Mường Toong 3, là một ví dụ tiêu biểu cho sự chuyển biến ấy. Trước đây, mỗi năm gia đình ông chỉ sản xuất được hai vụ lúa, vừa đủ nuôi sống các thành viên. Thu nhập không ổn định khiến cuộc sống luôn trong tình trạng chật vật, thiếu tích lũy.
Bước ngoặt đến khi ông Cóm được tham gia các lớp tập huấn về áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng trọt, chăn nuôi do địa phương tổ chức. Từ việc chọn giống, cải tạo đất, phòng chống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm, đến cách tính toán hiệu quả kinh tế, ông dần thay đổi cách làm sản xuất truyền thống.
Không dừng lại ở đó, gia đình ông còn tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội để mở rộng quy mô sản xuất. “Được học, được vay vốn đúng lúc, mình mới dám nghĩ, dám làm lớn hơn”, ông Cóm chia sẻ. Nhờ kết hợp trồng trọt với chăn nuôi, đến nay mỗi năm gia đình ông có thu nhập khoảng 250–300 triệu đồng, trở thành hộ sản xuất, kinh doanh giỏi của xã.
Điều đáng nói là thành quả này không đến từ may mắn, mà từ tri thức, sự kiên trì và cách sử dụng hiệu quả chính sách hỗ trợ.
Lan tỏa từ một hộ đến cộng đồng
Mô hình của gia đình ông Khoàng Văn Cóm không đứng riêng lẻ. Từ những kết quả thực tế, nhiều hộ dân trong bản đã chủ động tìm hiểu, học hỏi và mạnh dạn thay đổi cách làm. Sự lan tỏa ấy cho thấy sinh kế bền vững chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi được đặt trong môi trường cộng đồng, nơi người dân cùng trao đổi kinh nghiệm, hỗ trợ nhau trong sản xuất.
Các tổ chức đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối, tuyên truyền và nhân rộng các mô hình hiệu quả. Thông qua sinh hoạt chi hội, tham quan học tập mô hình, người dân không chỉ tiếp cận kiến thức mới mà còn hình thành tư duy sản xuất lâu dài, giảm dần tâm lý trông chờ vào hỗ trợ.
Sinh kế – trụ cột của giảm nghèo đa chiều
Từ thực tiễn ở Mường Toong có thể thấy, sinh kế bền vững không chỉ tạo thu nhập, mà còn tác động đến nhiều chiều khác của giảm nghèo. Khi kinh tế ổn định, người dân có điều kiện cho con em học hành đầy đủ hơn, quan tâm hơn đến chăm sóc sức khỏe và chủ động phòng ngừa rủi ro trong cuộc sống.
Quan trọng hơn, sinh kế giúp người dân lấy lại niềm tin vào khả năng tự vươn lên của chính mình. Đây là yếu tố cốt lõi để giảm nghèo không mang tính đối phó, mà trở thành quá trình chủ động và lâu dài.
Trong bức tranh chung của Mường Toong, sinh kế bền vững đang trở thành nền tảng quan trọng để giữ vững kết quả giảm nghèo. Những mô hình sản xuất hiệu quả, gắn với tri thức và sự đồng hành của cộng đồng, không chỉ giúp các hộ gia đình thoát nghèo, mà còn hạn chế nguy cơ tái nghèo, thách thức lớn của các xã vùng cao.
Từ những câu chuyện như gia đình ông Khoàng Văn Cóm, có thể thấy rằng giảm nghèo đa chiều không phải là con đường ngắn, mà là hành trình tích lũy từng bước. Khi sinh kế được xây dựng trên nền tảng tri thức, chính sách và cộng đồng, con đường ấy trở nên vững chắc hơn, mở ra triển vọng phát triển lâu dài cho người dân Mường Toong.
