Với nhiều cách làm hay, sáng tạo, phong trào khuyến học ở các dòng họ trên địa bàn tỉnh Bắc Giang đã được triển khai hiệu quả, góp phần thúc đẩy phong trào xã hội học tập và nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.

Nêu gương sự học

Những người con quê hương Việt Yên (Bắc Giang) đều biết đến phong trào khuyến học của huyện nhà, được phát động đến từng thôn xóm, dòng tộc. Nói về khuyến học thì không thể không nhắc đến dòng họ Doãn (thôn Cao Lôi, xã Ninh Sơn).

Tiếp chúng tôi trong nhà thờ họ, ông Doãn Văn Mỹ (67 tuổi) - thành viên Ban Khuyến học của dòng họ Doãn - cho biết, Ban Khuyến học hoạt động với mục đích là kết nối phả tộc, hướng về cội nguồn và phát huy truyền thống yêu nước, hiếu học. Dù đã có ý tưởng từ lâu nhưng năm 2018, Ban Khuyến học của dòng họ chính thức được thành lập và từng bước xây dựng Quỹ Khuyến học.

“Quỹ Khuyến học của dòng họ Doãn được xây dựng nhằm chủ động trong việc động viên, khuyến khích các cháu có thành tích tốt trong học tập nhằm phát huy truyền thống hiếu học của dòng họ và động viên con, cháu vươn lên học tập để sau này trở thành người có ích cho xã hội…”, ông Mỹ cho biết.

Thời điểm ban đầu, dòng họ Doãn vận động các gia đình đóng góp vào Quỹ Khuyến học, trung bình từ 50 nghìn đồng/hộ/năm. Không chỉ huy động nguồn lực từ sự đóng góp của thành viên địa phương, dòng họ còn kêu gọi sự ủng hộ của con em xa quê hương.

Nhờ đó, nhiều năm liền, các dòng họ đều có Quỹ Khuyến học với số tiền khá lớn. Việc sử dụng Quỹ Khuyến học, khuyến tài của dòng họ luôn bảo đảm công khai, minh bạch nên mọi gia đình đều tích cực tham gia với tinh thần trách nhiệm cao.

Dịp 2/9 hàng năm, Ban Khuyến học của dòng họ Doãn sẽ tổ chức lễ biểu dương, khen thưởng học sinh giỏi, học sinh đỗ đại học, cao đẳng và đoạt giải cao trong các kỳ thi. Đó cũng là động lực để thúc đẩy những cháu chưa được khen phấn đấu thêm.

Mỗi khi con cháu được khen thưởng, các gia đình trong dòng tộc cũng lấy làm vinh dự, để tiếp tục nhắc nhở con cháu cùng cố gắng. Do đó, mỗi gia đình sẽ có trách nhiệm và nghĩa vụ chăm lo cho con cháu được học hành, ưu tiên nguồn lực đầu tư, quan tâm đầy đủ.

Tiếp lời, ông Doãn Văn Toàn - Trưởng ban Khuyến học dòng họ Doãn thôn Cao Lôi - cho biết, việc khuyến học được dòng họ đặt ra nhằm động viên, khuyến khích, giáo dục, tạo mọi điều kiện cho tất cả con em trong dòng họ có thể học hành. Bằng những việc làm cụ thể như: Vận động gia đình quan tâm kèm cặp, định hướng để các con, các cháu học tập tiến bộ.

Đặc biệt, Ban Khuyến học dòng họ tổ chức nêu gương gia đình hiếu học và gương học sinh thành đạt bằng con đường học tập. “Từ chỗ trong dòng họ nhiều gia đình chưa coi trọng việc học, qua công tác khuyến học đã khích lệ động viên con em được đến trường đúng độ tuổi, không có ai bỏ học giữa chừng. Với phương pháp nêu gương, nhiều học sinh trong dòng họ đã nỗ lực phấn đấu học tập để đạt thành tích năm sau cao hơn năm trước...”, ông Toàn chia sẻ.

Trong ngày giỗ tổ hàng năm, dòng họ dành một buổi để tổ chức lễ phát thưởng cho các em học sinh, sinh viên xuất sắc tại nhà thờ họ. Thống kê trung bình hàng năm có từ 50 - 60 em được nhận thưởng, với tổng kinh phí từ 15 đến 20 triệu đồng.

“Với khoảng 100 hộ trong dòng họ Doãn ở thôn Cao Lôi nhưng trong 5 năm qua có khoảng hơn 250 lượt học sinh, sinh viên được khen thưởng. Đơn cử, năm 2021 là 59 học sinh và năm 2022 là 57 học sinh, sinh viên...”, ông Toàn phấn khởi cho biết.

Theo ông Toàn, con cháu trong độ tuổi đi học đều được đến trường, mỗi gia đình quan tâm chăm lo cho con cháu mình từ việc học hành đến việc giáo dục đạo đức, nhân cách sống cho trẻ. Ban Khuyến học dòng họ phối hợp chặt chẽ với các nhà trường quản lý con em trong suốt quá trình học tập.

Đồng thời, chia sẻ, động viên con em trong họ có hoàn cảnh khó khăn tích cực đến trường và phấn đấu trong học tập, đẩy mạnh mối gắn kết giữa dòng họ với gia đình, thường xuyên gặp gỡ, động viên những trường hợp khó khăn để có biện pháp giúp đỡ.

Dòng họ Doãn thôn Cao Lôi động viên các gia đình trong họ tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, tích cực tham gia phong trào xây dựng nông thôn mới. Nhiều gia đình dòng họ Doãn thôn Cao Lôi góp công, góp tiền, chung tay xây dựng nông thôn mới sạch đẹp, khang trang.

Với 3 năm là học sinh giỏi cấp huyện, Doãn Mạnh Dũng - lớp 9 Trường THCS Ninh Sơn - cho biết, mỗi khi được ra nhà thờ họ thắp hương, báo công và nhận khen thưởng, Dũng thấy xúc động. “Em tự hứa với bản thân phải nỗ lực học tập không ngừng để không phụ công của gia đình, kỳ vọng của dòng họ...”, Dũng bày tỏ.

Dòng họ Doãn thôn Cao Lôi, xã Ninh Sơn khen thưởng cho học sinh đạt thành tích cao năm học 2021 - 2022.

Lan tỏa mô hình hiệu quả

Đánh giá về phong trào khuyến học trên địa bàn, ông Thân Văn Tuân - Phó Chủ tịch UBND xã Ninh Sơn kiêm Chủ tịch Hội Khuyến học của xã - cho biết, hiện nay địa phương có 7 dòng họ thực hiện tốt công tác khuyến học, khuyến tài như: Dòng họ Doãn, họ Ngô, họ Nguyễn...

“Nét nổi bật trong công tác khuyến học, khuyến tài của dòng họ Doãn là hoạt động này đã có sự lan tỏa sâu rộng, thu hút được sự tham gia nhiệt tình của các thành viên trong dòng họ. Không chỉ tự nguyện tham gia đóng góp vào Quỹ Khuyến học, khuyến tài, các gia đình trong dòng họ còn luôn quan tâm tạo mọi điều kiện tốt nhất cho con em học tập, rèn luyện…”, ông Tuân chia sẻ.

Theo Chủ tịch Hội Khuyến học xã Ninh Sơn, việc thực hiện hiệu quả phong trào khuyến học, khuyến tài của các dòng họ góp phần khích lệ, động viên con em hăng hái học tập, số gia đình trong dòng họ đạt danh hiệu gia đình học tập ngày càng cao.

Đặc biệt, các cụ cao niên luôn quan tâm giáo dục con cháu về truyền thống tốt đẹp hiếu học, khoa bảng của dòng họ, qua đó khơi dậy ở các cháu lòng tự hào, ý chí quyết tâm vượt khó, tự giác học tập, rèn luyện góp phần đẩy mạnh phong trào xây dựng gia đình học tập, dòng họ học tập tại địa phương.

Ngành Giáo dục Việt Yên khen thưởng học sinh có thành tích cao trong học tập.

Đánh giá về phong trào khuyến học, bà Đỗ Thị Hương - Trưởng phòng GD&ĐT huyện Việt Yên - cho hay, trong những năm qua, toàn ngành luôn quan tâm, chăm lo, hỗ trợ để phong trào khuyến học của địa phương phát triển.

Phòng GD&ĐT huyện Việt Yên quan tâm tạo điều kiện về cơ sở vật chất, phương tiện làm việc giúp bộ phận thường trực của Hội yên tâm công tác. Trong đó, một lãnh đạo Phòng GD&ĐT tham gia Ban Chấp hành Hội; phân công cán bộ, chuyên viên phòng hỗ trợ Hội trong các kỳ đại hội, các cuộc họp có đông đại biểu.

Đặc biệt, Phòng GD&ĐT chỉ đạo các nhà trường trong huyện xây dựng các chi hội khuyến học trong trường học. Qua đó, đảm bảo 100% cơ sở trường học đều có chi hội hoạt động, thu hút 100% cán bộ, giáo viên, nhân viên tham gia hội viên.