Sáng 25/6, với 443/445 đại biểu có mặt tán thành, chiếm 92,68 % tổng số đại biểu, Quốc hội thông qua Luật Thanh tra (sửa đổi).
Luật đã bổ sung và cụ thể hóa các hành vi bị nghiêm cấm, bao gồm hành vi như:
Cố ý không ra quyết định thanh tra khi phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật, thanh tra không đúng thẩm quyền, không đúng nội dung;
Nhận hối lộ, môi giới hối lộ, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để sách nhiễu, gây khó khăn, phiền hà, lạm quyền;
Bao che, cố ý bỏ lọt hành vi vi phạm pháp luật, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; cố ý kết luận sai sự thật, không kiến nghị khởi tố các vụ việc có dấu hiệu tội phạm.
Hành vi không cung cấp thông tin, tài liệu hoặc cung cấp không kịp thời, không đầy đủ, không trung thực, chiếm đoạt, tiêu hủy, làm sai lệch tài liệu; tiết lộ thông tin, tài liệu liên quan đến cuộc thanh tra khi kết luận chưa được công khai… cũng bị nghiêm cấm.
Theo Luật Thanh tra (sửa đổi), hệ thống các cơ quan thanh tra được tổ chức theo 2 cấp gồm: Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh, thành phố (gọi chung là Thanh tra tỉnh).
Một điểm mới khác là có các cơ quan thanh tra đặc thù, đó là:
Cơ quan thanh tra trong Công an, Quân đội, Ngân hàng Nhà nước (Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan thanh tra khác trong Quân đội, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo quy định của Chính phủ);
Thanh tra Cơ yếu; cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế.
Tổ chức và hoạt động cụ thể của Thanh tra Cơ yếu và cơ quan thanh tra được thành lập theo theo điều ước quốc tế, luật giao Chính phủ quy định.
Như vậy, so với luật hiện hành, đã lược bỏ quy định về Thanh tra Bộ; Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ; cơ quan thanh tra ở cơ quan thuộc Chính phủ, Thanh tra sở, Thanh tra huyện, tổ chức và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành…
Đáng lưu ý, thời hạn thanh tra được rút ngắn đáng kể. Cuộc thanh tra do Thanh tra Chính phủ tiến hành không quá 60 ngày (trước đây 90 ngày).
Cuộc thanh tra do Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, thanh tra tỉnh tiến hành không quá 45 ngày (trước đây 60 ngày). Cuộc thanh tra do Thanh tra Cơ yếu và các cơ quan thanh tra khác tiến hành không quá 30 ngày.
Trước đó, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong đã trình bày Báo cáo tóm tắt về việc tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi).
Theo Tổng Thanh tra Chính phủ, sau các phiên thảo luận tại tổ và hội trường, dự thảo nhận được sự đồng thuận cao từ các đại biểu Quốc hội về sự cần thiết ban hành và các nội dung cơ bản.
Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong cho hay, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo đã phối hợp với Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội bổ sung quy định: “Cơ quan thanh tra không thanh tra đối với những nội dung thuộc thẩm quyền kiểm sát thi hành án dân sự, thi hành án hành chính của Viện Kiểm sát”.
Để tránh việc chồng chéo, trùng lặp với Thanh tra tỉnh trong việc thanh tra doanh nghiệp do UBND cấp tỉnh làm đại diện chủ sở hữu, luật quy định “trừ trường hợp Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra”.
Về kinh phí hoạt động của cơ quan thanh tra, chế độ, chính sách với thanh tra viên, Luật quy định, kinh phí hoạt động của cơ quan thanh tra do ngân sách Nhà nước bảo đảm.
Cơ quan thanh tra được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi, phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để chi cho hoạt động và nâng cao năng lực của cơ quan thanh tra.
Chế độ, chính sách, phụ cấp với thanh tra viên do Chính phủ quy định.
