Trong bối cảnh dân số Trung Quốc sụt giảm, Ấn Độ dự kiến vượt lên dẫn đầu thế giới trong tháng 4 này, nhưng các nhà nhân khẩu học hiện chưa thể xác định mốc thời gian cụ thể.
Kể từ năm 1950, khi Liên Hợp Quốc bắt đầu ghi chép dữ liệu dân số thế giới đến nay, Trung Quốc luôn được coi là quốc gia đông dân nhất toàn cầu. Sau hơn 70 năm, hiện cả Trung Quốc và Ấn Độ đều có dân số hơn 1,4 tỷ người và cùng nhau chiếm tới hơn 1/3 dân số trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, ngôi vị “quán quân dân số” có dấu hiệu thay đổi từ năm 2022 khi Trung Quốc lần đầu ghi nhận dân số sụt giảm trong nhiều thập kỷ. Điều này khiến Ấn Độ được dự đoán sẽ vượt qua Trung Quốc về số dân vào khoảng tháng 4/2023. Tuy nhiên, hiện nay mốc thời gian cụ thể khẳng định điều này vẫn chưa được các chuyên gia cũng như tổ chức quốc tế xác định.
Lý do các nhà nhân khẩu học không thể đưa ra dự đoán chính xác vì họ vẫn đang dựa vào các ước tính. Ông Bruno Schoumaker, nhà nhân khẩu học tại Đại học Catholique de Louvain (Bỉ) cho biết, trên thực tế không có cách nào có thể biết chính xác khi nào dân số Ấn Độ vượt qua Trung Quốc, do vẫn còn nhiều điều không chắc chắn về cả dân số Ấn Độ và Trung Quốc.
Trước mắt, các chuyên gia quốc tế tính toán dựa trên một loạt các cuộc khảo sát cùng với các ghi nhận về số người tử vong và số trẻ em được sinh ra, để dự đoán rằng dân số Ấn Độ sẽ vượt qua Trung Quốc vào khoảng giữa tháng 4/2023. Nhưng các nhà nhân khẩu học cảnh báo rằng đây mới chỉ là phỏng đoán tốt nhất mà thôi và vẫn có thể thay đổi.
Các nhà nhân khẩu học tại Ban Dân số Liên Hợp Quốc sẽ đưa ra các ước tính dựa trên các dự đoán từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau để đi tới một kết luận được coi như số liệu nhân khẩu học cập nhật nhất cho thế giới.
Bà Sara Hertog, một nhân viên phụ trách các vấn đề dân số của Liên Hợp Quốc tại New York, cho biết, lần cập nhật dữ liệu mới nhất được sử dụng cho các tính toán này cho cả Ấn Độ và Trung Quốc là vào tháng 7/2022.
Nền tảng cho các tính toán về Trung Quốc và Ấn Độ đều dựa trên dữ liệu các cuộc điều tra dân số được tiến hành mỗi thập kỷ tại 2 quốc gia này. Cuộc điều tra dân số gần đây nhất của Trung Quốc là vào năm 2020.
Trong khi đó, cuộc điều tra dân số gần đây nhất của Ấn Độ là vào năm 2011. Quốc gia này vốn có một cuộc điều tra dân số vào năm 2021 nhưng đã bị hoãn lại do Covid-19.
Điều này đã dẫn đến một khoảng trống về dân số hiện tại của Ấn Độ do sự thiếu thốn dữ liệu cập nhật thực tế. Để lấp đầy khoảng trống này, các cuộc khảo sát dân số được thực hiện và đang đóng vai trò quan trọng nhất là Sample Registration System, một cuộc khảo sát nhân khẩu học quy mô lớn của Ấn Độ.
Trên thực tế, phỏng đoán dân số Ấn Độ vượt Trung Quốc xuất hiện từ 7 năm trước khi dân số Trung Quốc bước vào giai đoạn già và tăng trưởng trì trệ, ngay cả khi chính phủ nước này đã dỡ bỏ chính sách một con duy trì trong nhiều năm.
Trong khi đó, Ấn Độ có dân số trẻ hơn nhiều với tỷ lệ sinh cao hơn và tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh giảm liên tục trong 3 thập kỷ qua. Đây chính là các yếu tố cốt yếu chứng minh việc dân số của họ vượt qua Trung Quốc chỉ còn là vấn đề thời gian.
