Tận đầu những năm 1990, ở Hà Nội vẫn thấy có những gánh hàng hoa với những gói hoa cúng xinh xinh bọc bằng lá dong, lá chuối. Những hàng xôi sáng thời đó cũng chủ yếu dùng lá dong, lá sen hay lá chuối nướng mềm. Nhưng giờ đây gánh hàng hoa hầu như biến mất, còn hàng xôi thì chuyển sang bọc xôi bằng mảnh nylon bên trong, bên ngoài gói giấy rồi buộc thêm cái chun, thêm cái thìa nhựa và lại còn cho vào túi nylon đưa khách. Đếm ra tức là đến mấy lần những món đồ nhựa dùng một lần đi kèm với gói xôi, nhưng chả mấy người để ý “chuyện vặt” đó.
Song nếu nhìn vào những con số thống kê thì chuyện chiếc túi nylon hay cái ống hút không hề nhỏ. Mỗi năm thế giới sử dụng 5.000 tỉ túi nylon dùng một lần, mỗi phút thải ra 1 triệu chai nước nhựa - theo báo cáo của Tổ chức Môi trường LHQ năm 2018. Đồ nhựa dùng một lần đang trở thành nguồn chủ yếu trong rác thải nhựa và phần lớn chúng bị cuốn ra biển. Đáng buồn, Việt Nam là một trong 5 nước thải rác nhựa ra biển nhiều nhất.
Phải hàng chục đến hàng trăm năm những món đồ nhựa mới được phân hủy, vì thế môi trường sống của chúng ta cùng hệ sinh thái đang bị đầu độc bởi rác thải nhựa. Một nhiếp ảnh gia trẻ gần đây đã đi xuyên Việt, dọc theo các bãi biển từ Bắc vào Nam để chụp ảnh rác thải nhựa và những bức ảnh của anh đã nêu lên thực trạng xấu xí đáng sợ khi rác thải nhựa xâm chiếm các bãi biển xinh đẹp khắp chiều dài đất nước.
Vì thế, việc các siêu thị chuyển sang gói rau bằng lá chuối thực sự là một tin đáng mừng và mừng hơn là người tiêu dùng cực kỳ hoan nghênh việc đó. Thử nhớ lại mỗi ngày, mỗi gia đình chúng ta dùng túi nylon, đồ nhựa nhiều thế nào và từ đó có thể hình dung ra lượng rác thải nhựa khổng lồ mà người Việt xả ra.
Các nước đang gấp rút hành động chống rác thải nhựa, nhất là đồ nhựa dùng một lần. Hàn Quốc gần đây cấm túi và đồ gói bọc bằng nhựa dùng một lần. Đài Loan bắt đầu đánh thuế, Singapore đang vận động người dân ngưng sử dụng túi nylon. Trung Quốc cấm túi nhựa siêu mỏng từ năm 2008, kể từ đó việc sử dụng túi nhựa giảm 66% và nước này đã ngăn chặn được hơn 40 tỉ túi nylon đổ ra biển. EU mới đây thông qua luật cấm hoàn toàn đồ nhựa dùng một lần, từ túi nylon, ống hút đến tăm bông thân nhựa, thìa dĩa cốc nhựa.
Còn ở Việt Nam, tuần trước Thủ tướng gửi thư khen các siêu thị dùng lá chuối gói hàng và kêu gọi xã hội giảm thiểu dùng túi nylon, đồ nhựa bằng những hành động thiết thực hiệu quả. Nếu như tất cả xã hội đều chung tay nói không với túi nylon, và nếu như việc sử dụng đồ nhựa dùng một lần trở thành lệnh cấm như các nước đã làm - để những cuộc dọn rác ở Sơn Trà hay bãi sông Hồng không chỉ là phong trào nhất thời, mà tạo nên ý thức cho người dân, hay chỉ cần ở mỗi cuộc họp, các cơ quan, doanh nghiệp trở lại dùng bình nước thủy tinh thay vì chai nước nhựa, thì chắc chắn cơ hội cho môi trường xanh và bền vững vẫn còn trong tầm tay.
