Môi trường, nguồn nước bị ô nhiễm mầm bệnh dễ lan truyền và phát tán gây bệnh cho người dân. Hơn nữa, do lũ lụt một số vùng bị ngập, thậm chí bị cô lập nguồn lương thực và thực phẩm bị thiếu do lương thực bị nước cuốn trôi, bị hư hỏng do ngập nước, đường giao thông hư hỏng...
Lương thực thực phẩm bị thiếu thốn, môi trường thì ô nhiễm, thiếu nước sạch sinh hoạt, nguồn nhiên liệu thiếu không có đủ điều kiện ăn chín uống sôi, sức đề kháng suy giảm, vì vậy người dân rất dễ mắc một số bệnh ngay trong và sau bão lũ.
Sau mưa, lũ, xuất hiện các bệnh do vi khuẩn, virus như tả, lỵ, thương hàn, sốt xuất huyết. Để phòng bệnh, nếu phải dùng nước sông, suối, ao, hồ hoặc nước giếng bị nhiễm bẩn cần làm trong bằng phèn chua hòa vào nước (1 gam phèn chua với 20 lít nước), chờ 30 phút cho cặn lắng xuống rồi gạn lấy nước trong. Nếu không có phèn chua có thể dùng túi vải để lọc nước.
Tuyệt đối không được khử trùng đồng thời với đánh phèn vì phèn sẽ hấp thụ hết clo hoạt tính, làm mất tác dụng khử trùng của Clo, nước khử trùng vẫn phải đun sôi mới uống được. Nếu trời mưa, tốt nhất là hứng nước mưa vào các dụng cụ sạch dùng để nấu nước uống và chế biến thức ăn.
Môi trường sống bị ô nhiễm do các chất phế thải của động vật và thực vật, xác súc vật. Sau lũ lụt cần khẩn trương dọn vệ sinh môi trường: Vệ sinh nhà cửa và khu vực xung quanh nhà.
Lau rửa sạch sàn nhà, thau rửa bể nước, chum vại đựng nước, rửa sạch dụng cụ chế biến thức ăn. Khơi thông cống rãnh, không để nước đọng. Thu gom rác và xác động vật chôn lấp kỹ, dùng thuốc sát khuẩn nguồn nước và phun thuốc phòng dịch bệnh…
Để phòng tránh ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn gây bệnh đường tiêu hóa cần đun chín kỹ thực phẩm, không ăn sống/tái các thực phẩm đặc biệt là tiết canh. Thực hiện tách riêng biệt thịt và hải sản tươi sống với các thực phẩm khác trong chế biến và bảo quản, đặc biệt là các thực phẩm ăn liền: Hoa quả, bún, nộm, giò chả.
Sử dụng dao thớt riêng cho thực phẩm sống và chín. Bảo quản thức ăn sống, chín riêng biệt trong các hộp có nắp ở nhiệt độ thích hợp. Rửa tay sạch bằng xà phòng trước và sau khi chế biến thức ăn. Giữ vệ sinh sạch sẽ khu vực và dụng cụ chế biến thực phẩm không để ruồi nhặng, côn trùng, vật nuôi đụng vào.
Với rau quả ăn sống cần thiết phải rửa kỹ dưới vòi nước, ngâm nước muối 0,9% trước khi ăn. Thức ăn phải được ăn ngay sau khi nấu, thức ăn quá 2 giờ sau khi nấu ở nhiệt độ phòng phải được nấu lại trước khi ăn để tránh ngộ độc do vi khuẩn.
