Dễ bùng phát bệnh sau lũ khoảng 10 ngày
Bác sĩ Hoàng Cương - Bệnh viện Mắt Trung ương (Hà Nội), cảnh báo, các bệnh lý liên quan đến nước bẩn, bao gồm bệnh mắt, sẽ dễ dàng bùng phát trong và sau lũ 10 ngày.
Lý giải về điều này, chuyên gia cho biết, lượng mưa lớn liên tục trong nhiều tuần cùng độ dốc địa hình lớn, rửa trôi nhiều chất bẩn của môi trường. Trong khi đó, nước ngập làm lắng đọng và hòa tan các chất độc hại, chất gây kích ứng và dị ứng...
“Môi trường vùng nước ngập hay trong bão lũ có độ ẩm gần như tuyệt đối. Nhiệt độ môi trường từ 20 - 30 độ C, khiến các vi sinh vật gây bệnh cho mắt hoạt động mạnh, gây bệnh nhiều hơn. Trong khi đó, nước bẩn là môi trường lan truyền bệnh dễ dàng nhất. Do vậy, phòng ngừa bệnh mắt luôn phải đi kèm vệ sinh mắt với vệ sinh môi trường”, bác sĩ Cương cho biết.
Đặc biệt, bệnh viêm kết mạc và mắt hột sẽ gia tăng ở cộng đồng thiếu nước sạch. Ngoài ra, mưa lụt có thể gây bệnh viêm hắc võng mạc hoại tử do ký sinh trùng Toxoplasma Gondii, vốn rất dễ lây truyền qua nước bẩn.
Chuyên gia cảnh báo, lứa tuổi dễ mắc các bệnh mắt thuộc 2 nhóm yếu và nhạy cảm là: Trẻ em dưới 15 tuổi và người lớn trên 65 tuổi.
Viêm kết mạc
Theo bác sĩ Cương, viêm kết giác mạc là bệnh phổ biến nhất trong mùa bão lũ ở miền Bắc, Trung và mùa nước nổi ở miền Nam.
“Viêm kết mạc là dạng viêm nhiễm nặng nhất do adenovirus. Sự lây truyền thường xảy ra ở những quần thể nhỏ, có tiếp xúc gần giữa các cá nhân. Bệnh thường biểu hiện ở một bên mắt (2/3 các trường hợp), không có biểu hiện toàn thân.
Sau thời gian ủ bệnh khoảng 8 ngày, mắt trở nên đỏ, gỉ mắt lẫn với nước kèm theo cảm giác có dị vật trong mắt. Các dấu hiệu khác có thể thấy là sưng đau hạch trước tai, kết mạc sụn mi có hột nổi lên. Hai biểu hiện này gợi ý bệnh nhân bị viêm kết mạc do adenovirus”, chuyên gia giải thích.
Ngoài ra, kết mạc luôn kèm theo đỏ mắt và có thể có giả mạc. Các biểu hiện khác là hơi sợ sáng, sưng phù kết mạc, xuất huyết nhẹ dưới kết mạc. Mắt còn lại cũng bị bệnh, thường sẽ xảy ra sau 4 - 5 ngày kể từ lúc khởi phát. Tuy nhiên, biểu hiện nhẹ hơn so với mắt thứ nhất, do cơ thể bắt đầu có miễn dịch chống lại virus.
Đối với căn bệnh này, bác sĩ Cương cho hay, cần điều trị triệu chứng bằng nhỏ nước muối sinh lý nhiều lần. Ngoài ra, tra nhỏ kháng sinh hoặc kháng sinh có kèm cortisol trong thời gian ngắn. Khi đó, bệnh có xu hướng giảm dần và khỏi hẳn sau 7 - 10 ngày.
Tuy nhiên, khi tình trạng kéo dài hơn kèm chói mắt, sợ sáng, nhìn mờ, tức là người bệnh đã gặp biến chứng. Khi đó, bệnh nhân được khuyến cáo đi khám và điều trị tại cơ sở chuyên khoa.
Bệnh mắt hột
“Viêm kết mạc có hột, biểu hiện ở hột đại, xuất hiện cả ở kết mạc mi trên và mi dưới. Mắt cương tụ vừa phải, nhưng viêm kết mạc thể này có xu hướng dai dẳng, gây cộm và khó chịu mạn tính. Nếu điều trị không kiên trì hay dùng sai thuốc, các hột viêm sẽ tồn tại đến vài tháng. Cuối cùng, chúng vỡ và để lại sẹo trên kết mạc. Di chứng có thể là khô mắt do sẹo kết mạc, lông quặm lông xiêu”, bác sĩ Cương cho hay.
Viêm kết mạc có hột được gọi là bệnh mắt hột, khi người mắc tái nhiễm liên tục do dùng nước bẩn, khăn mặt bẩn, chậu rửa chung, ruồi muỗi nhiều... Chuyên gia này cảnh báo, đây là căn bệnh gây mù lòa chủ yếu ở thế kỷ XIX. Mù lòa chủ yếu do lông quặm, lông xiêu chọc vào giác mạc gây viêm loét, hóa sẹo hay loét thủng.
Ở dạng cấp tính như trong thời gian bão lụt, tổn thương ở mắt điển hình là viêm kết mạc có hột to. Bởi, người dân không có nước sạch để dùng hoặc lây nhiễm qua đường mắt - mắt (bơi lội), hay cơ quan sinh dục - mắt.
Để điều trị bệnh này, người bệnh được khuyến cáo vệ sinh mắt và kiêng cữ nhằm tránh tái nhiễm. Ngoài ra, yếu tố quan trọng khác là tra nhỏ hoặc uống kháng sinh thuộc nhóm: Phenicol, cycline, sulfamid, macrolite. Bệnh sẽ khỏi sau 4 - 6 tuần điều trị.
Bên cạnh đó, người dân vùng lũ cũng có nguy cơ cao bị viêm bờ mi, viêm kết mạc, viêm dị ứng, viêm kích ứng. Bởi, vi sinh vật gây bệnh, chất độc và chất kích ứng... thường xuất hiện nhiều trong nước mưa, nước bẩn, nước tù đọng hay nước cặn.
“Do đó, nhu cầu tái lập cung cấp nước sạch để rửa mắt, mặt là tối quan trọng trong việc phòng, chống lây bệnh mắt trong mùa mưa lũ. Bên cạnh đó, việc rửa tay thường xuyên bằng xà phòng cũng rất cần thiết. Nếu bắt buộc phải ngâm trong nước lụt, khi về, có thể rửa mắt bằng nước muối hoặc xối rửa bằng kháng sinh tra nhỏ có chloramphenicol (cloroxit) 0,4%, gentamycine 0,3%. Nên tuyệt đối tránh việc dùng khăn mặt, chậu rửa chung”, bác sĩ Cương khuyến cáo.
Để phòng bệnh mắt trong mùa lũ, chuyên gia nhấn mạnh, người dân cần chuẩn bị các dụng cụ bao gồm: Nước javel, viên làm sạch nước, xô chậu, nước sạch đóng chai, một số thuốc sát trùng da và chloramphenicol - kháng sinh phổ rộng dùng tốt cho cả viêm kết mạc dịch và phòng bệnh mắt hột.
Ngoài ra, bác sĩ Hoàng Cương cảnh báo, trong sinh hoạt hằng ngày, người dân vùng lũ lụt có thể xảy ra những tai nạn mắt, cơn thiên đầu thống, viêm màng bồ đào... Trong trường hợp này, bệnh nhân cần được đưa tới cơ sở chuyên khoa mắt gần nhất để được điều trị kịp thời.
