Sử dụng quỹ không đúng mục đích
Theo cơ quan chức năng, trong quá trình xác minh giải quyết nguồn tin về tội phạm theo kết luận của Thanh tra TPHCM về việc chấp hành quy định pháp luật tại Saigon Co.op, đơn vị này đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và khám xét nơi ở, nơi làm việc với ông Diệp Dũng về tội “lạm quyền trong khi thi hành công vụ” và thi hành lệnh bắt bị can để tạm giam.
Kết luận của Thanh tra TP về các sai phạm tại Saigon Co.op cho thấy, Saigon Co.op được UBND TP phê duyệt Điều lệ tổ chức và hoạt động theo Quyết định số 1344/QĐ-UB-KT ngày 5/3/1999 với tổng vốn đăng ký là 23.133.392.985 đồng.
Từ năm 1999 đến nay, Saigon Co.op được UBND TP giao cùng Sở Tài chính – Vật giá TP (nay là Sở Tài chính TP) xây dựng Quy chế quản lý nguồn vốn này trình UBND TPHCM. Tuy nhiên, đến nay các đơn vị vẫn chưa thực hiện, dẫn đến không cung cấp được cho Thanh tra TPHCM cụ thể danh mục vốn, tài sản không chia có giá trị là 21.885.392.000 đồng.
Theo Thanh tra TPHCM, điều này là thực hiện không đúng quy định chế độ quản lý tài chính áp dụng đối với HTX, Liên hiệp HTX quy định về quản lý tài sản không chia.
Liên quan đến việc phân phối lợi nhuận, theo Luật Hợp tác xã và Điều lệ Liên hiệp, dựa trên kết quả hoạt động kinh doanh của Liên hiệp, sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật, thu nhập qua các năm của Saigon Co.op được trích lập các quỹ. Phân phối cho thành viên HTX theo tỉ lệ do Đại hội thành viên quyết định.
Tuy vậy, qua kiểm tra, Thanh tra TPHCM nhận thấy trong năm 2015, sau khi trích lập quỹ dự phòng tài chính, Saigon Co.op đã kết chuyển số tiền 1.091.000.000 đồng sang quỹ đầu tư phát triển là thực hiện không đúng quy định mục đích sử dụng các quỹ. Việc Saigon Co.op không trích lập quỹ dự phòng tài chính là thực hiện không đúng về việc trích lập các quỹ bắt buộc theo quy định.
Huy động vốn trái pháp luật
Trước đó, ngay sau khi có kết luận của Thanh tra TP, ngày 27/7 Ban Thường vụ Thành ủy đã kỷ luật đình chỉ sinh hoạt cấp ủy tại Saigon Co.op đối với ông Diệp Dũng.
Ban Thường vụ Thành ủy xác định, với vai trò của mình tại Saigon Co.op, ông Diệp Dũng đã tổ chức chỉ đạo huy động vốn trái pháp luật; Tổ chức đại hội thường niên trái pháp luật; Thực hiện công tác cán bộ trái quy định của Đảng; Không trung thực với tổ chức khi có yêu cầu báo cáo.
Kết quả kiểm tra hoạt động sản xuất kinh doanh của các HTX thành viên, Thanh tra TP nhận thấy có 6 HTX hoạt động kinh doanh không có hiệu quả trong các năm 2018, 2019. Một số HTX hoạt động mức lợi nhuận đạt sau thuế dưới 6 tỉ đồng nhưng không tham gia góp vốn. Trong khi phần lớn các HTX lợi nhuận đạt được sau thuế chỉ 24 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng lại tham gia góp với số vốn góp hàng trăm tỉ đồng là điều không bình thường.
Ngày 6/7/2019, Saigon Co.op tổ chức đại hội thành viên nhiệm kỳ 2019 - 2024 thông qua chủ trương tăng vốn điều lệ từ các HTX thành viên để đáp ứng nguồn tài chính phục vụ nhu cầu phát triển. Ngày 12/11/2019, HĐQT Saigon Co.op ban hành Nghị quyết 121a về phương án huy động vốn đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh trong năm tài chính 2020.
Tuy nhiên, đáng chú ý hồ sơ phương án huy động vốn chỉ là bản thảo do Phòng Tài chính lập, chưa được HĐQT ký để trình Đại hội thành viên thông qua.
Mặt khác, dù chưa được cơ quan cấp phép kinh doanh chấp thuận, Saigon Co.op đã huy động 20/26 HTX thành viên góp vốn gần 3.600 tỉ đồng. Trong đó, một thành viên HTX góp vốn bất thường lên đến gần 1.000 tỉ đồng (HTX thương mại dịch vụ Linh Tây). Đến ngày 30/1/2020, Đại hội thành viên bất thường thông qua phương án huy động vốn để tăng vốn điều lệ từ 3.200 tỉ đồng lên gần 6.800 tỉ đồng.
Ngoài ra, phân tích tỉ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn đầu tư của các HTX thành viên cho thấy, tỉ suất lợi nhuận đạt được từ 26% - 39% trên vốn góp nên nhu cầu của các cá nhân, tổ chức muốn đầu tư vào Saigon Co.op là có cơ sở. Điều này cũng cho thấy nếu không làm rõ được nguồn vốn tăng lên thì Saigon Co.op sẽ bị chi phối bởi các tổ chức, cá nhân bên ngoài và không giữ được nguyên tắc tổ chức, hoạt động.
Sau khi tạm dừng mọi chức vụ ông Diệp Dũng tại Saigon Co.op vào tháng 7 đến tháng 9/2020, Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM đã điều động ông này đến nhận công tác tại Đảng bộ Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TPHCM (HFIC) cho đến thời điểm bị bắt.
