Nuôi thủy sản trên cạn
Nhóm nghiên cứu do ThS Lê Ngọc Hạnh, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản 2 đã hoàn thiện quy trình nuôi cua biển bằng hệ thống tuần hoàn. ThS Hạnh cho biết, những năm gần đây người nuôi luôn phải đối mặt với rất nhiều rủi ro từ môi trường, dịch bệnh và chất lượng sản phẩm không ổn định.
Giải pháp này ứng dụng hệ thống tuần hoàn nước để nuôi trồng thủy sản trong nhà hoặc khu vực có mái che. Giải pháp kiểm soát tốt điều kiện nuôi (khống chế pH, biên độ dao động nhiệt độ), hạn chế mầm bệnh xâm nhập đồng thời tiết kiệm nước (do được xử lý để tái sử dụng hoàn toàn), không xả thải ra môi trường.
Người dân nuôi được cua trong các khu vực đô thị hoặc những nơi hạn chế về nguồn nước và nguồn hải sản tươi sống tại chỗ.
Để xây dựng được mô hình nuôi cua trong nhà bằng hệ thống tuần hoàn, nhóm đã nghiên cứu và xây dựng thành công hệ thống tuần hoàn hoàn chỉnh. Trong đó, hơn 90% trang thiết bị hệ thống đã được đội ngũ nghiên cứu và sản xuất trong nước.
Nhóm sản xuất đã đạt được năng suất nuôi 60 con/m2 cao gấp 20 - 30 lần so với phương pháp nuôi truyền thống (2 - 3 con/m2). Hiện tại, mô hình này được rất nhiều khách hàng quan tâm và áp dụng ở nhiều nơi như Vũng Tàu, Đồng Nai, Hải Phòng và sắp tới sẽ triển khai ở nhiều tỉnh khác trong cả nước.
Hệ thống nuôi cua trong nhà bao gồm: Hệ thống hộp nuôi cua, thiết bị lọc cơ học (để loại bỏ chất thải rắn, thức ăn dư thừa, bùn cặn), thiết bị lọc sinh học (để giảm thiểu độc tố ammonia), thiết bị khử khí CO2 trong nước, thiết bị bổ sung và kiểm soát oxy, thiết bị diệt khuẩn bằng tia UV, hệ thống giám sát chung cho cả quy trình nuôi.
Hệ thống dùng lưới lọc để xử lý nước thải đầu vào (lọc chất thải trước khi lọc sinh học). Hệ thống tuần hoàn không dùng bất cứ hóa chất nào nhằm bảo vệ vi sinh cho chu trình lọc sinh học.
Hộp nuôi cua được làm bằng chất liệu nhựa tái chế, được sản xuất trong nước. Hộp có kích thước chuẩn 60 x 40 x 17cm. Máy tách thải tự động được thiết kế dạng trống lọc, có khả năng loại bỏ chất thải với kích thước ≤ 80 micron.
Máy diệt khuẩn nhằm khống chế sự phát triển của các loại vi khuẩn cũng như mầm bệnh trong hệ thống nuôi tuần hoàn. Việc sử dụng đèn diệt khuẩn UV là giải pháp tối ưu với khả năng diệt khuẩn lên tới 99,9% ở bước sóng ngắn từ 265 nm - 275 nm.
Hệ thống lọc sinh học là thành phần quan trọng nhất trong hệ thống tuần hoàn. Bằng việc ứng dụng vi sinh nhằm giải phóng các loại chất thải hòa tan dạng nitơ như amoni, nitrit và nitrat.
Hệ thống tuần hoàn không phải sử dụng các loại hóa chất xử lý môi trường gây ảnh hưởng đến sức khỏe của đối tượng nuôi cũng như sức khỏe con người. Nhờ cơ chế sinh học và tái tuần hoàn nước nên hệ thống có thể lắp đặt ở nhiều khu vực không gần nguồn nước biển hoặc nước biển hạn chế.
Kiểm soát chất lượng cua xuất bán
ThS Lê Ngọc Hạnh cho biết, một trong những ưu điểm lớn của hệ thống nuôi cua trong nhà là việc tận dụng diện tích nuôi tối đa, các hộp nuôi được xếp tầng lên nhau, cua được nuôi và thu hoạch liên tục, chất lượng sản phẩm có thể kiểm soát một cách dễ dàng trước khi xuất bán. Bên cạnh đó, sử dụng công nghệ tuần hoàn (RAS) đã góp phần rất lớn cho việc bảo vệ môi trường và sự phát triển bền vững cho lĩnh vực thủy sản.
Đây là phương thức sản xuất mang tính kỹ thuật cao, chính xác và ổn định, đáp ứng trong điều kiện nuôi trong đô thị và vùng ven đô mà các nước tiên tiến đang nghiên cứu và ứng dụng.
Nét độc đáo của quy trình kỹ thuật này là nước thải được tái sử dụng liên tục suốt vụ nuôi, an toàn sinh học hạn chế tối đa sự lây lan mầm bệnh để gia tăng tỷ lệ sống, nâng cao năng suất nuôi gấp nhiều lần so với nuôi thông thường.
Sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu các thị trường quốc tế. Nhóm đã nghiên cứu và nhận thấy mô hình rất thích hợp để triển khai ở TP Hồ Chí Minh.
Ngoài ra, theo ThS Hạnh, công nghệ nuôi RAS sẽ giải quyết cho vấn đề việc làm cho nông dân ven đô một lực lượng lao động lớn giảm sức ép về kinh tế - xã hội cho thành phố. Mô hình này có thể nhân rộng theo nhiều cấp từ nông hộ đến quy mô sản xuất lớn cung cấp lượng hàng hóa cho nội địa và xuất khẩu.
Xét về kỹ thuật ứng dụng hệ thống nuôi thủy sản tuần hoàn (RAS) mang lại tính ưu việt vượt trội so với công nghệ nuôi ao, nuôi lồng bình thường hiện nay. Mô hình tốn ít diện tích nhưng cho năng suất cao, sản phẩm tạo ra an toàn sinh học không chứa thuốc và kháng sinh cấm, sản phẩm là hoàn toàn tươi sống.
Đặc biệt là công nghệ này không gây ô nhiễm môi trường và có thể tái sử dụng nguồn nước nhiều lần. Ngoài ra, năng suất và kế hoạch sản xuất có thể dự đoán được, trong khi đó công nghệ nuôi khác không ổn định và khó dự đoán.
Nhóm tác giả hy vọng trong tương lai, hệ thống tuần hoàn sẽ thay thế các mô hình nuôi truyền thống nhằm nâng cao năng suất, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, có thể ứng dụng để nuôi nhiều đối tượng thủy sản có giá trị kinh tế cao.
