"Tướng về hưu"- tác phẩm ra đời vào cuối thập niên 80, thời điểm đất nước chuyển mình với nhiều biến động xã hội, đã khiến thế hệ khán giả bấy giờ phải lặng người suy ngẫm.
Nốt trầm đầy ám ảnh về thân phận con người khi lý tưởng và thực tại không còn song hành. Sự xung đột giữa những giá trị cách mạng và đời sống thường nhật, giữa ký ức và hiện thực, được thể hiện với độ sâu nội tâm hiếm thấy trong điện ảnh Việt Nam giai đoạn ấy.
Đến hôm nay, tác phẩm vẫn là một tấm gương soi chiếu về giá trị thực sự của gia đình, đạo lý và niềm tin.
Bộ phim xuất sắc của đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi sẽ một lần nữa trở lại trong Cine7 - Ký ức phim Việt.
“Tướng về hưu” và những nốt trầm đầy ám ảnh về thân phận con người
“Tướng về hưu” ra mắt khán giả vào năm 1988, một tác phẩm khắc họa về nỗi cô đơn của những giá trị truyền thống khi đứng trước sự biến chuyển dữ dội của thời cuộc, là câu chuyện xót xa về sự mai một của những điều tốt đẹp giữa "cơn lốc" của thời kỳ đổi mới.
Phim xoay quanh cuộc sống của ông Thuấn - một vị tướng đã cống hiến cả đời cho cách mạng và chiến đấu vì độc lập, tự do của đất nước, trở về với cuộc sống thời bình cùng với gia đình.
Tuy nhiên, khi trở về, ông lại rơi vào cảm giác lạc lõng giữa một xã hội đang chuyển mình, nơi những giá trị đạo đức truyền thống dần bị lu mờ trước sức ép của kinh tế thị trường.
Bộ phim đã khắc họa rõ nét tình cảnh phổ biến của xã hội Việt Nam lúc giao thời. Đây là một tác phẩm giàu tính nhân văn, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả nhiều thế hệ.
Bộ phim xoay quanh cuộc sống ông Thuấn (do NSND Mạnh Linh đóng), một vị tướng quân đội sau bao năm cống hiến nay về hưu và trở về sống cùng gia đình ở thành phố.
Với nếp sống kỷ luật, giản dị và lý tưởng cách mạng đã ăn sâu, ông cảm thấy bỡ ngỡ và lạc lõng trước những thay đổi nhanh chóng trong chính căn nhà của mình.
Con trai ông là Hòa (Đạo diễn Đoàn Anh Thắng đóng) và con dâu là Thủy (NSND Hoàng Cúc đóng) đang sống theo lối thực dụng, chạy theo đồng tiền và những giá trị vật chất.
Sự khác biệt về quan niệm sống giữa ông Thuấn và vợ chồng con trai ngày càng trở nên gay gắt, tạo nên những mâu thuẫn và xung đột lớn trong gia đình.
Tướng Thuấn không thể chấp nhận lối sống chạy theo lợi nhuận, thậm chí có phần bất chấp của con dâu Thủy – một người phụ nữ sắc sảo, tham vọng làm kinh tế. Ông cố gắng gìn giữ những giá trị đạo đức truyền thống và lý tưởng của mình, nhưng dường như tiếng nói của ông ngày càng trở nên yếu ớt trong một không gian mà vật chất đang lên ngôi.
Trong bối cảnh xung đột gia đình và sự thay đổi chóng mặt của xã hội, Tướng Thuấn ngày càng cảm thấy cô đơn và lạc lõng. Những giá trị mà ông cả đời theo đuổi dường như không còn được coi trọng. Bộ phim khắc họa sự suy sụp dần về cả thể chất lẫn tinh thần của ông.
Cuối cùng, ông Thuấn qua đời trước bi kịch kim tiền, thay vì hy sinh ở trận địa.
Và những câu chuyện chưa được 'bật mí'
Đến với “Cine7 – Ký ức phim Việt”, NSND Hoàng Cúc chia sẻ về việc ban đầu dự định sẽ giữ nguyên mái tóc của mình cho vai diễn trong Tướng về hưu.
Tuy nhiên, sau khi quay cảnh đầu tiên, cảm nhận cần phải thể hiện một phong cách đặc biệt của nhân vật Thủy - một người phụ nữ trí thức và sắc sảo - chị đã quyết định từ bỏ mái tóc dài gắn bó bao năm. Và cũng chính sự thay đổi táo bạo này, những kiểu tóc của nhân vật Thủy tạo nên xu hướng thời bấy giờ.
Trái ngược với NSND Hoàng Cúc, nghệ sĩ Tú Oanh nhiều lần có ý định cắt ngắn để thay đổi hình ảnh, nhưng lần nào cũng lưỡng lự.
Điều không ngờ là chính mái tóc cũ – tưởng như cần thay đổi ấy – lại trở thành yếu tố quan trọng khiến đạo diễn lựa chọn nghệ sĩ Tú Oanh cho một nhân vật có nội tâm và số phận trong phim Tướng về hưu.
NSND Hoàng Cúc hạnh phúc dù bị khán giả “căm thù tận cùng”
NSND Hoàng Cúc từng chia sẻ một câu chuyện thú vị về sự đón nhận của khán giả dành cho mình. Đối với những vai diễn trong sự nghiệp của NSND Hoàng Cúc, các khán giả rất yêu thích và đồng cảm với những nhân vật đó.
Tuy nhiên, chỉ sau một lần xem bộ phim "Tướng về hưu", phản ứng của khán giả hoàn toàn thay đổi, ghét nhân vật Thủy đến mức “căm thù” NSND Hoàng Cúc.
Với NSND Hoàng Cúc, việc khán giả ghét nhân vật đến mức độ ấy chính là bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy nghệ sĩ đã thể hiện tròn vai và quan trọng hơn, đã chạm đến trái tim người xem.
NSND Hoàng Cúc và nghệ sĩ Tú Oanh xúc động khi nhìn lại một hành trình của bộ phim
Đã 37 năm kể từ khi ra mắt bộ phim “Tướng về hưu”, NSND Hoàng Cúc và nghệ sĩ Tú Oanh không giấu nổi sự xúc động khi cùng nhìn lại một hành trình dài của bộ phim, đặc biệt là những kỷ niệm gắn liền với vai diễn đã làm nên tên tuổi cũng như đánh dấu cột mốc trong sự nghiệp của mình.
Đối với cả hai nghệ sĩ, mỗi thước phim, mỗi câu chuyện hậu trường đều gợi về những tháng ngày cống hiến, vượt qua khó khăn để hóa thân trọn vẹn vào nhân vật.
Những ký ức càng trở nên sâu lắng hơn khi hình ảnh, kỉ niệm với những diễn viên quá cố xuất hiện trong những lời thơ của NSND Hoàng Cúc tự sáng tác, dành riêng cho bộ phim “Tướng về hưu”.
